Θεατρική ωδή στο γήρας

Είχα την τύχη να παρακολουθήσω την παρουσίαση-προθάλαμο αυτής της παράστασης πέρυσι στο Bios. Η σκηνοθέτρια Γεωργία Μαυραγάνη ήταν αγχωμένη μπροστά στον τόσο κόσμο που είχε έρθει για να δει τον καρπό του σεμιναρίου υποκριτικής με την ίδια σε ρόλο δασκάλας. «Τι κόσμος είν’ αυτός, Παναγιά μου! Αγχώθηκα τώρα!» αναφώνησε στο μικρόφωνο όσο εμείς προσπαθούσαμε να βολευτούμε όπως-όπως στο πάτωμα, αφού θέσεις άλλες δεν υπήρχαν. Το θέμα ήταν το γήρας, όσα φέρνει μαζί του και όσα φεύγουν εξαιτίας του, ο τρόπος που το αντιμετώπισε όμως η ίδια δεν ήταν καθόλου πεσιμιστικός, κλισέ ή φθαρμένος. Το χιούμορ ήταν εκεί, καραδοκούσε ανά πάσα στιγμή και έκανε τα πράγματα πιο εύκολα, κάθε φορά που ήσουν έτοιμος να αγχωθείς για τον χρόνο που τελειώνει, την ομορφιά που φεύγει, την αντίστροφη μέτρηση που χτυπά όλο και πιο δυνατά μέσα στο κουρασμένο μυαλό σου.

Ηρθε λοιπόν η στιγμή αυτή η τόσο ιδιαίτερη ιδέα που ξεκίνησε από εκείνο το επιτυχημένο σεμινάριο να μετουσιωθεί σε μια παράσταση υπό τον τίτλο «Το γήρας –Ενα χορικό», σηματοδοτώντας μάλιστα την πρώτη παραγωγή της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου που επαναλειτουργεί έπειτα από οκτώ χρόνια στο Rex – Αίθουσα «Κατίνα Παξινού». Ενας εξαμελής «χορός» νέων ηθοποιών συναντά επί σκηνής έναν ισάριθμο «χορό» ηλικιωμένων. Η παράσταση πραγματεύεται το συχνά αποσιωπούμενο θέμα των γηρατειών και εμπνευσμένη από το τρίτο στάσιμο του «Οιδίποδα επί Κολωνώ» του Σοφοκλή μπολιάζεται με θεατρικές αφηγήσεις που προέκυψαν από μαρτυρίες, συνεντεύξεις και λογοτεχνικά κείμενα. Ενας φόρος τιμής, πότε αστείος και πότε τραγικός, για τον χρόνο που περνάει και, αντί να μας κάνει πιο σοφούς, μας αφήνει πιο μόνους. Μπορεί άραγε να αλλάξει αυτό; Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις ρυτίδες του προσώπου μας σαν έναν συναρπαστικό χαρτη με κάθε λογής διαδρομές και όχι σαν γκρεμούς που μας σπρώχνουν βίαια προς το τέλος;

Οπως επισημαίνει η σκηνοθέτρια, «η παράσταση «Το γήρας –Ενα χορικό» δεν είναι μια παράσταση για τα γηρατειά αλλά για εκείνο που «μαρτυρούν» τα γηρατειά· αυτή την καθαρή –άσπλαχνη, όπως λένε πολλοί –φωνή της φύσης που λέει: «Ως εδώ, ως εδώ μπορείς!». Υπάρχουν στιγμές που μας φαίνεται αδύνατον να δεχθούμε αυτή τη μοίρα. Αν μάλιστα αναλογιστούμε ότι δεν έχουμε τελικά την πραγματική ιδέα για τίποτα και άρα ούτε και για το πώς να ζούμε, μας έρχονται δάκρυα στα μάτια.Οχι όμως από συγκίνηση αλλά από θυμό και λύπη. Μπορούμε βέβαια να το φιλοσοφήσουμε και να πούμε πως με τα γηρατειά και τη φθορά σιγά-σιγά αποδεχόμαστε τον θάνατο. Ναι, να «χρυσώσουμε το χάπι», που λέει και μια ποιήτρια. Αλλά αυτά μάλλον δεν γίνονται… Εκείνο όμως που ίσως γίνεται είναι να γελάσουμε εγκάρδια με την τυφλότητά μας, να αναλογιστούμε τη μικρότητά μας και να σκύψουμε πολύ μα πολύ προσεκτικά επιτέλους στο παρόν. Να του πιούμε το μεδούλι και να δούμε επιτέλους αν είναι εφικτή η επανάσταση. Αυτό «μαρτυρούν» τα γηρατειά…».

Η συνέχεια επί της σκηνής σε μια θεατρική πρόταση που βγάζει επιδεικτικά τη γλώσσα στη ματαιότητα.

πότε & πού:

ΕΘνικό Θέατρο, Πειραματική Σκηνή, Πανεπιστημίου 48, τηλ. 210 3305.074 και 210 7234.567. Τετάρτη – Κυριακή στις 21.30.