Ενα «παράθυρο» για την αναθεώρηση του Κανονισμού του Δουβλίνου έχει ανοίξει, όπως συμφώνησαν ο επίτροπος Μετανάστευσης Δημήτρης Αβραμόπουλος και η υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Τασία Χριστοδουλοπούλου την Παρασκευή, αλλά όσα κερδίζει η Ελλάδα από το «μισάνοιγμα» αυτού του παραθύρου, τα χάνει με το παραπάνω από άλλες προτάσεις και εξελίξεις στο μεταναστευτικό ζήτημα στην ΕΕ.
Είναι αλήθεια ότι οι προτάσεις που κατέθεσε πρόσφατα ο κ. Αβραμόπουλος για τη συνολική, ευρωπαϊκή αντιμετώπιση προσφύγων και μεταναστών είναι ήδη πολύ περισσότερες από όσες είχε κάνει η προκάτοχός του στη θέση αυτή στην προηγούμενη Επιτροπή (2010-14), η Σουηδή Σεσίλια Μάλμστρομ. Είναι επίσης αλήθεια ότι η φιλοσοφία των προτάσεων του κ. Αβραμόπουλου, όπως την ανέπτυξε ο ίδιος σε εκδήλωση για τη «Μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ», που διοργάνωσε το γραφείο του Ευρωκοινοβουλίου στην Ελλάδα την Παρασκευή, συνάδει απόλυτα με το πνεύμα της ΕΕ.
«Πρέπει να θέσουμε σε λειτουργία μια ευρωπαϊκή πολιτική μετανάστευσης», η οποία δεν υπήρχε καθώς «ήταν αποσπασματική και κατακερματισμένη» είπε ο έλληνας επίτροπος. Τα κράτη-μέλη «αντιλαμβάνονται ότι το ζήτημα είναι πανευρωπαϊκό». Στόχος είναι να αποκτήσει η ΕΕ μεταναστευτική πολιτική «για 10 χρόνια», απαλλαγμένη από «στενά ιδεολογικά χαρακτηριστικά». Και τόνισε: «Μακριά από εμάς μια Ευρώπη-φρούριο».
Η κυρία Χριστοδουλοπούλου στην ίδια εκδήλωση χαιρέτισε την πρόταση της Επιτροπής για τη μετεγκατάσταση 40.000 σύρων και ερυθραίων προσφύγων –16.000 από Ελλάδα και 24.000 από Ιταλία –σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ αναλόγως με το ΑΕΠ, την ανεργία και τις δυνατότητες του καθενός. «Συμφωνούμε όλοι ότι θα βοηθήσει, αν και οι αριθμοί δεν είναι γενναιόδωροι», δεδομένου ότι από την αρχή του 2015 «έχουν μπει 50.000 πρόσφυγες στην Ελλάδα» ενώ η πρόταση της Επιτροπής αφορά τη μετεγκατάσταση «16.000 σε δύο χρόνια».
Εκρηκτικές αντιδράσεις
Οι προτάσεις της Επιτροπής συζητήθηκαν στο Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα όπου η μετεγκατάσταση των 40.000 αποδείχθηκε «εκρηκτικό» ζήτημα. Ούτε τα 10 από 28 κράτη-μέλη δεν την υποστηρίζουν και ακόμη και αυτά έχουν αντιρρήσεις για τα κριτήρια με τα οποία θα κατανεμηθούν οι 40.000.
Οι προτάσεις θα συζητηθούν στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την ερχόμενη Πέμπτη και την Παρασκευή, όπου ο κ. Αβραμόπουλος ελπίζει σε μια «συμφωνία επί της αρχής». Στη συνέχεια θα ξανασυζητηθούν στο επόμενο Συμβούλιο Υπουργών Εσωτερικών και Μετανάστευσης τον Ιούλιο και το πιθανότερο είναι ότι τον Σεπτέμβριο ακόμη θα συζητιούνται.
Πολλά κράτη-μέλη, ιδίως από την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη, επιμένουν σε ένα εθελοντικό σύστημα αποδοχής προσφύγων και όχι υποχρεωτικό, όπως προτείνει η Επιτροπή. Η Πολωνία, για παράδειγμα, υποστηρίζει ότι ήδη έχει δεχθεί πολλούς πρόσφυγες από την Ουκρανία και δεν μπορεί να δεσμευτεί για περισσότερους. Μόνο που παραλείπει να πει ότι οι πρόσφυγες από την Ουκρανία που δέχθηκε είναι πολωνικής καταγωγής. Η Βρετανία δεν επιθυμεί καμία συμμετοχή στην κατανομή των 40.000, ούτε υποχρεωτική ούτε εθελοντική.
