Κάθε φορά που συγκροτείται μια υπηρεσιακή κυβέρνηση για τη διενέργεια εκλογών, ένα ερώτημα πλανάται συνήθως στην πολιτική ζωή του τόπου. Ποιος ή ποιοι είναι αυτοί επιλέγουν τους υπηρεσιακούς υπουργούς; Κατά το σύνταγμα, αυτός που επιλέγει τους υπουργούς δεν είναι άλλος από τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό. Όποιον επιθυμεί και κρίνει κατάλληλο μπορεί να τον κάνει υπουργό. Αυτή τη φορά συγκροτήθηκε μια υπηρεσιακή κυβέρνηση με άτομα κοινής αποδοχής, με προσφορά στην κοινωνία, με μία και μόνον αποστολή. Να οδηγήσει την χώρα σε εκλογές και να εξασφαλίσει τη συνέχεια του κράτους.

Όχι όπως συνέβη την προηγούμενη φορά με την υπηρεσιακή κυβέρνηση υπό την κυρία Θάνου. Τοποθετήθηκε, όπως ενθυμείστε ως υπηρεσιακός υπουργός Δικαιοσύνης ο Δημήτρης Παπαγγελόπουλος. Κοινής αποδοχής, ειπώθηκε τότε, αφού είχε διατελέσει και αρχηγός της ΕΥΠ επί κυβέρνησης Καραμανλή.

Όταν έγινε υπουργός η Άλκιστις Πρωτοψάλτη

Εν συνεχεία όμως τον… «προβίβασαν» σε αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης για θέματα διαφθοράς στην κυβέρνηση Τσίπρα και ανακάλυψε ότι το σκάνδαλο «Novartis» είναι το μεγαλύτερο από της συστάσεως του ελληνικού κράτους οδηγώντας 10 πολιτικούς, αντιπάλους του ΣΥΡΙΖΑ στο Ειδικό Δικαστήριο. Ίσως από εκείνη την υπηρεσιακή κυβέρνηση να ξεχώριζε η υπουργός Πολιτισμού Άλκηστης Πρωτοψάλτη.

Και τούτο γιατί δεν ήταν κομματικοποιημένη ούτε είχε βλέψεις για πολιτική καριέρα. Για να αποδεχθεί την θέση του υπηρεσιακού υπουργού έθεσε μάλιστα έναν απαράβατο όρο: Ζήτησε από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας (ήταν ο Προκόπης Παυλόπουλος) οι προγραμματισμένες συναυλίες της ότι δεν θα αναβάλλονταν!

Πώς έγινε η επιλογή των προσώπων

Τα πράγματα από τότε άλλαξαν, ωστόσο για ορισμένους πολιτικούς αρχηγούς υπήρχε μια επιφύλαξη. Όταν μετέβαιναν την περασμένη Τετάρτη στο Προεδρικό Μέγαρο αντί να συζητούν το θέμα της πιθανής συγκρότησης κυβέρνησης, συζητούσαν για την σύνθεση της υπηρεσιακής κυβέρνησης.

Μπορεί να μην ζήτησαν να μάθουν με ποια κριτήρια θα επιλεγούν οι υπηρεσιακοί υπουργοί, γιατί η Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν θα τους άφηνε κανένα περιθώριο παρερμηνείας με επίκληση του άρθρου 37 του Συντάγματος, αλλά οι πάντες έδειξαν ενδιαφέρον για τα χαρακτηριστικά τους.

Εάν εξαιρέσει κανείς τον Αλέξη Τσίπρα που ζήτησε τα μέλη της υπηρεσιακής κυβέρνησης να μην εκπέμπουν μονομέρεια, αλλά πλουραλισμό, ωσάν να άφηνε να εννοηθεί ότι θα πρέπει να υπάρχουν πρόσωπα στα υπουργεία από όλους τους πολιτικούς χώρους (και βεβαίως από το δικό του), οι υπόλοιποι (Νίκος Ανδρουλάκης, Δημήτρης Κουτσούμπας και Κυριάκος Βελόπουλος) ζήτησαν πρόσωπα κοινής αποδοχής και κύρους.

