Μετά το μαραθώνιο υπουργικό συμβούλιο στο Ισραήλ, η αχτίδα φωτός πλημμύρισε τη Γάζα για την επόμενη ημέρα στον παλαιστινιακό θύλακα. Το εν λόγω συμβούλιο ενέκρινε τη συμφωνία για την εκεχειρία και την κατάπαυση του πυρός. Όλα αυτά οδηγούν στη λήξη του πολέμου και αναμένεται να γίνουν αισθητά και έμπρακτα.

Ειδικότερα, το Ισραήλ και η Χαμάς υπέγραψαν συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και ανταλλαγής ομήρων με κρατουμένους, στο πλαίσιο της ειρηνευτικής πρωτοβουλίας του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, που αποσκοπεί στον τερματισμό του διετούς πολέμου στη Γάζα.

Η συμφωνία για εκεχειρία που ανακοινώθηκε τα ξημερώματα της Πέμπτης και πανηγυρίζουν σε Ισραήλ και παλαιστινιακά εδάφη, και αποτελέσει το ουσιαστικότερο βήμα προς τον τερματισμό του πολέμου του Τελ Αβίβ με τη Χαμάς, που έκλεισε μόλις τα δύο χρόνια, καταστρέφοντας όμως το 80% των υποδομών της χειμαζόμενης Λωρίδας, με τουλάχιστον 67.200 νεκρούς και σχεδόν 170.000 τραυματίες, από τον Οκτώβριο του 2023.

Δείτε αναλυτικά όσα προηγήθηκαν

Το έγγραφο της συμφωνίας είδε το φως της δημοσιότητας: 

Επιστρέφουν στις οικογένειες τους οι όμηροι

Το Γραφείο του Πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, έχει ανακοινώσει και επίσημα ότι η ισραηλινή κυβέρνηση ενέκρινε το πλαίσιο για την απελευθέρωση των ισραηλινών αιχμαλώτων, νεκρών και ζωντανών.

Αυτό σηματοδοτεί επίσημα την έναρξη της 24ωρης προθεσμίας για την έναρξη της εκεχειρίας, ακολουθούμενη από την απελευθέρωση των αιχμαλώτων μετά από 72 ώρες.

«Γκρίζες ζώνες»

Η επιθετικότητα θα σταματήσει εντελώς, αφού η ισραηλινή κυβέρνηση ενέκρινε τη συμφωνία.

Αυτό περιλαμβάνει την αναστολή όλων των στρατιωτικών επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών επιδρομών, των βομβαρδισμών με πυροβολικό και των χερσαίων επιχειρήσεων, καθώς και την πλήρη διακοπή των αεροπορικών δραστηριοτήτων επιτήρησης πάνω από τις περιοχές από τις οποίες θα αποσυρθούν οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής κατά τις πρώτες 72 ώρες.

Οι Παλαιστινιακές οργανώσεις πρέπει να δείξουν πως στοχεύουν ενεργά να βρουν όλους τους ομήρους, ζωντανούς και νεκρούς σε αυτό το διάστημα, εναλλακτικά, η κατάπαυση του πυρός μπορεί να κριθεί άκυρη.

Πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο έργο και «γκρίζα ζώνη», καθώς τούνελ έχουν ανατιναχτεί, σπίτια – κρησφύγετα έχουν βομβαρδιστεί από αεροπλάνα και είναι βέβαιο πως κάποιοι όμηροι βρίσκονται κάτω από συντρίμμια. Την δεδομένη στιγμή η Πολιτική Προστασία της Γάζας είναι αποδεκατισμένη και με απειροελάχιστα μηχανήματα, αν έχει έστω και ένα.

Το ευχαριστήριο μήνυμα του Νετανιάχου

«Βρισκόμαστε εν μέσω μιας αποφασιστικής εξέλιξης. Τα τελευταία δύο χρόνια, αγωνιζόμαστε για την επίτευξη των πολεμικών μας στόχων, και ένας από τους κύριους στόχους είναι η επιστροφή των ομήρων – όλων τους, ζωντανών και νεκρών. Και θα το πετύχουμε. Δεν θα μπορούσαμε να το επιτύχουμε αυτό χωρίς την εξαιρετική βοήθεια του Προέδρου Τραμπ και της ομάδας του – του Στιβ Γουίτκοφ και του Τζάρετ Κούσνερ.

