«Καινοτομώντας στη Διεπιφάνεια των Καινοτομιών» ο ορισμός της ©Μετα–καινοτομίας. Καινοτομώντας εκεί που σμίγουν οι τέσσερεις τύποι καινοτομίας: η καινοτομία προϊόντος, η καινοτομία διεργασιών (διαδικασιών), η οργανωσιακή καινοτομία και η επικοινωνιακή καινοτομία (καινοτομία μάρκετινγκ). Η ©Μετα–καινοτομία συνιστά ένα διεπιφανειακό μίγμα καινοτομιών. Νέες καινοτομίες γεννιούνται μέσα από το δημιουργικό συνδυασμό όλων των τύπων καινοτομίας.
Η δημιουργία αλληλοενισχυόμενων σετ καινοτομιών μέσω μιας πλήρους συντονισμένης δράσης επιφέρει πολλαπλά οφέλη:
α) Βέλτιστα αποτελέσματα.
β) Ψηλές επιδόσεις.
γ) Μεγιστοποίηση του αντίκτυπου.
δ) Ανάπτυξη και αξιολόγηση όλων των πιθανών συνδυασμών/σεναρίων.
Το σύγχρονο πολυεργαλείο της ©Μετα–καινοτομίας είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας έρευνας και έχει αξιολογηθεί πολύ θετικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπουργεία / δημόσιες υπηρεσίες, ημικρατικούς οργανισμούς, πανεπιστήμια, φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, επιχειρήσεις και εμπειρογνώμονες διεθνούς κύρους. Έχει εφαρμοστεί σε πολλά και διαφορετικά περιβάλλοντα με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Η ©Μετα–καινοτομία έχει τις ρίζες της στο πετυχημένο Σύστημα Καινοτομίας της κωμόπολης της Ακανθούς (μέσα του 19ου αιώνα μέχρι το 1974) όπου η γεωγραφία, η ιστορία και ο άνθρωπος δημιούργησαν ένα μοναδικό καινοτομικό περιβάλλον. Στον τόπο αυτό η όσμωση και η αλληλεπίδραση όλων των τύπων καινοτομίας ενέπνευσε πρωτοποριακά για την εποχή έργα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εκκλησία του Χρυσοσώτηρα, ένα αριστούργημα αρχιτεκτονικής το οποίο θεμελιώθηκε με αλεσμένα γαστριά και κτίστηκε κυριολεκτικά με το μόχθο όλων ανεξαίρετα των χωριανών, με την ανιδιοτελή τους προσφορά. Ο εθελοντισμός κατείχε εξέχουσα θέση στην ακανθιώτικη ζωή – από τη συλλογή των ελιών της εκκλησίας και την κοινή συνεστίαση που ακολουθούσε, μέχρι την προσφορά στους αγώνες της πατρίδας και τη διοργάνωση εθνικών εράνων. Οι πολλές και διάφορες εκφάνσεις της εκκλησίας μας που είτε άμεσα είτε καλυμμένα καλλιεργούσαν στον Ακανθιώτη τις προσωπικές και κοινωνικές του αρχές και αξίες, το μετοχικό του χρέος σε κάθε κοινωνική εκδήλωση, σε συνδυασμό με τη γεωγραφική απομόνωση της κοινότητας διαμόρφωσαν το «Ακάνθιο ήθος», μια άρρηκτη κοινωνική συνοχή.
Η φλόγα της ακανθιώτικης δημιουργίας έλαμψε στα αλαργινά μονοπάτια της καινοτομίας από πολύ νωρίς. Από τις εκπαιδευτικές καινοτομίες του Παντέλη Παντελίδη στο δημοτικό σχολείο της Ακανθούς μέχρι την ίδρυση του πρώτου Ανοικτού Πανεπιστημίου στο Ηνωμένο Βασίλειο από τον Αναστάση Χριστοδούλου, και από τις θεατρικές παραστάσεις στο Πάνω Σχολείο μέχρι τη θέση του πρώτου βαρύτονου που κατείχε ο Πιερής Ζαρμάς στην Όπερα της Βόννης για τριάντα χρόνια.
Από τις γυμναστικές ασκήσεις, τις προπονήσεις και τα παιγνίδια στο γήπεδο του δημοτικού σχολείου, μέχρι τις διακρίσεις σε Παγκύπριο, Πανελλήνιο και Πανευρωπαϊκό ακόμη επίπεδο, οι επιδόσεις των νέων υπερέβησαν τα όρια της αθλητομάνας Ακανθούς.