Με τον κ. Κουτσούμπα να θέτει το θέμα ότι οι υπηρεσιακοί υπουργοί να μην είναι προβεβλημένα πολιτικά πρόσωπα και να μην παίρνουν κρίσιμες αποφάσεις χωρίς αν έχει προηγηθεί ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών. Ο δε Νίκος Ανδρουλάκης ζήτησε στα νευραλγικά υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας να τοποθετηθούν πρόσωπα με εμπειρία και κύρος, ώστε να διαχειριστούν την κατάσταση μετά τις εκλογές στην Τουρκία. Κάτι παρόμοιο ζήτησε και ο κ. Βελόπουλος.

Το παρασκήνιο

Έως εκείνη την ώρα ουδείς εκ των πολιτικών αρχηγών γνώριζε ποιοι θα τοποθετηθούν στα υπουργεία Άμυνας και Εξωτερικών. Αλλά οι δύο που επελέγησαν, ο πρέσβης ε.τ στο υπουργείο Εξωτερικών Βασίλης Κασκαρέλης και ο στρατηγός έ.α. Αλκιβιάδης Στεφανής στο υπουργείο Άμυνας πράγματι διαθέτουν και εμπειρία, γνώσεις και κύρος για να διαχειριστούν (εάν απαιτηθεί) τέτοια ζητήματα. Στη διάρκεια των ολίγων εβδομάδων θητείας τους και οι δύο θα εκπροσωπήσουν την χώρα μας στην εαρινή σύνοδο υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες με κύριο θέμα το Ουκρανικό.

Οι εκτιμήσεις που υπήρξαν είναι ότι τα πρόσωπα που επελέγησαν θα μπορούσαν να συνεχίσουν και σε κανονικές κυβερνήσεις που προέρχονται μετά από την λαϊκή βούληση .Έτσι λοιπόν σε μια υπηρεσιακή κυβέρνηση που θα οδηγήσει την χώρα σε εκλογές, μετέχουν δύο στρατηγοί, ένας πτέραρχος, ένας ναύαρχος και αρκετοί καθηγητές πανεπιστημίου.

Τα πρόσωπα

Οι τέσσερις πρώην ανώτατοι αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων έχουν αναλάβει τα πιο νευραλγικά υπουργεία.

Ήτοι: Υπηρεσιακός υπουργός Εθνικής Άμυνας ο στρατηγός Αλκιβιάδης Στεφανής, επίτιμος αρχηγός ΓΕΣ. Στο Άμυνας αρχικά προοριζόταν ο Παύλος Αποστολίδης (πρώην αρχηγός της ΕΥΠ), αλλά την τελευταία στιγμή άλλαξε (για προσωπικούς λόγους) το πλάνο και τοποθέτησαν τον στρατηγό Στεφανή.

Στο Προστασίας Πολίτη: Ο στρατηγός ε.α., πρώην αρχηγός ΓΕΣ, Χαράλαμπος Λαλούσης. στο Πολιτικής Προστασίας ο πτέραρχος έ.α, υφυπουργός Ευάγγελος Τουρνάς.

Στο Ναυτιλίας ο ναύαρχος έ.α. Θοδώρος Κλιάρης. Στο υπουργείο Εξωτερικών δεν μπορούσαν παρά να τοποθετούσαν έναν έμπειρο πρέσβη (ε.τ), τον Βασίλη Κασκαρέλη. Υπουργός Επικρατείας ανέλαβε ο Βασίλης Σκουρής.

Το υπουργείο Υγείας αναλαμβάνει η καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας του ΕΚΠΑ, Αναστασία Κοτανίδου, το υπουργείο Παιδείας ο πρώην πρύτανης ΕΚΠΑ Χρήστος Κίττας, ο οποίος είχε διατελέσει υπηρεσιακός Υγείας, το 2012.

Στο υπουργείο Οικονομικών τοποθετήθηκε ο Θόδωρος Πελαγίδης (υποδιοικητής της Τράπεζα της Ελλάδας), στο Ανάπτυξης αναλαμβάνει η Ελένη Λουρή, υποδιοικήτρια στην Τράπεζα της Ελλάδος στο διάστημα 2008- 2014, στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων η Πατρίνα Παπαρρηγοπούλου- Πεχλιβανίδη, καθηγήτρια Νομικής Σχολής, με ειδίκευση στο Δίκαιο της Κοινωνικής Προστασίας.

