Η εκεχειρία στη Γάζα δοκιμάζεται, μετά τον θάνατο δυο ισραηλινών στρατιωτών και τις μαζικές αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ που στοίχισαν τη ζωή σε τουλάχιστον 26 ανθρώπους.

Παρά την κλιμάκωση, το Τελ Αβίβ και η Ουάσινγκτον επιμένουν ότι η εκεχειρία που μεσολάβησαν οι ΗΠΑ παραμένει σε ισχύ, ενώ ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε πως η ηγεσία της Χαμάς ενδέχεται να μην εμπλέκεται στις παραβιάσεις. Η ένταση αυξάνεται ενόψει της άφιξης αμερικανών απεσταλμένων στο Ισραήλ.

Ειδικότερα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε ότι η εκεχειρία που ο ίδιος διαμεσολάβησε εξακολουθεί να ισχύει. Ο ίδιος ανέφερε πως, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, η ηγεσία της Χαμάς ενδέχεται να μην εμπλέκεται στις παραβιάσεις, οι οποίες, όπως είπε, «θα αντιμετωπιστούν σκληρά αλλά δίκαια».

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο προεδρικό αεροσκάφος Air Force One, ο Τραμπ είπε ότι δεν γνωρίζει αν οι ισραηλινές επιδρομές ήταν δικαιολογημένες. «Θα πρέπει να το εξετάσω και να σας απαντήσω», ανέφερε.

Σύμφωνα με ισραηλινή πηγή ασφαλείας, η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα επρόκειτο να συνεχίσει τη Δευτέρα, ύστερα από αμερικανικές πιέσεις, λίγο αφότου το Ισραήλ ανακοίνωσε την αναστολή της, κατηγορώντας τη Χαμάς για «κατάφωρη» παραβίαση της εκεχειρίας.

Ο ισραηλινός στρατός ανέφερε ότι έπληξε στόχους της Χαμάς σε ολόκληρη τη Λωρίδα της Γάζαςμ μεταξύ αυτών διοικητές , ενόπλους, μια σήραγγα και αποθήκες όπλων, ύστερα από επίθεση με αντιαρματικό πύραυλο και πυρά εναντίον Ισραηλινών στρατιωτών που προκάλεσαν δύο θανάτους.

Σύμφωνα με κατοίκους και υγειονομικές αρχές, οι επιδρομές σκότωσαν τουλάχιστον 26 ανθρώπους, ανάμεσά τους μία γυναίκα και ένα παιδί. Τουλάχιστον μία από τις επιθέσεις χτύπησε πρώην σχολείο που λειτουργούσε ως καταφύγιο εκτοπισμένων στην περιοχή Νουσεϊράτ.

«Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι η κατάσταση θα παραμείνει ειρηνική»

«Θα πρέπει να δούμε τι συμβαίνει. Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι η κατάσταση με τη Χαμάς θα παραμείνει ειρηνική», δήλωσε ο Τραμπ.

Πρόσθεσε ότι μέλη της Χαμάς που ενεργούν ανεξάρτητα από την ηγεσία της ενδέχεται να ευθύνονται για την πρόκληση των Ισραηλινών.

«Έχουν υπάρξει αρκετά απείθαρχοι, έχουν ρίξει πυρά, και πιστεύουμε πως ίσως η ηγεσία δεν εμπλέκεται. Ισως πρόκειται για αντάρτες μέσα στην οργάνωση. Όπως και να ’χει, θα αντιμετωπιστεί σωστά», είπε.

Ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και ο γαμπρός του, Τζάρεντ Κούσνερ, αναμένονταν να ταξιδέψουν στο Ισραήλ τη Δευτέρα, σύμφωνα με Ισραηλινό και Αμερικανό αξιωματούχο.

Η ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς δήλωσε ότι παραμένει προσηλωμένη στη συμφωνία εκεχειρίας, πως δεν γνώριζε για συγκρούσεις στη Ράφα και ότι δεν έχει έρθει σε επαφή με άλλες ομάδες στην περιοχή από τον Μάρτιο.

Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζει Ντι Βανς, δεν αναφέρθηκε στις ισραηλινές επιδρομές στις δηλώσεις του, σημείωσε όμως ότι υπάρχουν περίπου 40 διαφορετικές ένοπλες ομάδες της Χαμάς και ότι δεν έχει ακόμη εγκαθιδρυθεί μηχανισμός ασφαλείας για να επιβεβαιωθεί ο αφοπλισμός τους.

«Κάποιες από αυτές τις ομάδες πιθανότατα θα τηρήσουν την εκεχειρία, πολλές όμως, όπως είδαμε σήμερα, δεν θα το κάνουν», είπε.

«Για να μπορέσουμε να διασφαλίσουμε ότι η Χαμάς έχει πραγματικά αφοπλιστεί, θα χρειαστεί… κάποιες από τις αραβικές χώρες του Κόλπου να στείλουν δυνάμεις εκεί, για να επιβάλουν τάξη και ασφάλεια επί του πεδίου».

