Για κάποιους ανθρώπους δεν υπάρχει τίποτα πιο ευχάριστο από το ξαφνικό κουδούνισμα του τηλεφώνου, που σημαίνει ότι κάποιος τους σκέφτεται. Για άλλους δεν υπάρχει τίποτα πιο αγενές, πιο αδιάκριτο ή που να τους προκαλεί περισσότερο πανικό από μια απροειδοποίητη κλήση. Εχετε τρελαθεί τελείως και τους παίρνετε τηλέφωνο χωρίς να τους ενημερώσετε προηγουμένως με μήνυμα; Κατά πάσα πιθανότητα, πάντως, δεν έχετε καμία σχέση με τη ζωή τους.
Οι κανόνες συμπεριφοράς στην περίπτωση του τηλεφώνου δεν ήταν ποτέ τόσο περίπλοκοι όσο στις μέρες μας. Μέλη της οικογένειας, συνάδελφοι, σύζυγοι και φίλοι αδυνατούν να συμφωνήσουν κατά πόσον είναι σωστό να τηλεφωνείς σε κάποιον χωρίς να τον έχεις ενημερώσει προηγουμένως μέσω γραπτού μηνύματος ότι σκοπεύεις να τον καλέσεις.
Τα θεωρούν απαράδεκτα
Η αντιπαράθεση οξύνεται: Από τότε που καθιερώθηκαν τα γραπτά μηνύματα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν απαράδεκτα τα απροειδοποίητα τηλεφωνήματα. Αυτοί που τηλεφωνούν χωρίς να προειδοποιούν, με τη σειρά τους, θεωρούν όσους είναι φοβικοί με τα τηλεφωνήματα αυστηρούς σε βαθμό παράνοιας: τα τηλεφωνήματα δεν είναι «απροειδοποίητα» – το κουδούνισμα είναι η προειδοποίηση, εδώ και 100 χρόνια τουλάχιστον.
«Δεν πιστεύω ότι είναι τόσο σπουδαίο πράγμα να τηλεφωνήσεις σε κάποιον» λέει η 41χρονη Απάρνα Πολ, από το Νορθ Ιστον της Μασαχουσέτης, διευθύντρια επικοινωνίας σε έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό.
Τηλεφωνεί συχνά σε φίλους και συγγενείς στα ξαφνικά. Μια φορά που είχε να κάνει κάποια δουλειά για την οποία χρειαζόταν να επικοινωνήσει με έναν συνάδελφο, του τηλεφώνησε χωρίς να του στείλει προηγουμένως sms ή email.
«Ο συνάδελφος ενοχλήθηκε πολύ που του τηλεφώνησα» λέει. «Πάρα πολύ».
Η Πολ είναι μπερδεμένη με αυτή την τάση επικράτησης ενός άγραφου κανόνα σύμφωνα με τον οποίο το τηλεφώνημα πρέπει να είναι ένα προγραμματισμένο γεγονός: «Για μένα είναι κάπως ναρκισσιστικό να σκέφτεται κανείς ότι ο χρόνος του είναι τόσο σημαντικός που θα πρέπει να με βάλει στο πρόγραμμά του για ένα τηλεφώνημα των δύο λεπτών».
Η στάση των ανθρώπων απέναντι στην επικοινωνία μέσω τηλεφώνου τείνει να διαφοροποιείται ανάλογα με τη γενιά στην οποία ανήκει κανείς, αν και υπάρχουν και εξαιρέσεις. Οσοι μεγάλωσαν με τα κλασικά σταθερά τηλέφωνα και θυμούνται πώς ήταν όταν έπρεπε να σηκώσεις το τηλέφωνο για να μάθεις ποιος ήταν στην άλλη μεριά της γραμμής συνήθως δεν ενοχλούνται τόσο από τα απροειδοποίητα τηλεφωνήματα. Οσοι μεγάλωσαν με τα κινητά και τα γραπτά μηνύματα από την εφηβεία τους περιμένουν μια προειδοποίηση.
