Η μάχη για την ανακατάληψη της Φαλούτζα, η τελευταία πριν από τη μεγάλη μάχη για τη Μοσούλη, ξεκίνησε πριν από δύο εβδομάδες αλλά ήδη η προέλαση του ιρακινού στρατού έχει ανακοπεί λόγω της σφοδρής αντίστασης των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους. Στη στρατηγική αυτή πόλη του Ιράκ, 65 χλμ. δυτικά της Βαγδάτης, παραμένουν παγιδευμένοι περισσότεροι από 50.000 άμαχοι και σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οι 20.000 είναι παιδιά. Αντιμετωπίζουν ανθρωπιστική κρίση καθώς και τον κίνδυνο να στρατολογηθούν διά της βίας από το Ισλαμικό Κράτος.
Η ανακατάληψη της Φαλούτζα από το Ισλαμικό Κράτος ξεκίνησε στις 22 Μαΐου με έναν συνδυασμό επιχειρήσεων από ιρακινές ειδικές δυνάμεις, σιιτικές πολιτοφυλακές και αμερικανικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς –συνολικά γύρω στους 20.000 άντρες ενώ το Ισλαμικό Κράτος διαθέτει 500-1.000 από τους καλύτερα εκπαιδευμένους μαχητές του.
Από την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003, η Φαλούτζα αποτελεί προπύργιο της αντίστασης των σουνιτών κατά της σιιτικής κυβέρνησης του Ιράκ.
Την περασμένη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός του Ιράκ Χαϊντέρ αλ Αμπάντι κατηγόρησε το Ισλαμικό Κράτος ότι χρησιμοποιεί τους αμάχους σαν ανθρώπινες ασπίδες στη Φαλούτζα. Η ανακατάληψή της αναμένεται δύσκολη λόγω της πυκνής αστικής δόμησης και επειδή το Ισλαμικό Κράτος είχε περισσότερα από δύο χρόνια για να στήσει την άμυνά του, που περιλαμβάνει ένα δίκτυο από υπόγεια τούνελ και παγίδες για τον ιρακινό στρατό, όπως ελεύθερους σκοπευτές και αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς. Επίσης, πολλοί από τους σουνίτες κατοίκους της Φαλούτζα υποστηρίζουν το Ισλαμικό Κράτος προτιμώντας το από τη σιιτική κυβέρνηση της Βαγδάτης.
Για να θεωρηθεί επιτυχημένη η ανακατάληψη της Φαλούτζα δεν πρέπει να επαναληφθεί αυτό που συνέβη στο Ραμάντι, άλλη πόλη του Ιράκ, επίσης στην επαρχία Ανμπάρ, την οποία ανακατέλαβε ο ιρακινός στρατός τον Δεκέμβριο, καταστρέφοντάς την όμως ολοσχερώς. Αν ο στρατός εισβάλει στη Φαλούτζα καταστρέφοντας και σκοτώνοντας αδιακρίτως αμάχους και τζιχαντιστές, η επόμενη ημέρα στο Ιράκ, που απαιτεί τη συμφιλίωση μεταξύ σουνιτών και σιιτών, θα είναι πολύ δύσκολη και αναπόφευκτα θα ξεσπάσει πάλι αντάρτικο.
Αυτή είναι η τρίτη φορά που οι αμερικανικές και ιρακινές δυνάμεις προσπαθούν να καταλάβουν τη Φαλούτζα (οι δύο πρώτες ήταν το 2003 και το 2004 –η δεύτερη μάλιστα ήταν η πιο αιματηρή της αμερικανικής εισβολής του 2003-11). Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, η πόλη αυτή συμβολίζει πόσο μάταιες είναι οι αμερικανικές προσπάθειες στο Ιράκ αφού την καταλαμβάνουν και σύντομα ξαναβρίσκονται στο μηδέν.
Η στρατηγική της σημασία είναι αναμφισβήτητη. Η Φαλούτζα βρίσκεται στις όχθες του Ευφράτη και στον κύριο αυτοκινητόδρομο που συνδέει τη Βαγδάτη με την Ιορδανία και τη Συρία. Μεγάλο ερωτηματικό αποτελεί το τι θα συμβεί αφότου οι ιρακινές δυνάμεις ανακαταλάβουν τη Φαλούτζα, την πρώτη πόλη που βρέθηκε υπό τον έλεγχο του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ. Το 2013-14 οι σουνίτες κάτοικοί της είχαν εξεγερθεί εναντίον της κυβέρνησης του τότε πρωθυπουργού, του σιίτη Νούρι αλ Μαλίκι, κατηγορώντας τον ότι καταπίεζε συστηματικά τους σουνίτες. Λίγο μετά την αιματηρή πάταξη μιας διαμαρτυρίας το 2014, το Ισλαμικό Κράτος πήρε τον έλεγχο της πόλης.
Η σημερινή κυβέρνηση του Αλ Αμπάντι έκανε ενέργειες για συμφιλίωση με τους σουνίτες και τους Κούρδους, όμως δεν παύει να είναι σιιτική ενώ οι προσπάθειες για συμφιλίωση με τους σουνίτες δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα. Ακόμη και αν η Φαλούτζα ανακαταληφθεί, η κυβέρνηση της Βαγδάτης θα έχει μπροστά της την τεράστια πρόκληση να αντιμετωπίσει τα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα που οδήγησαν στην άνοδο του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ.