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, δήλωσε ότι έδωσε εντολή στον στρατό να απαντήσει δυναμικά στις παραβιάσεις της εκεχειρίας από τη Χαμάς.

Αβέβαιη η πορεία προς την ειρήνη

Φοβούμενοι κατάρρευση της εκεχειρίας, πολλοί Παλαιστίνιοι έσπευσαν να προμηθευτούν αγαθά από την κεντρική αγορά του Νουσεϊράτ, ενώ οικογένειες εγκατέλειψαν τα σπίτια τους στο Χαν Γιουνίς, στο νότιο τμήμα, μετά από επιδρομές κοντά στην περιοχή.

Οι επιθέσεις θύμισαν την αντίδραση του Ισραήλ σε σοβαρές παραβιάσεις της εκεχειρίας με τη Χεζμπολάχ, σύμμαχο της Χαμάς στον Λίβανο, στα τέλη του 2024, λιγότερο από μια εβδομάδα αφότου τέθηκε σε ισχύ, παρότι εκείνη η εκεχειρία έκτοτε έχει σε μεγάλο βαθμό διατηρηθεί.

Ωστόσο, ισχυρά εμπόδια εξακολουθούν να παρεμποδίζουν μια βιώσιμη ειρήνη στη Γάζα, όπου εκεχειρία που είχε επιτευχθεί τον Μάρτιο κατέρρευσε ύστερα από σχεδόν δύο μήνες σχετικής ηρεμίας, όταν το Ισραήλ εξαπέλυσε μαζικές αεροπορικές επιθέσεις.

Διαμάχη για τις σορούς των ομήρων

Η νέα εκεχειρία τέθηκε σε ισχύ στις 10 Οκτωβρίου, τερματίζοντας δύο χρόνια πολέμου, αλλά το Ισραήλ και η Χαμάς αλληλοκατηγορούνται εδώ και ημέρες για παραβιάσεις της.
Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Ισραέλ Κατζ, δήλωσε ότι η «κίτρινη γραμμή», το όριο στο οποίο υποχώρησαν οι ισραηλινές δυνάμεις στο πλαίσιο της συμφωνίας, θα σηματοδοτηθεί φυσικά, και ότι κάθε προσπάθεια παραβίασης ή υπέρβασής της θα απαντάται με πυρά.

Η Χαμάς από την πλευρά της κατήγγειλε σειρά ισραηλινών παραβιάσεων που, όπως ισχυρίζεται, προκάλεσαν τον θάνατο 46 ανθρώπων και εμπόδισαν τη μεταφορά βασικών προμηθειών στη Γάζα.

Το Σάββατο, το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι το συνοριακό πέρασμα της Ράφα με την Αίγυπτο, το οποίο αναμενόταν να ανοίξει εκ νέου αυτή την εβδομάδα, θα παραμείνει κλειστό, τονίζοντας πως η επαναλειτουργία του εξαρτάται από τη συμμόρφωση της Χαμάς με τους όρους της εκεχειρίας.

Το Ισραήλ κατηγορεί τη Χαμάς ότι καθυστερεί να παραδώσει τις σορούς νεκρών ομήρων. Η Χαμάς απελευθέρωσε την περασμένη εβδομάδα και τους 20 ζωντανούς ομήρους που κρατούσε, και τις επόμενες ημέρες παρέδωσε 12 από τους 28 νεκρούς αιχμαλώτους.

Ανάγκη για περισσότερη βοήθεια

Η οργάνωση δηλώνει πως δεν έχει κανένα συμφέρον να κρατά τις σορούς των υπόλοιπων ομήρων και ότι απαιτείται ειδικός εξοπλισμός για την ανάσυρση σορών που βρίσκονται θαμμένες κάτω από ερείπια.

Το πέρασμα της Ράφα παραμένει σε μεγάλο βαθμό κλειστό από τον Μάιο του 2024. Η συμφωνία εκεχειρίας προβλέπει επίσης την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα, όπου, σύμφωνα με τον διεθνή δείκτη πείνας IPC, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι είχαν χαρακτηριστεί σε κατάσταση λιμού ήδη από τον Αύγουστο.

Η Ράφα έχει σε προηγούμενες εκεχειρίες λειτουργήσει ως βασικό κανάλι για τη ροή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα.

Αν και η ροή βοήθειας μέσω άλλου περάσματος είχε αυξηθεί σημαντικά μετά την έναρξη της εκεχειρίας, η απόφαση του Ισραήλ την Κυριακή να τη διακόψει προκάλεσε ανησυχία. Ο ΟΗΕ επισημαίνει ότι απαιτείται πολύ περισσότερη βοήθεια για να καλυφθούν οι ανάγκες του πληθυσμού.

Κρίσιμα ζητήματα όπως ο αφοπλισμός της Χαμάς, η μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας και η σύνθεση μιας διεθνούς δύναμης παραμένουν ανοιχτά.