Εργάστηκαν ακούραστα μαζί με τον Ρον και την ομάδα του, την ομάδα μας. Αυτές οι προσπάθειες, σε συνδυασμό με το θάρρος των στρατιωτών μας που εισέβαλαν στη Γάζα, δημιούργησαν μια συνδυασμένη στρατιωτική και διπλωματική πίεση που απομόνωσε τη Χαμάς. Πιστεύω ότι αυτά μας έφεραν σε αυτό το σημείο. Θέλω να ευχαριστήσω προσωπικά και τους δύο σας, Στιβ και Τζάρετ.

Ήταν πολλές ώρες, δουλέψατε χωρίς διακοπή, αλλά δεν δουλέψατε μόνο, επενδύσατε και το μυαλό και την καρδιά σας.

Γνωρίζουμε ότι αυτό είναι για το καλό του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών, για το καλό των αξιοπρεπών ανθρώπων παντού και για αυτές τις οικογένειες που θα μπορέσουν επιτέλους να επανενωθούν με τους αγαπημένους τους. Θέλω να σας ευχαριστήσω επίσης εκ μέρους σας και εκ μέρους του λαού του Ισραήλ», ανέφερε ο ισραηλινός πρωθυπουργός, ευχαριστώντας τις ΗΠΑ, τον Τραμπ και τους απεσταλμένους του, από το υπουργικό Συμβούλιο.

200 αμερικανοί στρατιώτες στο Ισραήλ

Οι αμερικανικές δυνάμεις θα ιδρύσουν ένα κέντρο συντονισμού στο Ισραήλ για να επιβλέπουν το ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ στη Γάζα, όπως ανέφερε το Al Jazeera. Θα διαχειρίζονται την είσοδο της βοήθειας, τις επιχειρήσεις εφοδιαστικής και τις προσπάθειες ασφάλειας.

Οι πρώτες μονάδες, με συνολικά 200 στρατιώτες, έχουν ήδη αρχίσει να φτάνουν στο Ισραήλ. Δεν αναμένεται η ανάπτυξη αμερικανικών δυνάμεων εντός της Γάζας.

Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λίβιτ, ωστόσο διευκρίνισε ότι οι 200 Αμερικανοί στρατιώτες που στάλθηκαν στο Ισραήλ θα έχουν ως αποστολή την παρακολούθηση της ειρηνευτικής συμφωνίας στο Ισραήλ και θα συνεργαστούν με άλλες διεθνείς δυνάμεις επί τόπου. Η διευκρίνιση αφορά τις τυχόν παρεξηγήσεις του ρόλου των αμερικανών στρατιωτών, οι οποίοι θα συμμετάσχουν σε επιχειρήσεις logistics (Εφοδιασμού – Μεταφορών) και τον συντονισμό της ανθρωπιστικής βοήθειας.

Ποιοι Ισραηλινοί καταψήφισαν την συμφωνία

Ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Μπεν – Γβιρ, ο υπουργός Οικονομικών Σμότριτς, ο υπουργός Αποικιών Στροκ, ο υπουργός Ανάπτυξης Βάσερλαουφ και ο υπουργός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ελιγιάου ψήφισαν κατά της συμφωνίας. Δεν είναι σαφές αν θα τεθεί πρόταση μομφής εναντίον του Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Πρακτικά δεν τίθεται θέμα πλειοψηφίας, καθώς ο Γιαΐρ Λαπίντ έχει διαβεβαιώσει τις ΗΠΑ πως θα δώσει ψήφο ανοχής στην κυβέρνηση Νετανιάχου.

Ο ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα ανακοίνωσε το τέλος του πολέμου

Ο εξόριστος ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα Χαλίλ αλ Χάγια ανακοίνωσε ότι η οργάνωση έλαβε εγγυήσεις από τις ΗΠΑ, τους Άραβες μεσολαβητές και την Τουρκία ότι ο πόλεμος στον παλαιστινιακό θύλακα έληξε οριστικά.

«Κηρύσσουμε το τέλος του πολέμου σήμερα και την έναρξη της μόνιμης εκεχειρίας», είπε ο αλ Χάγια, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters.

Η συμφωνία περιλαμβάνει το άνοιγμα της μεθοριακής διάβασης της Ράφα και προς τις δύο κατευθύνσεις, πρόσθεσε.

Με βάση τα συμφωνηθέντα, το Ισραήλ θα αποφυλακίσει όλους τους ανήλικους Παλαιστίνιους και τις γυναίκες.

Η οργάνωση έλαβε εγγυήσεις από τους μεσολαβητές και την αμερικανική κυβέρνηση, που όλοι τους επιβεβαίωσαν ότι ο πόλεμος τελείωσε, πρόσθεσε.

«Τελειώσαμε τον πόλεμο στη Γάζα»

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε το απόγευμα της Πέμπτης ότι οι όμηροι στη Γάζα αναμένεται να απελευθερωθούν τη Δευτέρα ή την Τρίτη. Ο Τραμπ άνοιξε τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στον Λευκό Οίκο για να συζητήσει τη συμφωνία που επιτεύχθηκε την Τετάρτη, στο πλαίσιο της οποίας οι όμηροι που κρατούνται από μαχητές της Χαμάς θα απελευθερωθούν ως μέρος της πρώτης φάσης ενός ευρύτερου σχεδίου για τη Γάζα. Όπως είπε, πιστεύει ότι η συμφωνία αυτή θα οδηγήσει σε «διαρκή ειρήνη».

«Τελειώσαμε τον πόλεμο στη Γάζα», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος και ανακοίνωσε πως «σύντομα» θα αναχωρήσει για τη Μέση Ανατολή. «Όπως γνωρίζετε, χθες το βράδυ πετύχαμε σπουδαία πρόοδο στη Μέση Ανατολή -κάτι που πολλοί έλεγαν ότι δεν θα γινόταν ποτέ», δήλωσε. «Τερματίσαμε τον πόλεμο στη Γάζα και, σε ευρύτερη βάση, δημιουργήσαμε ειρήνη -και πιστεύω ότι θα είναι μια διαρκής ειρήνη. Εξασφαλίσαμε την απελευθέρωση όλων των ομήρων, οι οποίοι θα πρέπει να απελευθερωθούν τη Δευτέρα ή την Τρίτη -και η διαδικασία αυτή είναι περίπλοκη», τόνισε.

Ο Τραμπ απέφυγε να πάρει θέση σχετικά με την προοπτική της λύσης δύο κρατών. «Δεν έχω άποψη. Θα δεχθώ ό,τι συμφώνησαν», είπε σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο.

Ερωτηθείς σχετικά τις προσδοκίες που μπορούν να έχουν οι Παλαιστίνιοι, ο αμερικανός πρόεδρος δήλωσε: «Θα δημιουργήσουμε κάτι όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να ζήσουν… Θα δημιουργήσουμε καλύτερες συνθήκες για τους ανθρώπους».

Ο Τραμπ ανέφερε επίσης ότι θα υπάρξει «απόσυρση» ισραηλινών δυνάμεων και «αφοπλισμός» κατά τη δεύτερη φάση της συμφωνίας, αλλά προτεραιότητα αυτήν την ώρα είναι η επιστροφή των υπολοίπων ομήρων. Σε αυτό το σημείο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ σχολίασε ότι τα πτώματα ορισμένων ομήρων ίσως είναι «δύσκολο να βρεθούν».

Ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε πρόθυμος να εκφωνήσει ομιλία στο ισραηλινό κοινοβούλιο. «Μου ζήτησαν να μιλήσω στην Κνέσετ και… συμφώνησα εφόσον θα το ήθελαν», είπε σε δημοσιογράφους.

Η πρόσκληση στον Τραμπ: 

Μαραθώνια συνεδρίαση στο Ισραήλ

Στο Ισραήλ συνεδρίαση αρχικά το Συμβούλιο Ασφαλείας και έπειτα ξεκίνησε η μαραθώνια συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Οι συνεδριάσεις έφεραν κυβερνητικούς τριγμούς καθώς ο ακροδεξιός υπουργός Εθνικής Ασφαλείας απείλησε ότι θα αποσύρει το κόμμα του από την κυβέρνηση αν δεν υπάρξει αφοπλισμός της Χαμάς, ενώ έθεσε βέτο και για την απελευθέρωση συγκεκριμένων Παλαιστίνιων κρατουμένων. Στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου έλαβαν μέρος και οι απεσταλμένοι των ΗΠΑ Τζάρεντ Κούσνερ και Στιβ Γουίτκοφ.

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία;

Η συμφωνία επιτεύχθηκε έπειτα από έμμεσες διαπραγματεύσεις στην Αίγυπτο και ανακοινώθηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ μέσω της πλατφόρμας του, Truth Social. Υπογράφηκε από εκπροσώπους και των δύο πλευρών και αναμένεται η ανακοίνωση της έγκρισής του από το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας.

