Πώς (δεν) επηρεάζει τις σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας η απομάκρυνση του Μενέντεζ

Ουάσιγκτον, Ανταπόκριση

Όταν ανακοινώθηκε το κατηγορητήριο εναντίον του γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ τον περασμένο Σεπτέμβριο, υπήρξε, όπως ήταν φυσικό, ένα μούδιασμα στην ελληνοαμερικανική κοινότητα. Αλλωστε δεν είναι λίγοι οι ομογενείς που τον αποκαλούν «φίλο» με την πραγματική σημασία της λέξης. Υπήρξε, όμως, και ένας προβληματισμός για την επόμενη ημέρα, με δεδομένο ότι για χρόνια ολόκληρα ο γερουσιαστής ήταν ο καλύτερος φίλος της Ελλάδας στο Κογκρέσο.

Στις διάφορες συζητήσεις, τόσο στην Ομογένεια όσο και πίσω στην Ελλάδα, η απομάκρυνσή του από το τιμόνι της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας έλαβε ούτε λίγο ούτε πολύ διαστάσεις εθνικής καταστροφής. Ωστόσο, οι παροικούντες την Ουάσιγκτον εμφανίζονται περισσότερο ψύχραιμοι και αισιόδοξοι για το αύριο που έρχεται με ή χωρίς την παρουσία του Μενέντεζ.

Οι δικλίδες ασφαλείας

Η αλήθεια βεβαίως είναι ότι πριν από λίγα μόλις χρόνια μια ενδεχόμενη απώλεια του γερουσιαστή θα αποτελούσε ένα σημαντικό πλήγμα για το στρατόπεδο των ελληνικών συμφερόντων. Σήμερα, όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει, με τις σχέσεις Ουάσιγκτον και Αθήνας να βρίσκονται στο καλύτερο σημείο της ιστορίας τους.

Από τη μια, λοιπόν, πλευρά έχουμε δύο εμβληματικά νομοσχέδια που έχουν αναμορφώσει τη στρατηγική των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο, θωρακίζοντας θεσμικά τον στρατηγικό χαρακτήρα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Την ίδια στιγμή, η φήμη της Ελλάδας στους διαδρόμους του Καπιτωλίου και στους κύκλους των πολιτικών αναλυτών έχει εκτοξευθεί. Και φυσικά οι δικλίδες ασφαλείας που είχε βάλει ο Μενέντεζ ως προϋπόθεση για την πώληση των F-16 στην Τουρκία φαίνεται ότι συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να ισχύουν στο ακέραιο.

Βεβαίως όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι έχουμε περιθώριο για εφησυχασμό. Υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει. Και αυτό είναι κάτι που θα γίνει αισθητό το επόμενο διάστημα, όταν μέσα στις όποιες αναποδιές και αναμπουμπούλες που ενδεχομένως θα εμφανιστούν δεν θα υπάρχει η αίσθηση της ασφάλειας που πρόσφερε η παρουσία του Μενέντεζ.

Από εκεί και πέρα, εάν κάποιος θέλει να δει το ποτήρι μισογεμάτο, ίσως να θεωρήσει ότι η απομάκρυνση του γερουσιαστή σηματοδοτεί μια στιγμή ενηλικίωσης για τη διμερή σχέση. Καλώς ή κακώς, θα ερχόταν κάποτε η ώρα που θα έπρεπε να προχωρήσουμε χωρίς τη βοήθεια του Μενέντεζ στο Κογκρέσο. Ετσι, μόνο ως ωρίμαση μπορεί να θεωρηθεί η ανάπτυξη μιας σχέσης που θα στηρίζεται περισσότερο σε μια θεσμοθετημένη στρατηγική συνεργασία και λιγότερο στις προσωπικές παρεμβάσεις ισχυρών πολιτικών.

Αυτό είναι σίγουρα κάτι το οποίο εύχεται και ο ίδιος ο γερουσιαστής, καθώς ήταν ένας στόχος για τον οποίο εργάστηκε όλα αυτά τα χρόνια. Ωστόσο, ο Μπομπ Μενέντεζ δεν μας αποχαιρετά, έστω και προσωρινά, δίνοντας μόνο την ευχή του. Αντιθέτως, φεύγει αφήνοντας πίσω του μια ανοιχτή οδό για την Ελλάδα στο Κογκρέσο.

Σήμερα η ελληνική πλευρά εμφανίζεται περισσότερο ώριμη από ποτέ για να βαδίσει πάνω σε αυτόν τον δρόμο που άνοιξε ο γερουσιαστής. Από την εμπειρία των τελευταίων ετών, όπου για πρώτη φορά η Αθήνα πήρε ιδιαίτερα σοβαρά την υπόθεση που λέγεται «Κογκρέσο», η χώρα έχει βγει περισσότερο σοφή. Και όπως έμαθε, το να έχει κάποιος τη Βουλή και τη Γερουσία με το μέρος του είναι ένα ατού το οποίο δεν μπορούν να αγνοήσουν εύκολα οι γραφειοκράτες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Λευκού Οίκου.

Είχε γίνει προετοιμασία

Βεβαίως, αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα που έχει η Ελλάδα στο Κογκρέσο δεν δημιουργήθηκε από το τίποτα. Ολα τα προηγούμενα χρόνια οι ελληνοαμερικανικές οργανώσεις είχαν προετοιμάσει το έδαφος κάνοντας σημαντικές προεκλογικές δωρεές και χτίζοντας επαφές με τους νομοθέτες. Σε αυτές ήρθε να προστεθεί το Συμβούλιο Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας (HALC) με την τεχνοκρατική του επάρκεια, η οποία οδήγησε σε νομοθετικά επιτεύγματα που έκαναν την ποιοτική διαφορά.

Από την άλλη μεριά, η Ελλάδα έχει αρχίσει να συνειδητοποιεί ότι το παιχνίδι που παίζεται στο Κογκρέσο είναι μεγαλύτερο και πιο σύνθετο από την Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων στην οποία προΐστατο ο Μενέντεζ. Ετσι έχει αρχίσει πολύ σωστά να κάνει τα επόμενα βήματα, εστιάζοντας στην καλλιέργεια σχέσεων με την Επιτροπή Πιστώσεων. Η πρόσφατη επίσκεψη των γερουσιαστών Τζέρι Μοράν και Τζον Χοέβεν στην Αθήνα είναι ενδεικτική για αυτά τα νέα ανοίγματα που επιχειρεί η ελληνική πλευρά.

Αλλωστε ίσως κάποιοι να θυμούνται ότι το περίφημο «East Med Act», που έχει ως στόχο την προώθηση των συνεταιρισμών ασφάλειας και ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο, δεν υπερψηφίστηκε το 2019 ως αυτοτελές νομοσχέδιο στην Ολομέλεια του Κογκρέσου. Αντιθέτως, έγινε νόμος του κράτους γιατί ακριβώς πέρασε ως τροπολογία μέσα στο νομοσχέδιο για τον γενικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ.