Θεωρείται μία από τις πιο ιδιαίτερες παρουσίες στη σύγχρονη σκηνή της κλασικής μουσικής. Την ίδια στιγμή είναι και μια γυναίκα διάσημη για την οικολογική ευαισθησία της, μεταξύ άλλων για την αγάπη της για τους λύκους, στη διάσωση των οποίων αφιερώνει μεγάλο μέρος του χρόνου της.

Δημοφιλής και στο ελληνικό κοινό από παλαιότερες εμφανίσεις της, η Ελέν Γκριμό επιστρέφει για άλλη μία φορά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την Παρασκευή 23 Μαΐου για να ερμηνεύσει το περίφημο Κοντσέρτο αρ. 1 του Μπραμς, έργο που είχε παίξει στον ίδιο χώρο και το 2008.

«Αρχισα να το μελετώ έφηβη ακόμη και δεν θα ήταν υπερβολή να πω ότι με σημάδεψε έντονα» έλεγε τότε σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στο «Βήμα»: «Το ερμήνευσα για πρώτη φορά λίγο μετά τα είκοσί μου και το έχω ηχογραφήσει στο παρελθόν στο Βερολίνο. Το θεωρώ ένα από τα ωραιότερα έργα του Μπραμς. Είναι αξιοπερίεργο ότι, παρά το γεγονός πως ο συνθέτης έγραψε πολλά έργα για πιάνο, εντούτοις μόνο δύο κοντσέρτα, και δη τόσο διαφορετικά μεταξύ τους. Το Κοντσέρτο αρ.1 είναι στ’ αλήθεια μαγευτικό. Το πρώτο μέρος είναι σαν ρέκβιεμ, το δεύτερο σαν προσευχή και το τρίτο σαν μια πρώιμη «Ιεροτελεστία της Ανοιξης»».

Η αγάπη της για τους λύκους και γενικότερα για τα ζώα, η σχεδόν μεταφυσική σχέση της με τον Μπραμς και ο ιδιαίτερος τρόπος ζωής της, κάπου μεταξύ σκηνής και φύσης, καθιστούν τη χαρισματική πιανίστρια Ελέν Γκριμό μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προσωπικότητες της σύγχρονης κλασικής μουσικής.

Τότε η Γκριμό είχε εμφανιστεί ως σολίστ με τη Συμφωνική Ορχήστρα της Βιέννης υπό τον Φάμπιο Λουίζι, δεν ήταν όμως η πρώτη φορά που έπαιζε για το κοινό του Μεγάρου. Είχε προηγηθεί το 2006 η εμφάνισή της με την SWR Symphonieorchester υπό τον Σιλβέν Καμπρελέν. Το 2011 ήρθε ξανά, με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου υπό τον Ντάνιελ Χάρντινγκ.

Τώρα συμπράττει με την Καμεράτα του Ζάλτσμπουργκ υπό τον Τζοβάνι Γκούτσο, σε μια από τις πιο ώριμες στιγμές της καριέρας της, για να μας χαρίσει μια βραδιά αφιερωμένη στον γερμανικό ρομαντισμό – το δεύτερο έργο που θα ακουστεί στη συναυλία είναι η Σερενάτα αρ. 1 σε ρε μείζονα, πάλι του Μπραμς.

Ενας ανήσυχος χαρακτήρας

Γεννημένη στις 7 Νοεμβρίου 1969 στην Αix-en-Ρrovence της Γαλλίας σε οικογένεια που δεν είχε ιδιαίτερη σχέση με τη μουσική (οι γονείς ήταν δάσκαλοι) η Γκριμό ξεκίνησε να ασχολείται με το πιάνο στα επτά της χρόνια. Στα δώδεκά της γράφτηκε στο Conservatoire de Paris και στα δεκαέξι της κατέκτησε το πρώτο μεγάλο βραβείο της.

Η εμφάνισή της στο Παρίσι και στο απαιτητικό κοινό του στα 18 της χρόνια, σε συναυλία υπό τον Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ, σηματοδότησε την έναρξη της διεθνούς καριέρας της. Το 1991 άφησε την Ευρώπη για να εγκατασταθεί στο Ταλαχάσι της Φλόριντα. Μερικά χρόνια μετά μετακόμισε σε μια περιοχή βορείως της Νέας Υόρκης και έπειτα στο Βερολίνο, στο ελβετικό Γουέγκις, στην Καλιφόρνια… «Το ταξίδι και η περιπέτεια ήταν εκείνα που με ενδιέφεραν επί της ουσίας» έχει πει η ίδια προσπαθώντας να εξηγήσει το ανήσυχο του χαρακτήρα της και τη συχνή επιθυμία της για αλλαγή.

