Σε φρούριο έχει μετατραπεί το κτήριο όπου στεγάζεται η εφημερίδα Cumhuriyet σε συνοικία της Κωνσταντινούπολης. Είναι η μόνη εφημερίδα που δεν ελέγχεται από την κυβέρνηση. Μετά από άπειρες απειλές και βομβιστικές απόπειρες έχουν ληφθεί δρακόντεια μέτρα ασφαλείας και κανείς δεν μπορεί να μπει χωρίς να περάσει έλεγχο από πάνοπλους φρουρούς και ανιχνευτή μετάλλων.
«Βρίσκονται άδικα στη φυλακή»
Πολλοί από τους δημοσιογράφους που γράφουν για την στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία ή για τα γυναικεία δικαιώματα είχαν φασαρίες με τις αρχές. Παρόλα αυτά συνεχίζουν να γράφουν. Για τον αρχισυντάκτη Φαρούκ Ερέν κάθε μέρα αποτελεί μια δύσκολη ημέρα. Λόγω των κυβερνητικών πιέσεων οι διαφημίσεις έπεσαν κατακόρυφα και μαζί τους η κυκλοφορία. Καθημερινά η εφημερίδα γράφει για δικαστικές περιπέτειες συνεργατών της. Αυτή τη φορά πρόκειται για 17 δημοσιογράφους και εργαζόμενους που έχουν κατηγορηθεί από το περασμένο καλοκαίρι για στήριξη τρομοκρατικής οργάνωσης, όπως η κουρδική οργάνωση PKK ή το κίνημα Γκιουλέν, το οποίο ο πρόεδρος Ερντογάν θεωρεί ότι υποκίνησε το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016. Οι κατηγορίες επισείουν ποινές φυλάκισης από 7 μέχρι 43 χρόνια.
«Οι άνθρωποί μας βρίσκονται εντελώς άδικα στη φυλακή» λέει ο Φαρούκ Ερέν. «Η εφημερίδα ήταν πάντα στόχος φασιστών, ισλαμιστών, κάθε είδους ριζοσπαστών που τους ήταν πρόβλημα η δημοσιογραφική μας εργασία». Οι περισσότεροι κατηγορούμενοι αφέθηκαν ελεύθεροι μετά την πρώτη ανάκριση για τη διάρκεια της δίκης, οι 3 έχουν προφυλακιστεί εδώ και 14 μήνες. Ο πιο γνωστός για τα αποκαλυπτικά του ρεπορτάζ είναι ο Αχμέτ Σικ. Ο Σικ εκμεταλλεύεται τη δίκη εναντίον του και των συναδέλφων του για να προκαλέσει την προσοχή. «Δεν υπερασπίζομαι τον εαυτό μου, κατηγορώ» φώναξε στο δικαστή σε μια κατάθεση. Τον περασμένο Δεκέμβριο η δίκη μάλιστα διεκόπη, όταν τον πέταξαν έξω από την αίθουσα γιατί υπερασπιζόμενος τον εαυτό του έκανε λόγο για δικτατορικό καθεστώς στην Τουρκία.
«Έκανε απλά τη δουλειά του»
Η Γιόνκα Σικ, η γυναίκα του, συναντά τον σύζυγό της μόνο στην αίθουσα του δικαστηρίου ή στην φυλακή. Και έχει προετοιμαστεί ότι θα μείνει για πολύ ακόμη εκεί. «Πιστεύω στον Αχμέτ και στον εαυτό μου» λέει. «Αλλά προσδοκίες; Όχι από αυτήν τη δικαιοσύνη και αυτό το κράτος δεν περιμένω απολύτως τίποτα». Έξω από το σπίτι της οργανώνει δράσεις αλληλεγγύης για τον άνδρα της και τους συναδέλφους του ή διαδρομές με λεωφορεία για δημοσιογράφους και παρατηρητές της δίκης. Η ακροαματική διαδικασία γίνεται στο συγκρότημα φυλακών της Σηλυβρίας, δύο ώρες με το αυτοκίνητο από την Κωνσταντινούπολη. «Εάν δει κανείς τις συνθήκες κράτησης του Αχμέτ και των συναδέλφων του και παρακολουθήσει πώς ορθώνουν ανάστημα στο δικαστήριο και υπερασπίζονται τη δημοσιογραφία, όλο αυτό κάνει πολλούς ανθρώπους υπερήφανους».
Η ίδια χαρακτηρίζει τις κατηγορίες παράλογες. Ο άνδρας της φυλακίστηκε και παλαιότερα επειδή έγραψε ένα επικριτικό βιβλίο για τις μηχανορραφίες του ιεροκήρυκα Γκιουλέν. Τότε ο Γκιουλέν ασκούσε μεγάλη επιρροή στην Τουρκία. Γι αυτό και το βιβλίο απαγορεύτηκε, αποσύρθηκε από την κυκλοφορία και ο Σικ φυλακίστηκε. Σήμερα ο Γκιουλέν θεωρείται εχθρός «νούμερο 1» στην Τουρκία και ο Σικ λογοδοτεί για προπαγάνδα υπέρ του Γκιουλέν. «Ο Αχμέτ δημοσιογραφεί τα τελευταία 28 χρόνια και γράφει κυρίως για θέματα παραβιάσεων του νόμου, γι αυτό δεν είναι η πρώτη φορά που έχει προβλήματα με το κράτος ή το κράτος έχει προβλήματα μαζί του» τονίζει η Γιόνκα Σικ. «Όλες οι αποδείξεις σε βάρος του που αναφέρονται στο κατηγορητήριο αφορούν σε δημοσιογραφικά άρθρα και συνεντεύξεις που πήρε. Έκανε απλά τη δουλειά του».
Σοκ για τη δικαστική απόφαση
Πάνω από 120 δημοσιογράφοι βρίσκονται στις τουρκικές φυλακές, σύμφωνα με τους Ρεπόρτερ χωρίς Σύνορα, όσοι σε καμιά άλλη χώρα. Τις κατηγορίες εναντίον των δημοσιογράφων τις χαρακτηρίζει πολιτικά υποκινούμενες και τον πρόεδρο Ερντογάν «εχθρό της ελευθεροτυπίας». Μόλις πριν λίγες εβδομάδες πολλοί δημοσιογράφοι και αρθρογράφοι, μεταξύ αυτών και οι αδελφοί Αχμέτ και Μεχμέτ Αλτάν, καταδικάστηκαν σε ισόβια. Η ετυμηγορία προκάλεσε σοκ σε πολλούς Τούρκους, όπως και στους δημοσιογράφους της Cumhurriyet. «Φυσικά μας φοβίζει ότι οι συνάδελφοί μας μπορεί να έχουν την ίδια τύχη, αλλά δεν το βάζουμε κάτω» λέει ο αρχισυντάκτης Φαρούκ Ερέν, o oποίος επιμένει ότι όσο γίνεται η εφημερίδα θα παραμείνει ανεξάρτητη με κριτική στάση, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει διώξεις σε βάρος των ανθρώπων της.
Γιούλια Χαν/ Ειρήνη Αναστασοπούλου
