Ο «Σπάρτακος» χορεύει ακόμη

Ενα από διασημότερα, επικά έργα του νεοκλασικού ρωσικού μπαλέτου, τον «Σπάρτακο», σε μουσική Αράμ Χατσατουριάν και χορογραφία Γιούρι Γκριγκορόβιτς, έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν οι φίλοι του χορού την Κυριακή 13 Μαρτίου στις 17.00 το απόγευμα στην Αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας. Η παράσταση μεταδίδεται μαγνητοσκοπημένη από το Θέατρο Μπαλσόι της Μόσχας και τον απαιτητικό πρωταγωνιστικό ρόλο ερμηνεύει ο διεθνούς φήμης πρώτος χορευτής των Μπαλσόι Μιχαήλ Λομπούχιν, ενώ την Αίγινα, τη γοητευτική σύντροφο του ρωμαίου υπάτου που αιχμαλωτίζει τον Σπάρτακο, ενσαρκώνει η Σβετλάνα Ζαχάροβα, μια από τις σημαντικότερες μπαλαρίνες του καιρού μας, την οποία έχουμε δει επανειλημμένως στην Ελλάδα.

Η μαγνητοσκοπημένη μετάδοση του «Σπάρτακου» εντάσσεται στο πλαίσιο της συνεργασίας του Μεγάρου με το ιστορικό ρωσικό θέατρο και την Pathé Live –η οποία από το 2009 έχει καλύψει ζωντανά και έχει διανείμει μπαλέτα των Μπαλσόι σε περισσότερες από 1.200 κινηματογραφικές αίθουσες σε 50 χώρες σε όλον τον κόσμο -, μια συνεργασία που προσφέρει τη δυνατότητα στο ελληνικό κοινό να γνωρίσει κορυφαία κλασικά έργα και σπουδαία αριστουργήματα του παγκοσμίου ρεπερτορίου. Το πρόγραμμα των προβολών περιλαμβάνει επίσης το μπαλέτο Δον Κιχώτης (ζωντανή μετάδοση), το οποίο θα μεταδοθεί τον Απρίλιο.

Ο «Σπάρτακος» δημιουργήθηκε από τον Γιούρι Γκριγκορόβιτς το 1968 –την εποχή δηλαδή που ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του συγκροτήματος –ειδικά για τα Μπαλσόι και καθιερώθηκε αμέσως ως το μπαλέτο-σήμα κατατεθέν του φημισμένου χορευτικού συνόλου. Μάλιστα, στο πρώτο ανέβασμα του Σπάρτακου τον ιδιαίτερα απαιτητικό ρόλο του θρυλικού μονομάχου ερμήνευσε ένας από τους σπουδαιότερους χορευτές του 20ού αιώνα, ο Βλαντίμιρ Βασίλιεφ. Τον Σπάρτακο έχουν ενσαρκώσει έκτοτε μεγάλα αστέρια του κλασικού χορού, όπως ο Ιρέκ Μουχαμέντοφ, ο Κάρλος
Ακόστα και άλλοι.

Στην αρχαία Ρώμη, ο Σπάρτακος αιχμαλωτίζεται και γίνεται δούλος του ύπατου Κράσσου και της συντρόφου του Αίγινας. Ο ρωμαίος στρατηγός τον υποχρεώνει να γίνει μονομάχος και οργανώνει μια κρίσιμη αναμέτρηση αναγκάζοντας τον Σπάρτακο να παλέψει με έναν φίλο του και εν τέλει να τον σκοτώσει. Το γεγονός αυτό θα τον κάνει να επαναστατήσει και να ηγηθεί μιας μαζικής εξέγερσης των δούλων, πρωτοφανούς για τα ρωμαϊκά χρονικά.

Τι ήταν άραγε αυτό που κέντρισε τον Γκριγκορόβιτς ώστε να καταπιαστεί με τον Σπάρτακο; Σε παλαιότερη συνέντευξή του στο «Βήμα» ο ίδιος απαντούσε ως εξής: «Ετυχε να χορέψω στην πρώτη χορογραφία του έργου την οποία παρουσίασε ο Λεονίντ Γιάκομπσον το 1956 στην Αγία Πετρούπολη –τότε Λένινγκραντ. Ενσάρκωσα, θυμάμαι, τον ρόλο ενός μονομάχου ο οποίος σκοτωνόταν στην πρώτη κιόλας σκηνή. Αμέσως με κέντρισε η προσωπικότητα του Σπάρτακου. Η διαμάχη του Καλού με το Κακό που αντιπροσωπεύει είναι διαχρονική, ή καλύτερα σύγχρονη με την ίδια την αιωνιότητα. Παράλληλα, με εντυπωσίασε το πώς ο Χατσατουριάν εξέφρασε με γλυπτική ακρίβεια και δυναμικότητα αυτή την πάλη. Δεν δημιούργησε απλώς συναρπαστικές μελωδίες που μαγεύουν με τη δραματικότητά τους, αλλά πραγματική μουσική μπαλέτου, ικανή να εκφράσει βαθιά συναισθήματα και δυνατές καταστάσεις».

Είναι άραγε ο «Σπάρτακος» μια πολιτική χορογραφία; «Η χορογραφία μου δεν είχε τίποτε κοινό με την πολιτική, ούτε με τη σοβιετική, μέσα στην οποία “γεννήθηκε”, αλλά ούτε και με τη διεθνή» απαντούσε ο Γκριγκορόβιτς στην ίδια συνέντευξη. «Από την άλλη, η αλήθεια είναι ότι θέλησα να αναδείξω κάποια διαχρονικά θέματα. Η πολιτική αλλάζει, τα καθεστώτα πέφτουν, ο “Σπάρτακος” όμως παραμένει ζωντανός εκφράζοντας υψηλά επιτεύγματα και αιώνιες συγκρούσεις: την επιθυμία για ελευθερία, την αγάπη και το μίσος. Για εμένα ο “Σπάρτακος” είναι το σύμβολο των ομαδικών ανθρώπινων αγώνων».