Από τον Κυριάκο Ακανθιώτη, ένα ποιητικό φαινόμενο, μέχρι τον Κυριάκο Πλησή, μια λογοτεχνική διάνοια, και από το αγωνιστή του ’21 Παναγιώτη Αλεξανδρή μέχρι το δια βίου αγωνιστή του Έθνους Δημήτρη Μαννούρη, το ακανθιώτικο πνεύμα φώτισε τον πολιτισμό μα και την πολυκύμαντη ιστορία της πατρίδας. Στην κοινότητά μας λειτούργησε το πρώτο άτυπο λαϊκό πανεπιστήμιο στη νησί. Η Ακανθού είχε τη μουσική φυσιογνωμία της – την περιβόητη «ίσια» (Ακανθιώτικη) τρεις νότες ψηλότερες από τις άλλες φωνές.
Από τα πρωτοποριακά αναπτυξιακά έργα μέχρι τις καινοτόμες γεωργικές μεθόδους στον πρώτο Αγροτικό Δήμο της Κύπρου, η δημιουργικότητα αποτελούσε τρόπο σκέψης, η καινοτομία τρόπο ζωής. Η Ακανθού ήταν το πρώτο χωριό στην Κύπρο που απέκτησε υδραυλικό
ελαιοπιεστήριο το 1907. Το 1937 ιδρύθηκε η Συνεργατική Εταιρεία Ελαιοπαραγωγών Ακανθούς, η πρώτη του είδους της στην Κύπρο.
Ορίζει τη δημιουργικότητα ο τίτλος του βιβλίου του παιδαγωγού–συγγραφέα Π. Παντελίδη «Ακανθού, εκεί που σμίγουν θρύλοι και ιστορία». Εκεί σμίγει η φαντασία με τη λογική, το συναίσθημα με την ανάλυση, οι δεξιότητες ανακάλυψης με τη στρατηγική ενόραση, η έμπνευση με την επαλήθευση. Εκεί που οι καταρράκτες της Μάνας σμίγουν με τα κύματα των Νεράδων… η ακανθιώτικη φύση αποτελεί μια συνεχή πρόκληση, μια ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης και δημιουργίας.
Η νεραΐδοβασίλισσα –όπως χαρακτήρισε την Ακανθού ο βραβευμένος λογοτέχνης Χριστόφορος Κελίρης– μαρμάρωσε το μαύρο καλοκαίρι του 1974. Τριάντα οχτώ χρόνια μετά, τον Αύγουστο του 2012, η ακανθιώτικη έμπνευση δημιούργησε μια καινοτομία διεθνούς επιπέδου – απάντηση στις πολλαπλές προκλήσεις του 21ου αιώνα. Μέσα από την κρίση γεννήθηκε η ©Μετα–καινοτομία, ένα σύγχρονο εργαλείο το οποίο βοηθά τους Οργανισμούς να καινοτομούν πιο γρήγορα, πιο φθηνά, πιο έξυπνα.
Η εφαρμογή της ©Μετα–καινοτομίας μπορεί να αποτελέσει ένα νέο μοχλό ανάπτυξης, βελτιώνοντας την αποδοτικότητα και δημιουργώντας νέα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, νέες βιομηχανίες, νέες αγορές και νέες θέσεις εργασίας. Οι προοπτικές αξιοποίησης της ©Μετα–καινοτομίας για σκοπούς έρευνας, εκπαίδευσης και εμπορικής εκμετάλλευσης θα προσέλκυε ξένες άμεσες επενδύσεις υψηλής έντασης καινοτομίας, απαραίτητη προϋπόθεση για επανεκκίνηση της οικονομίας.
Η ©Μετα–καινοτομία θα παρουσιαστεί επίσημα για πρώτη φορά σε συνέδριο που θα γίνει στο Πανεπιστήμιο Κύπρου τον προσεχή Ιούνιο. Τα στελέχη του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα καθώς και η ακαδημαϊκή κοινότητα θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μια επαναστατική μέθοδο δημιουργίας νέων ιδεών και τη μετατροπή τους σε πολύτιμες καινοτομίες. Το νέο πανίσχυρο αυτό εργαλείο καθιστά την παραγωγή νέων καινοτομιών πιο συστηματική και αξιόπιστη.
Στην κοινή προσπάθεια για ανάπτυξη και έξοδο από την κρίση, η ©Μετα–καινοτομία προσφέρεται στις κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας αφιλοκερδώς.
* Ο κ. Νίκος Γ. Σύκας είναι σύμβουλος Στρατηγικής & Καινοτομίας