Η προτίμηση για τα γραπτά μηνύματα είναι μεγαλύτερη στην ηλικιακή ομάδα 18-24, και ακολουθεί η ομάδα 25-34, σύμφωνα με μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο από το YouGov.
Σε δείγμα 2.000 υπαλλήλων γραφείου που εξετάστηκε από την εταιρεία επιλογής προσωπικού Robert Walters τον Μάρτιο, μόλις το 16% όσων ανήκουν στην Gen Z – δηλαδή όσων γεννήθηκαν μεταξύ 1997 και 2012 – απάντησε ότι το τηλέφωνο αποτελεί παραγωγική μορφή επικοινωνίας στην εργασία.
Η 39χρονη Μέρσι Γκρέις, επενδύτρια στο Σαν Φρανσίσκο, θεωρεί αδιάκριτα τα απροειδοποίητα τηλεφωνήματα. Θα προτιμούσε να μη δέχεται απρογραμμάτιστες κλήσεις – ή και κλήσεις οποιουδήποτε είδους – αν δεν υπάρχει συγκεκριμένος λόγος.
Ο σύζυγός της βρίσκει συνέχεια συγκεκριμένους λόγους για να της τηλεφωνεί. Πρόσφατα, ενώ βρισκόταν στο Φρέσνο με τις αδελφές της, της τηλεφώνησε δύο φορές απανωτά: την πρώτη ήταν για να της πει κάτι που είχε κάνει ο σκύλος. Το δεύτερο τηλεφώνημα έκανε τη μια της αδελφή να ανησυχήσει.
«Χρειάστηκε να της πω, «Α, είναι της Gen X. Μου τηλεφωνεί όλη την ώρα, ενώ θα μπορούσε και θα έπρεπε απλώς να μου στείλει ένα μήνυμα»» λέει η Γκρέις. «Εχω καταλήξει ότι είναι καλό για τον γάμο μου να μην προσπαθώ να αλλάξω τη συμπεριφορά του».
Για τον σύζυγο της Γκρέις, Γιάντα Ερλικ, τα τηλεφωνήματα είναι ένας τρόπος έκφρασης της αγάπης του.
«Μου αρέσει να ακούω τη φωνή της» λέει ο Ελρικ, 46 ετών, γενικός διευθυντής εσόδων σε μια startup τεχνητής νοημοσύνης. «Μου αρέσει η Μέρσι».
Η 38χρονη Νταϊάνα Φοξ, από το Μαιάμι Μπιτς της Φλόριντα, θεωρεί πιο αποτελεσματικό να πάρει κατευθείαν τηλέφωνο από το να στείλει πρώτα γραπτό μήνυμα και ύστερα να περιμένει να προγραμματιστεί η κλήση. Εχει μια εταιρεία online παιχνιδιών, την Odyssey Gaming, και ο χρόνος είναι συχνά καθοριστικός για τη δουλειά της. Δεν πείθεται από το επιχείρημα ότι τα τηλεφωνήματα είναι αδιάκριτα και έχει αναγκαστεί να εξηγήσει στους συνεργάτες της ότι μπορούν να απορρίψουν μια κλήση όποτε θέλουν.
«Δεν είναι κανείς υποχρεωμένος να απαντήσει το τηλέφωνο» σχολιάζει.
Γονείς και αδέλφια
Το ερώτημα κατά πόσον εξακολουθεί να είναι κοινωνικά αποδεκτό να τηλεφωνείς σε κάποιον χωρίς να έχεις στείλει προηγουμένως γραπτό μήνυμα παραμένει ανοιχτό για τους απογόνους της γκουρού των κανόνων κοινωνικής συμπεριφοράς Εμιλι Ποστ.
«Δεν πιστεύω ότι θα καταλήξουμε στη μία ή την άλλη απάντηση σε αυτό το θέμα» λέει ο Ντάνιελ Ποστ Σένινγκ, εκπρόσωπος του Emily Post Institute. (Η Εμιλι ήταν προ-προ-γιαγιά του.)
