Σαφές γεωπολιτικό και ενεργειακό αποτύπωμα άφησε η εξαώρη επίσκεψη του προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, η οποία κατέληξε σε μια ευρείας κλίμακας συμφωνία Ελλάδας -Ουκρανίας.

Η συμφωνία περιλαμβάνει επτά κομβικά σημεία: από την κατάπαυση του πυρός και τις εγγυήσεις ασφαλείας, έως την αμυντική συνεργασία στα θαλάσσια drones, την ενεργειακή ανθεκτικότητα, την κυβερνοασφάλεια και τη συμμετοχή της Ελλάδας στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Η συνάντηση του Ουκρανού προέδρου με την πολιτειακή και πολιτική ηγεσία σηματοδοτεί ουσιαστική αναβάθμιση των διμερών σχέσεων.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Τασούλας, υποδέχθηκε τον κ. Ζελένσκι με θερμά λόγια, υπογραμμίζοντας ότι η Ελλάδα βρίσκεται από την πρώτη στιγμή στο πλευρό της Ουκρανίας. Ο κ. Τασούλας υπενθύμισε το «τραύμα της Κύπρου» ως ένα ιστορικό σημείο που διαμορφώνει την ελληνική στάση απέναντι σε κάθε εισβολή.

Κατά τη σύντομη διαδρομή τους προς την Αίθουσα Διαπιστευτηρίων, οι δύο άνδρες είχαν μια εγκάρδια συνομιλία εκτός μικροφώνων. «Σας εκφράζω όχι μόνο τη συμπαράσταση των Ελλήνων αλλά και τον προσωπικό μου θαυμασμό», τόνισε ο κ. Τασούλας. «Ήταν χρέος μου να σταθώ στο ύψος των περιστάσεων», απάντησε ο κ. Ζελένσκι.

Στην κατ’ ιδίαν συζήτησή τους, ο ΠτΔ ανέφερε παραδείγματα για το πώς η Τουρκία βοηθάει τη Ρωσία να παρακάμψει τις ευρωπαϊκές και τις αμερικανικές κυρώσεις. Μάλιστα του ανέφερε και μερικά παραδείγματα..

Ο Κάθετος Διάδρομος

Στις επίσημες δηλώσεις που προηγήθηκαν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπογράμμισε τη σταθερή ελληνική θέση υπέρ της Ουκρανίας, σημειώνοντας ότι η σημερινή ημέρα συμπίπτει με τη 42η επέτειο από την ανακήρυξη του ψευδοκράτους στα κατεχόμενα της Κύπρου.

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στα ενεργειακά, με τον κ. Τασούλα να αναφέρεται στη σημασία της πρόσφατης διάσκεψης P-TEC για την ενεργειακή ασφάλεια της ΝΑ Ευρώπης και της Ουκρανίας, αλλά και στον Διάδρομο Αλεξανδρούπολης – Οδησσού που αφορά ενέργεια, μεταφορές και εμπόριο.

Εκτενής συζήτηση έγινε και για την Οδησσό, πόλη με στενούς ιστορικούς δεσμούς με τον ελληνισμό. Η Αθήνα εξέφρασε την πρόθεση να συνεισφέρει στην ανοικοδόμησή της και στην αποκατάσταση των μνημείων της. Ο κ. Ζελένσκι διαβεβαίωσε ότι χώρες που στάθηκαν δίπλα στην Ουκρανία θα έχουν κεντρικό ρόλο στο σχέδιο ανοικοδόμησης ύψους έως και 700 δισ. ευρώ. «Ο Κάθετος Διάδρομος είναι win-win για την Ουκρανία, την Ελλάδα, την Ευρώπη», υπογράμμισε.

Ενέργεια, άμυνα και θαλάσσια drones

Στη συνέχεια ο Ουκρανός πρόεδρος μετέβη στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου τον υποδέχθηκε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Κατά τη διευρυμένη σύσκεψη συζητήθηκαν οι εξελίξεις στον πόλεμο και ο κ. Μητσοτάκης επανέλαβε την ανάγκη για άμεση και άνευ όρων κατάπαυση πυρός ως πρώτο βήμα για μια βιώσιμη ειρήνη.

Ο πρωθυπουργός εξέφρασε και αυτός με την σειρά του εκ νέου την πλήρη στήριξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας και στάθηκε ιδιαίτερα στον αναβαθμισμένο ρόλο της χώρας στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια. Η ενεργειακή συνεργασία ενισχύεται περαιτέρω με τη συμφωνία ΔΕΠΑ–Naftogaz, αλλά και με τη μεταφορά LNG μέσω του Κάθετου Διαδρόμου.

