«Η επαναστατική ιδεολογία του Ιράν συγκρούεται με τη δίψα για νέες επενδύσεις. Διότι παρ’ όλο που η Ισλαμική Δημοκρατία είναι δύσπιστη όσον αφορά τους ξένους επενδυτές, θα τους χρειαστεί για να διασφαλίσει την οικονομική ανάπτυξη και την άρση των κυρώσεων» γράφει ο «Guardian».
Ακολουθούν αποσπάσματα από το ρεπορτάζ της βρετανικής εφημερίδας:
«Στη συζήτηση για το ποιο είναι το καλύτερο μοντέλο για την οικονομική ανάπτυξη του Ιράν –και κατά πόσο θα πρέπει να επεκτείνει τους δεσμούς του με τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες –φαίνεται ότι υπάρχει μια ευρεία συναίνεση εντός της χώρας για τη σημασία της ανεξάρτητης ανάπτυξης και την προσέλκυση του είδους των επενδύσεων που θα την υποστηρίξει. Το σύνθημα του ιδρυτή της Ισλαμικής Δημοκρατίας Αγιατολάχ Χομεϊνί «ούτε Ανατολή ούτε Δύση» συνόψισε αυτή τη φιλοδοξία.

Μετά την πυρηνική συμφωνία της Τεχεράνης με τις παγκόσμιες δυνάμεις, πολλές επιχειρήσεις του εξωτερικού είναι ενθουσιασμένες με την ιρανική αγορά, αλλά δεν είναι όλες οι προοπτικές ρόδινες.


Σταθερές δεσμεύσεις
Ενώ η κυβέρνηση του προέδρου Χασάν Ρουχανί δεν προτίθεται να υποκύψει στους σκληροπυρηνικούς που αντιτίθενται σε οποιαδήποτε δυτική παρουσία, ο σκεπτικισμός έναντι των ξένων προθέσεων είναι ένα παλαιό και μόνιμο χαρακτηριστικό στην ιρανική πολιτική ψυχή.

Πολλοί υπουργοί και σύμβουλοι είναι βετεράνοι στην οικονομική διαχείριση σε χαλεπούς καιρούς, έχοντας αναλάβει διάφορες υψηλόβαθμες θέσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου με το Ιράκ, όταν το Ιράν είχε ελάχιστη πρόσβαση σε ξένες επενδύσεις ή τεχνολογία. Η πιο πρόσφατη ιστορία, όταν ξένες εταιρείες αποσύρθηκαν λόγω αμερικανικών κυρώσεων, δείχνει στο Ιράν ότι δεν μπορεί να εμπιστευτεί τους ξένους επενδυτές.

Ως εκ τούτου, ο Ρουχανί και η κυβέρνησή του είναι αποφασισμένοι να εξασφαλίσουν σταθερές δεσμεύσεις ότι οι ξένοι εταίροι θα σέβονται το μοντέλο ανάπτυξης του Ιράν.


Μεταφορά τεχνογνωσίας
Ο υπουργός Βιομηχανίας Μοχάμαντ Ρέζα Νεματζαντέχ ενστερνίζεται αυτούς τους στόχους. Στον απόηχο μιας συνάντησης με επιχειρηματίες από την Ευρωπαϊκή Ενωση η οποία πραγματοποιήθηκε μετά την επίτευξη της πυρηνικής συμφωνίας του Ιουλίου, είπε ότι οι ξένες επενδύσεις πρέπει να βασίζονται σε διακανονισμούς 50:50 με ιρανούς εταίρους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα.

Μια παρόμοια προσέγγιση είναι σαφής στον τομέα του πετρελαίου, που είναι η πιο προσοδοφόρα πηγή εσόδων της χώρας. Ο Αμίρ Χουσεΐν Ζαμάνια, ο αναπληρωτής υπουργός Πετρελαίου για τις διεθνείς υποθέσεις, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι η προσέλκυση ξένων επενδύσεων ήταν μια δευτερεύουσα ανησυχία. «Τα χρήματα έρχονται» λέει, επιμένοντας ότι η δεδομένη χαλάρωση των κυρώσεων θα οδηγήσει στην αύξηση των εξαγωγών πετρελαίου.
Ο Ζαμάνια είπε ότι οι ξένοι επενδυτές θα πρέπει να εξετάζονται ως προς το πόσο καλά θα συμβάλουν στην ανάπτυξη των αυτοχθόνων τεχνικών και ανθρώπινων ικανοτήτων. Με άλλα λόγια, αναμένεται να μεταφέρουν τεχνολογία και τεχνογνωσία και να υποστηρίξουν τον ιρανικό ιδιωτικό τομέα.

Και το ίδιο το υπουργείο Πετρελαίου ετοιμάζεται να εφαρμόσει την ευρύτερη δέσμευση της κυβέρνησης για την ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα.


Ανάμεικτα μηνύματα
Πόσο ρεαλιστική είναι η προσέγγιση του Ιράν; Υπάρχουν δύο βασικά προβλήματα.

Πρώτον, το Ιράν θα εξακολουθήσει να υποφέρει από έλλειψη κεφαλαίων. Με χαμηλές τιμές πετρελαίου, δεν μπορεί να εξαρτάται από τα έσοδα από το πετρέλαιο για να βρει επαρκή κεφάλαια. Κατά τις πρώτες 23 ημέρες μετά την πυρηνική συμφωνία, το Ιράν «έχασε» 214 εκατ. δολάρια καθώς οι τιμές μειώθηκαν στα 7,50 δολ. το βαρέλι. Η Σαουδική Αραβία θα συνεχίσει να αντλεί πετρέλαιο για να κρατάει τις τιμές χαμηλά, εν μέρει για να θέσει το Ιράν υπό έλεγχο μέχρι να σταματήσει να υποστηρίζει τους συμμάχους του στο Ιράκ, στη Συρία και στην Υεμένη.

Δεύτερον, στους επίδοξους επενδυτές μπορεί να μην αρέσουν οι σκληροί όροι ή η καχυποψία με την οποία αντιμετωπίζονται στο Ιράν. Ενώ η McDonald ‘s διαφημίζει σήμερα τα καταστήματά της στο Ιράν, οι σκληροπυρηνικοί κατηγορούν την εταιρεία για κατασκοπεία υπέρ της κυβέρνησης των ΗΠΑ μέσω της παγκόσμιας εμβέλειάς της. Αυτό είναι ένα ακραίο παράδειγμα ενός ευρύτερου ζητήματος.

Οι υψηλές προσδοκίες για το τι πρέπει να κάνουν οι ξένοι επενδυτές για να ικανοποιήσουν το Ιράν είναι κατανοητές, αλλά μπορεί να μη γίνουν πραγματικότητα, ειδικά αν οι επιχειρήσεις είναι απρόθυμες να μεταφέρουν ευαίσθητες τεχνολογίες. Προς το παρόν, η Τεχεράνη διακινδυνεύει να στείλει ανάμεικτα μηνύματα στους επενδυτές και να στρέψει μερικούς μακριά της».

HeliosPlus