Ποια είναι τα βασικά σημεία της πρώτης φάσης;

  • Το Ισραήλ θα σταματήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εντός 24 ωρών από την έγκριση της συμφωνίας.
  • Η Χαμάς θα απελευθερώσει περίπου 20 ζωντανούς ομήρους εντός 72 ωρών από την παύση των εχθροπραξιών. Θα ακολουθήσει η παράδοση των σορών των υπολοίπων.
  • Το Ισραήλ θα απελευθερώσει περίπου 2.000 Παλαιστίνιους κρατουμένους, ανάμεσά τους και 250 με μακροχρόνιες ποινές για σοβαρά αδικήματα.
  • Ο ισραηλινός στρατός θα αποσυρθεί από ορισμένες περιοχές της Γάζας.
  • Θα αυξηθεί σημαντικά η ανθρωπιστική βοήθεια προς τη Γάζα.

Σύμφωνα εξάλλου, με τον διευθυντή του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τις Υπηρεσίες Έργων, θα χρειαστούν περίπου 52 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανοικοδόμηση της Γάζας.

Ωστόσο, πρόκειται μόνο για την πρώτη φάση ενός πολυεπίπεδου σχεδίου. Τα πιο δύσκολα ζητήματα (π.χ. πλήρης αποχώρηση, αφοπλισμός της Χαμάς, μελλοντική διακυβέρνηση) παραπέμπονται σε επόμενες διαπραγματεύσεις.

Πού θα αποσυρθεί το Ισραήλ; Τι είναι η «κίτρινη γραμμή»;

Σύμφωνα με χάρτη που δημοσίευσε ο Τραμπ:

  • Το Ισραήλ ελέγχει σήμερα πάνω από το 80% της Γάζας.
  • Στην πρώτη φάση, θα αποσυρθεί σε μια νοητή μεθόριο που ονομάστηκε «κίτρινη γραμμή», αφήνοντας περίπου 58% του εδάφους υπό ισραηλινό έλεγχο.
  • Ο IDF θα παραμείνει σε κομβικές περιοχές, όπως η Ράφα και το Χαν Γιουνίς, περιοχές όπου κατοικούν χιλιάδες εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι.

Αναλυτικά, η αποχώρηση προβλέπει τρεις φάσεις:

  • Κίτρινη γραμμή: Μερική απόσυρση και απελευθέρωση ομήρων
  • Κόκκινη γραμμή: Δεύτερη απόσυρση με επίβλεψη από Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης
  • Ζώνη ασφαλείας: Οριστική αποχώρηση από τις περισσότερες περιοχές, αλλά με παραμονή ισραηλινών δυνάμεων σε ορισμένα σημεία, καθώς δεν έχει δημοσιευτεί ο τελικός χάρτης της αποχώρησης.

Γιατί τώρα η συμφωνία;

Η συγκυρία φαίνεται να ώθησε και τις δύο πλευρές σε παραχωρήσεις.

Για το Ισραήλ: Η διεθνής απομόνωση και η εσωτερική πίεση στον ισραηλινό πρωθυπουργό για επιστροφή των ομήρων και λήξη του πολέμου, έχουν αυξηθεί το τελευταίο διάστημα. Η αμερικανική παρέμβαση θεωρείται κρίσιμη και η απόρριψη της συμφωνίας θα μπορούσε να κοστίσει τη στήριξη του βασικού συμμάχου του. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου φαίνεται να υπολογίζει πως μπορεί να αντέξει τις αντιδράσεις της ακροδεξιάς πτέρυγας της κυβέρνησής του, όπου πολλοί επιμένουν στην εξαφάνιση της Χαμάς, ειδικά αν η συμφωνία εμφανίζεται ως ευνοϊκή για το Ισραήλ.

Για τη Χαμάς: Αντιμετωπίζει στρατιωτική πίεση, χωρίς να έχει καταφέρει να πλήξει σοβαρά τον ισραηλινό στρατό. Ταυτόχρονα, δέχεται πιέσεις από συμμάχους όπως το Κατάρ, η Αίγυπτος και η Τουρκία, για να προχωρήσει σε συμβιβασμούς. Η ηγεσία της Χαμάς, κυρίως εκτός Γάζας, φαίνεται να θεωρεί ότι οι όμηροι πλέον λειτουργούν ως επιχείρημα για συνέχιση του πολέμου από την ισραηλινή πλευρά, και όχι ως διαπραγματευτικό πλεονέκτημα. Ελπίζει ότι μέσω των διαπραγματεύσεων, θα διατηρήσει πολιτικό ρόλο, παρά τον κίνδυνο περιθωριοποίησης.