Νασρ Μουφλάχι
Οι άμαχοι ασπίδα στις βόμβες
Μια ανθρωπιστική κρίση εκτυλίσσεται στη Φαλούτζα, όπου χιλιάδες άμαχοι χρησιμοποιούνται σαν ανθρώπινες ασπίδες από τους τζιχαντιστές στο κέντρο της πόλης. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οι άνδρες που αρνούνται να πολεμήσουν στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους εκτελούνται επί τόπου ενώ οι βόμβες πέφτουν βροχή στους αμάχους. Ο Νασρ Μουφλάχι, διευθυντής του γραφείου του Νορβηγικού Συμβουλίου Προσφύγων στο Ιράκ, που δραστηριοποιείται γύρω από τη Φαλούτζα, εξηγεί την κατάσταση μιλώντας στο «Βήμα».
Ποιες προοπτικές διαφυγής έχουν οι 50.000 άμαχοι που είναι παγιδευμένοι στη Φαλούτζα;
«Προς το παρόν, δεν υπάρχει διέξοδος για αυτούς. Οι σφοδρές μάχες συνεχίζονται δυτικά, ανατολικά και νότια. Μόνο λίγοι κατόρθωσαν να δραπετεύσουν από τη γύρω περιοχή, κανένας από το κέντρο της Φαλούτζα. Από τις 22 Μαΐου έχουν δραπετεύσει συνολικά 857 οικογένειες, η τελευταία χθες (σ.σ.: Τρίτη) το απόγευμα, όλοι από τα περίχωρα».

Υπάρχει περίπτωση να δημιουργηθεί ένας ασφαλής διάδρομος για τους αμάχους;
«Ο ιρακινός στρατός είχε δηλώσει στο παρελθόν την πρόθεσή του να δημιουργηθεί ένας ασφαλής διάδρομος αλλά δεν το έχει εφαρμόσει ακόμη».
Ποια κατάσταση επικρατεί στη Φαλούτζα, σύμφωνα με τις μαρτυρίες όσων δραπέτευσαν;
«Μας λένε ότι η κατάσταση είναι δραματική και χειροτερεύει ημέρα με την ημέρα. Δεν υπάρχουν τρόφιμα, υποφέρουν από σοβαρές ελλείψεις σε πόσιμο νερό και φάρμακα, γίνονται συχνές διακοπές στο ηλεκτρικό ρεύμα και έχουν άμεση ανάγκη από γιατρούς. Λόγω των σφοδρών μαχών, είναι αδύνατον να φθάσει ανθρωπιστική βοήθεια εντός της Φαλούτζα».

Ομάρ Λαμράνι, στρατιωτικός αναλυτής του Stratfor
Τρία σενάρια: το καλό, το κακό και το χειρότερο
Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι οι ιρακινές δυνάμεις να ανακαταλάβουν τη Φαλούτζα καταστρέφοντάς τη, εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο Ομάρ Λαμράνι, στρατιωτικός αναλυτής του Stratfor, εταιρείας που παρέχει γεωπολιτικές αναλύσεις με έδρα το Οστιν του Τέξας.


Πόσο σημαντική είναι η μάχη της Φαλούτζα στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους;
«Πολύ σημαντική. Οι θέσεις του Ισλαμικού Κράτους μέσα και γύρω από την πόλη αυτή απασχολούν μεγάλο αριθμό ιρακινών δυνάμεων ασφαλείας και το Ισλαμικό Κράτος χρησιμοποιεί τη Φαλούτζα ως βάση για να συντονίζει και να εξαπολύει τρομοκρατικές επιθέσεις στη Βαγδάτη».
Η προέλαση του ιρακινού στρατού στη Φαλούτζα αναμένεται σχετικά εύκολη ή δύσκολη;
«Θα είναι μια δύσκολη μάχη για τις ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας. Το πυκνό αστικό τοπίο, οι πολλές νάρκες και παγίδες, οι περιορισμοί από την πρόκληση παράπλευρων απωλειών στους αμάχους και η σφοδρή αντίσταση από την ουσιαστικά παγιδευμένη δύναμη του Ισλαμικού Κράτους δείχνουν ότι η μάχη θα είναι αιματηρή και παρατεταμένη».
Ποιο είναι το καλύτερο και το χειρότερο σενάριο για τη Φαλούτζα;
«Το καλύτερο σενάριο είναι οι ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας να προελάσουν σταθερά μέσα στη πόλη και να την καταλάβουν προκαλώντας σχετικά λίγες απώλειες στους αμάχους. Το χειρότερο σενάριο, αν και μάλλον απίθανο, είναι η άμυνα του Ισλαμικού Κράτους να αποδειχθεί αδιαπέραστη για τις ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας, αναγκάζοντάς τες να υποχωρήσουν και να σταματήσουν τις επιχειρήσεις. Μια πιο πιθανή κακή έκβαση είναι οι ιρακινές δυνάμεις να καταλάβουν τη Φαλούτζα αλλά στην πορεία να καταστρέψουν την πόλη, επιδεινώνοντας το αίσθημα αδικίας του σουνιτικού πληθυσμού του Ιράκ».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