Οι παράγοντες που πρέπει να λαμβάνει κανείς υπόψη του αφορούν τη σχέση που έχει με το πρόσωπο που καλεί και το κατά πόσον το πρόσωπο αυτό έχει εκφράσει κάποια προτίμηση ως προς τον τρόπο επικοινωνίας, εξηγεί. Τον Σένινγκ δεν τον πειράζει να του τηλεφωνούν οι φίλοι και οι συγγενείς του χωρίς να του έχουν στείλει μήνυμα, όχι όμως και οι ξένοι.
«Αν έπρεπε να ζητήσω μια χάρη από τον κόσμο, θα ζητούσα από τους ανθρώπους που δεν έχουν επικοινωνήσει ποτέ μαζί μου, αν τυχόν αποκτούσαν τον προσωπικό μου αριθμό, να μη τον χρησιμοποιήσουν ποτέ» λέει.
Ο Στίβι Στάινμπεργκ, 24 ετών, ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Σαν Φρανσίσκο, δεν έχει πρόβλημα με τα ξαφνικά τηλεφωνήματα, γιατί κανείς στη ζωή του δεν θα του τηλεφωνούσε ποτέ αν δεν το είχαν συνεννοηθεί προηγουμένως με γραπτό μήνυμα. Αυτό αφορά τους γονείς, τον αδελφό και τους φίλους του. Η μόνη εξαίρεση είναι στην περίπτωση που, καθώς κανονίζουν κάτι, τα μηνύματα γίνονται τόσα πολλά που είναι γρηγορότερο να μιλήσουν στο τηλέφωνο. Ακόμα και τότε όμως υπάρχει μια συνεννόηση ότι μπορεί να τον πάρουν τηλέφωνο.
Ασχημα πράγματα
Ο Στάινμπεργκ μπορεί να σκεφτεί μόνο τρεις φορές που τον πήραν τηλέφωνο χωρίς να του έχουν στείλει μήνυμα πρώτα – και τις τρεις είχε πεθάνει κάποιος. Από τότε έχει συνδέσει τα απρογραμμάτιστα τηλεφωνήματα με επείγουσες καταστάσεις και γενικά άσχημα πράγματα.
«Αν οδηγούσα και με έπαιρνε τηλέφωνο, δεν ξέρω, κάποιος που μένει κοντά μου, ας πούμε, θα υπέθετα ότι έχει πάρει φωτιά το σπίτι μου» λέει.
Η 24χρονη Βανέσα Λίνκολν τηλεφωνεί συχνά στους φίλους της χωρίς να έχει στείλει μήνυμα πρώτα. Της αρέσει πολύ να τους καλεί στα ξαφνικά στο FaceTime.
«Πολλοί από τη γενιά μου αγχώνονται με το τηλέφωνο. Φρικάρουν στην ιδέα ότι θα απαντήσουν μια κλήση» λέει η Λίνκολν, που ζει στη Νέα Υόρκη και δουλεύει σε μια εταιρεία συμβούλων. «Εγώ δεν το είχα ποτέ αυτό».
Μερικές φορές, όταν η Λίνκολν μιλάει με τους γονείς της στο FaceTime, που ζουν στην Πολιτεία της Ουάσιγκτον, αφού πουν ό,τι έχουν να πουν, συνεχίζουν την κλήση για παρέα, καθώς μαγειρεύουν ή κάνουν δουλειές στο σπίτι.
«Μου αρέσει το FaceTime, γιατί δεν είναι ανάγκη να μιλάς» λέει η Λίνκολν. «Μπορείς απλώς να κάνεις παρέα με τον άλλον. Δεν ξέρω αν είναι κάτι συνηθισμένο».
Μπορείτε να επικοινωνήσετε με την Katherine Bindley στο katie.bindley@wsj.com