Ποια είναι η διαφορά σε σχέση με προηγούμενες εκεχειρίες;

Δεν υπάρχει αυστηρό χρονοδιάγραμμα. Σε αντίθεση με παλιές συμφωνίες, που έδιναν λίγες εβδομάδες για την επίτευξη τελικής λύσης, αυτή η συμφωνία δε βάζει χρονικό όριο – κάτι που μπορεί να την κάνει πιο ανθεκτική.

Ο Τραμπ φαίνεται αποφασισμένος να επιβάλει πίεση και στις δύο πλευρές, με απειλές αλλά και με έμπρακτη διπλωματική παρέμβαση.

Παρά την ανακοίνωση της συμφωνίας, οι εχθροπραξίες δεν έχουν σταματήσει εντελώς, ειδικά γύρω από τη Γάζα. Οι βομβαρδισμοί έχουν μειωθεί αλλά συνεχίζονται σποραδικά.

Είναι αυτό το τέλος του πολέμου;

Όχι ακόμη. Η παρούσα συμφωνία είναι μόνο το πρώτο βήμα – και ίσως το πιο εύκολο.

Δεν είναι σαφές πόσο έδαφος θα αφήσει ο ισραηλινός στρατός, την ώρα που ισραηλινά μέσα μιλούν για διατήρηση του ελέγχου στο μεγαλύτερο μέρος της Γάζας, όταν οι Παλαιστίνιοι επιδιώκουν την πλήρη αποχώρηση του.

Ο αφοπλισμός της Χαμάς παραμένει ένα δύσκολο και αβέβαιο ζήτημα. Το ενδεχόμενο αμνηστίας ή εξορίας των μαχητών της, όπως προβλέπει το σχέδιο Τραμπ, φαίνεται απίθανο να γίνει αποδεκτό.

Άλλα ανοιχτά θέματα που μένει να τεθούν προς διαπραγμάτευση για να επιλυθούν είναι τα παρακάτω:

  • Ποια θα είναι η μορφή διακυβέρνησης στη Γάζα μετά τον πόλεμο;
  • Ποιος θα αναλάβει την ανοικοδόμηση;
  • Ποιος θα είναι ο ρόλος της Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης;
  • Ποιος θα εγγυηθεί την τήρηση των ότων πέραν των δηλώσεων του Τραμπ;
  • Υπάρχει πιθανότητα διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης;

Μπορεί ο πόλεμος να ανάψει ξανά;

Ναι, υπάρχουν πολλοί πιθανοί κίνδυνοι για την επανάληψη των συγκρούσεων. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή, ένα άμεσο ξέσπασμα φαντάζει ως το μικρότερο ενδεχόμενο. Το πιο πιθανό σενάριο είναι μια εύθραυστη εκεχειρία που θα διαρκέσει εβδομάδες ή και μήνες, με τις διαπραγματεύσεις να συνεχίζονται και τον κίνδυνο αναζωπύρωσης να σοβεί.

Υπάρχει ελπίδα;

Σε σύγκριση με τις προηγούμενες αποτυχημένες προσπάθειες κατάπαυσης πυρός (Νοέμβριος 2023, Ιανουάριος 2025), η σημερινή κατάσταση φαίνεται διαφορετική. Και οι δύο πλευρές – Χαμάς και Νετανιάχου – φαίνεται να εκτιμούν πως μπορούν να αποκομίσουν περισσότερα από μια συμφωνία, παρά από τη συνέχιση των συγκρούσεων. Αυτό είναι καθοριστικό και δίνει ελπίδα.

Για να προχωρήσει όμως το σχέδιο:

  • Οι περιφερειακές δυνάμεις πρέπει να παραμείνουν ενεργές.
  • Οι διεθνείς ηγέτες πρέπει να αναλάβουν ρίσκα.
  • Η Χαμάς να πειστεί ότι η συνέχιση της βίας δεν εξυπηρετεί ούτε τον δικό της σκοπό ούτε των Παλαιστινίων γενικότερα.
  • Οι ισραηλινές εκλογές δεν πρέπει να υπονομεύσουν τη διαδικασία.
  • Και, τέλος, ο Τραμπ θα πρέπει να παραμείνει ενεργός στην προσπάθεια για μια μόνιμη ειρήνη και διπλωματική επανατοποθέτηση της Μέσης Ανατολής.

Πολλά τα «αν», αλλά δύο χρόνια μετά το αιματηρό χτύπημα της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023 και την καταστροφική ισραηλινή απάντηση, ίσως βρισκόμαστε στο πιο κοντινό σημείο προς το τέλος της σύγκρουσης.