Κεντρικό σημείο της συζήτησης αποτέλεσε η αμυντική συνεργασία, με έμφαση στα θαλάσσια drones, τομέας όπου η Ουκρανία διαθέτει υψηλή τεχνογνωσία.

Η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί να εξασφαλίσει πρόσβαση σε ουκρανική τεχνογνωσία που θεωρείται σήμερα κορυφαία διεθνώς. Τα ουκρανικά θαλάσσια drones έχουν μεταμορφώσει το πολεμικό τοπίο της Μαύρης Θάλασσας, επιτυγχάνοντας εξουδετέρωση μεγάλου μέρους του ρωσικού στόλου μέσω μικρών, ταχύτατων και εξαιρετικά ευέλικτων μη επανδρωμένων σκαφών. Αυτές οι επιχειρήσεις ανάγκασαν ρωσικά πολεμικά πλοία να υποχωρήσουν από την Κριμαία και να απομακρυνθούν από τις ουκρανικές ακτές, επιτρέποντας στο Κίεβο να διατηρήσει ανοιχτές ζωτικές εμπορικές οδούς προς την Ευρώπη.

Μάλιστα, η Ουκρανία έχει παρουσιάσει πρόσφατα την αναβαθμισμένη έκδοση του ναυτικού drone «Sea Baby», με εμβέλεια που ξεπερνά τα 1.500 χιλιόμετρα, δυνατότητα μεταφοράς φορτίου έως 2.000 κιλών και σημαντικά αυξημένη αυτονομία. Το νέο μοντέλο μπορεί να μεταφέρει θερμοβαρικούς πυραύλους RPV-16, ναρκοπέδια MN-103 Manta, μικρούς σωλήνες ρουκετών και, σε ορισμένες διαμορφώσεις, ακόμη και απομακρυσμένο σταθμό όπλων. Στον πόλεμο έχουν καταγραφεί περιπτώσεις όπου Sea Baby τοποθέτησαν νάρκες που έθεσαν εκτός μάχης ρωσικά πολεμικά πλοία, ενώ άλλα μοντέλα έχουν εμπλακεί σε μάχες απέναντι σε ελικόπτερα ή ταχύπλοα. Ο Ζελένσκι έχει μάλιστα αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο εξαγωγών, δηλώνοντας ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να διαθέσει μέρος της παραγωγής σε φίλιες χώρες.

Μήνυμα Κακλαμάνη και αναφορά στην Κύπρο

Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε στο ελληνικό Κοινοβούλιο, όπου ο πρόεδρος της Βουλής, Νικήτας Κακλαμάνης, υποδέχθηκε τον Ουκρανό ηγέτη. Στην τοποθέτησή του, ο κ. Κακλαμάνης τόνισε ότι η ελληνική στήριξη στην Ουκρανία είναι καθολική και διαχρονική, «γιατί και εμείς γνωρίζουμε τι σημαίνει εισβολή», κάνοντας αναφορά στα γεγονότα του 1974 στην Κύπρο.

«Αν η Δύση είχε αντιδράσει όπως έπρεπε τότε, ίσως ο κ. Πούτιν να το είχε σκεφτεί καλύτερα», σημείωσε.
Ο κ. Ζελένσκι ευχαρίστησε την Ελλάδα για τη στήριξη από την πρώτη ημέρα, υπογραμμίζοντας τη βοήθεια προς τους πρόσφυγες και τις συνεχείς πολιτικές και ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες.

Οι κοινές δεσμεύσεις Αθήνας – Κιέβου

Οι δύο πλευρές κατέληξαν σε επτά βασικές συμφωνημένες αρχές, οι οποίες περιλαμβάνουν:

  • Άμεση και πλήρη κατάπαυση του πυρός ως προϋπόθεση για μια δίκαιη ειρηνευτική διαδικασία.
  • Ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας και ενίσχυση των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων.
  • Εμβάθυνση της ενεργειακής συνεργασίας, με έμφαση στη διαφοροποίηση πηγών και την αποκατάσταση των ουκρανικών υποδομών.
  • Αμυντική συνεργασία με έμφαση στον θαλάσσιο τομέα και τα θαλάσσια UAVs.
  • Σύμπραξη στη θωράκιση κρίσιμων υποδομών και την κυβερνοασφάλεια.
  • Στήριξη στις διεθνείς προσπάθειες για επιστροφή απαχθέντων ουκρανικών παιδιών και απόδοση ευθυνών.
  • Κοινή γραμμή στα καθεστώτα κυρώσεων κατά της Ρωσίας έως ότου υπάρξει πλήρης αποχώρηση από τα ουκρανικά εδάφη.