Στο υπουργείο Τουρισμού η Ιωάννα Δρέττα. Στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ο Παντελής Κάπρος (καθηγητής Ενεργειακής Οικονομίας), στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου ο Δανιήλ Εσδράς (ειδικός απεσταλμένος του Διεθνούς Οργανισμού Μετνάστευσης), στο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ο Σωκράτης Κάτσικας (καθηγητής στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς), στο Ναυτιλίας και Νησιώτικης Πολιτικής ο Θεόδωρος Κλιάρης (ναύαρχος έ.α. πρώην αρχηγός του Λιμενικού), στο Αγροτικής Ανάπτυξης ο Γεώργιος Τσακίρης (ομότιμος καθηγητής Έργων Υποδομής και Αφροτικής Ανάπτυξης).

Στο υπουργείο Δικαιοσύνης ο καθηγητής Νομικής Φίλιππος Σπυρόπουλος. Το υπουργείο Πολιτισμού αναλαμβάνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Λυρικής, συνθέτης Γιώργος Κουμεντάκης, ενώ στο Εσωτερικών παραμένει η υπηρεσιακή Καλλιόπη Σπανού. Κυβερνητικός εκπρόσωπος ανέλαβε ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ Ηλίας Σιακαντάρης, ο οποίος θα ασκεί καθήκοντα εκπροσώπου της υπηρεσιακής κυβέρνησης αντικαιστώντας τον Άκη Σκέρτσο.

***
Ιωάννης Σαρμάς

Παραλαμβάνοντας τον ογκωδέστατο μπλε φάκελο από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο υπηρεσιακός Πρωθυπουργός Ιωάννης Σαρμάς (Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου) κατέστησε σαφές πως η υπηρεσιακή κυβέρνηση είναι μόνο για να οργανώσει τις εκλογές και να εξασφαλίσει πως θα συνεχιστεί η εκτελεστική λειτουργεί του κράτους. Η θητεία του ταυτίστηκε με μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έγιναν στο συγκεκριμένο ανώτατο δικαστήριο, με νομοθετικές μεταβολές που άλλαξαν σημαντικά τη λειτουργία του, ενώ προστέθηκαν στο Ελεγκτικό Συνέδριο και νέες αρμοδιότητες. Συνάδελφοι του κ. Σαρμά τον χαρακτηρίζουν ως έναν δικαστικό ιδιαίτερα οργανωτικό και μεθοδικό.

Με αυτά τα χαρακτηριστικά κατάφερε άλλωστε να περιορίσει σε σημαντικό βαθμό τις εκκρεμείς υποθέσεις που υπήρχαν στο Γ’ Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όταν ήταν στην προεδρία του, από 30.000 σε λιγότερες από 8.000 υποθέσεις. Ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός θεωρείται άνθρωπος με βαθιά θεσμική προσήλωση, χαμηλών τόνων, δημοκρατικών αρχών και ευρωπαϊκής κοπής. Η θητεία του άλλωστε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επί χρόνια, του έχει προσδώσει τις αναγκαίες προσλαμβάνουσες. Έχει ανακηρυχθεί επίτιμος διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, του Παντείου και άλλων, ενώ το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει εκδώσει τιμητικό τόμο για την επιστημονική προσφορά του.

***

Αναστασία Κοτανίδου

Τα μανίκια έχει σηκώσει ήδη η Καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας του πανεπιστήμιου Αθηνών, Αναστασία Κοτανίδου, στην οδό Αριστοτέλους ως υπηρεσιακή Υπουργός. Παρότι δεν έχει εμπειρία στον πολιτικό στίβο, αποτέλεσε πρόσωπο κοινής αποδοχής, καθώς κρίθηκε πως η επιστημονική της επάρκεια και η επιδραστικότητα της (στους συναδέλφους της, πολίτες και πολιτικούς) έχουν «δοκιμαστεί» τα τρία χρόνια της πανδημίας.

Ως μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων αλλά και ως μάχιμη γιατρός στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του «Ευαγγελισμού» συντέλεσε σημαντικά στην διαχείριση της υγειονομικής κρίσης. Ίσως όμως, η πιο σημαντική συμβολή της, ήταν όταν ανέλαβε το «τιμόνι» της επιτροπής για τη διαχείριση των κλινών ΜΕΘ εν μέσω πανδημίας, σώζοντας ζωές.. Σε συνεργασία με την τότε ηγεσία του υπουργείου Υγείας, επιτεύχθηκε ο διπλασιασμός των κρεβατιών, ο αριθμός των οποίων διαχρονικά υστερούσε στη χώρα μας συγκριτικά με τον αντίστοιχο αριθμό άλλων ευρωπαϊκών χωρών, αφήνοντας μία σημαντική παρακαταθήκη στο ΕΣΥ.