Οσο ζούσε στις ΗΠΑ η τυχαία συνάντησή της με έναν λύκο ήταν ένα γεγονός που επηρέασε βαθιά τη ζωή της, τόσο όσο την είχε επηρεάσει και η «γνωριμία» της με τη μουσική, με τα έργα των μεγάλων συνθετών. Ιδρυσε το Wolf Conservation Center στη Νέα Υόρκη, έναν χώρο αφιερωμένο στη μελέτη των άγριων αυτών ζώων και ξεκίνησε να ασχολείται ενεργά, παράλληλα με την καριέρα της, με την προστασία τους.

«Στη σχέση μου με τους λύκους βρίσκω πνευματική ισορροπία και συλλέγω την ενέργεια που χρειάζομαι για τις παγκόσμιες περιοδείες μου» έχει πει. «Τα άγρια ζώα αποτελούν βαθιά πηγή έμπνευσης για την τέχνη μου».

Η αγάπη της για τα ζώα, η σχεδόν μεταφυσική σχέση της με τον Μπραμς, έναν συνθέτη τον οποίο έχει ερμηνεύσει πολλές φορές στις μεγαλύτερες αίθουσες του κόσμου, ο ιδιαίτερος τρόπος ζωής της, κάπου μεταξύ σκηνής και φύσης…

Για την Ελέν Γκριμό τίποτα δεν είναι απλώς καριέρα, επάγγελμα. Ολη της η πορεία παραμένει ένα βαθιά εσωτερικό και συναισθηματικό ταξίδι με στόχο την αναζήτηση του πυρήνα των πραγμάτων, τον πυρήνα της καλλιτεχνικής και όχι μόνο δημιουργίας ως πράξης αυθεντικής επικοινωνίας.

Στη δική της περίπτωση το ζητούμενο δεν είναι η αναγνωρισιμότητα, η λάμψη, η δημιουργία εντυπώσεων στην οποία αρέσκονται πολλοί ταλαντούχοι συνάδελφοί της, αλλά η αυτοβελτίωση διά της τέχνης και διά της κοινωνικής προσφοράς. Αυτά τα συστατικά του χαρακτήρα της την καθιστούν μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προσωπικότητες της σύγχρονης κλασικής μουσικής.

Η ρήξη με τον Αμπάντο

Οπως συναρπαστική την κάνει και το ταμπεραμέντο της, το οποίο μεταξύ άλλων τής στοίχισε τη σχέση της με τον Κλάουντιο Αμπάντο. Η ξαφνική διακοπή της συνεργασίας τους το 2011 γράφτηκε ότι οφειλόταν στη διαφωνία τους πάνω στην ερμηνεία μιας πιανιστικής καντέντσας.

Ο μαέστρος ήθελε να παιχτεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο, η πιανίστρια επέμενε στη δική της εκδοχή και το αποτέλεσμα ήταν ένα καλλιτεχνικό διαζύγιο που άφησε δυσαρεστημένους χιλιάδες φιλόμουσους που είχαν ήδη προμηθευτεί εισιτήρια για τις κοινές εμφανίσεις των δύο σταρ.

Μεταξύ άλλων η Γκριμό έχει γράψει τέσσερα βιβλία, τα «Variations Sauvages» (2003), «Leçons particulières» (2005), «Retour à Salem» (2013) και «Renaître» (2023). Στα κείμενά της τα αυτοβιογραφικά στοιχεία συνδυάζονται με τις φιλοσοφικές αναζητήσεις και θεωρίες της, και η μυθοπλασία με τους στοχασμούς της πάνω στη γνώση, στην ελευθερία, στον έρωτα, στην απώλεια.

Η καλλιτέχνις έχει επίσης πλούσια δισκογραφία με εταιρείες όπως η Deutsche Grammophon, η Philips και η Teldec, και με ρεπερτόριο που ξεκινάει από τον Μότσαρτ, τον Μπετόβεν, τον Σοπέν, τον Μπραμς και τον Σούμαν και φτάνει στον Ντεμπισί, τον Γκέρσουιν και τον Μπεργκ.

Το 2024 κυκλοφόρησε το ντοκιμαντέρ του Νταβίντ Σερέρο «Between the notes», το οποίο ρίχνει «μια ενδελεχή ματιά στη ζωή της Γκριμό και στις προκλήσεις που αντιμετώπισε σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού της» μέσα από συνεντεύξεις καλλιτεχνών που έχουν συνεργαστεί μαζί της, όπως του μαέστρου Γιάνικ Νεζέτ-Σεγκίν, του βαρύτονου Μπριν Τέρφελ και του πιανίστα Ζακ Ρουβιέ που υπήρξε δάσκαλός της στο Conservatoire de Paris.

Η νέα εμφάνισή της στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών αποτελεί μια ευκαιρία για το νεότερο ελληνικό κοινό να την ανακαλύψει, αλλά και για εκείνους που είχαν παρακολουθήσει τις παλαιότερες εμφανίσεις της να συναντήσουν εκ νέου εκείνη, τον αγαπημένο της Μπραμς και την Καμεράτα του Ζάλτσμπουργκ, σε μια βραδιά με υψηλές καλλιτεχνικές ποιότητες, από εκείνες που όλο και πιο σπάνια απολαμβάνουμε.