«Εμείς έχουμε ως εθνική στρατηγική την αναλογική κατανομή των προσφύγων στις χώρες της ΕΕ» είπε η κυρία Χριστοδουλοπούλου. «Αλλά οι χώρες διαφωνούν και επιμένουν στον εθελοντικό χαρακτήρα». Πάντως η πρόταση για τη μετεγκατάσταση των 40.000 «συμβολικά μπορεί να ανοίξει το ζήτημα και να αναθεωρηθεί ο αριθμός αυτός προς τα επάνω» πρόσθεσε αποδίδοντας τις αντιδράσεις στην πρόταση στο ότι «υπονομεύουν τον πυρήνα του Δουβλίνου».
Ενα «κλειστό παράθυρο»
Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Δουβλίνου, οι πρόσφυγες που μπαίνουν στην ΕΕ μπορούν να καταθέτουν αίτηση για άσυλο μόνο στη χώρα πρώτης εισόδου (που είναι υποχρεωμένη να τους πάρει τα δακτυλικά αποτυπώματα μόλις μπουν και να τα βάλει σε μια πανευρωπαϊκή βάση δεδομένων). Αν εντοπιστούν σε άλλη χώρα, επιστρέφονται στη χώρα πρώτης εισόδου. Οι επιστροφές στην Ελλάδα έχουν ανασταλεί ως το 2016.
Τόσο ο κ. Αβραμόπουλος όσο και η κυρία Χριστοδουλοπούλου συμφώνησαν την Παρασκευή ότι η πρόταση για τη μετεγκατάσταση των 40.000 «ανοίγει ένα παράθυρο για την αναθεώρηση του Δουβλίνου». Ωστόσο άλλες εξελίξεις στην ΕΕ εξουδετερώνουν το παράθυρο αυτό, αυξάνοντας το βάρος της Ελλάδας και της Ιταλίας και ελαφραίνοντας τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης.
Για παράδειγμα, την περασμένη Τρίτη οι υπουργοί Εσωτερικών και Μετανάστευσης της ΕΕ συμφώνησαν να εντείνουν τις προσπάθειες για να αποτραπούν οι δευτερογενείς μετακινήσεις –δηλαδή από Ελλάδα και Ιταλία προς την υπόλοιπη ΕΕ. Μεγάλος όγκος των προσφύγων και μεταναστών περνούν από την Ελλάδα στα Σκόπια και στη Σερβία και από εκεί ξαναμπαίνουν στην ΕΕ μέσω Ουγγαρίας. Οι ενέργειες για να κλείσει αυτή η διαδρομή είναι πολλές και από διάφορες πλευρές.
Τα Σκόπια, που διαμαρτύρονται ότι η Ελλάδα αφήνει να περνούν τα σύνορα 2.000 – 3.000 άτομα την ημέρα, ψήφισαν νόμο την Πέμπτη που επιτρέπει στους πρόσφυγες να λαμβάνουν ειδική άδεια στα σύνορα της πΓΔΜ, η οποία θα τους δίνει τρεις ημέρες περιθώριο για να διασχίσουν νόμιμα τη χώρα. Η Ουγγαρία όμως ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα χτίσει ένα τείχος 175 χλμ. κατά μήκος των συνόρων της με τη Σερβία προκειμένου να εμποδίζει την είσοδο προσφύγων και μεταναστών.
Η Ιταλία, που έχει ψηφίσει νόμο σύμφωνα με τον οποίο ένας μετανάστης ή πρόσφυγας μπορεί να αρνηθεί να δακτυλοσκοπηθεί, εξαναγκάζεται να δεχθεί ευρωπαϊκή «βοήθεια» στην καταγραφή των εισερχομένων στα σημεία εισόδου –το οποίο στην πράξη σημαίνει «επιτήρηση» προκειμένου να δακτυλοσκοπούνται όλοι.
«Επιχείρηση Λιβύη»
Αύριο Δευτέρα εγκαινιάζεται η ευρωπαϊκή ναυτική επιχείρηση εναντίον των δουλεμπορικών δικτύων της Λιβύης. Προς το παρόν η επιχείρηση θα είναι περιορισμένη διότι για να πάρει την πλήρη στρατιωτική μορφή της απαιτείται ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο με τη σειρά του απαιτεί τη συναίνεση της κυβέρνησης της Λιβύης που δεν έχει επιτευχθεί ακόμη.
Το πρόβλημα με την επιχείρηση κατά των δουλεμπόρων είναι ότι περιορίζεται στο κομμάτι Λιβύη – Ιταλία, το οποίο σημαίνει ότι όσο κλείνει η διαδρομή αυτή τόσο θα αυξάνονται οι ροές στη διαδρομή Τουρκία – Ελλάδα. Ο κίνδυνος να έρθουν στην Ελλάδα και οι πρόσφυγες που θα πήγαιναν στην Ιταλία είναι υπαρκτός.
Θετική για την Ελλάδα, αν και αφορά μικρό αριθμό ατόμων, είναι η συμφωνία των υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ με την πρόταση Αβραμόπουλου να ενισχυθούν οι επιστροφές παράτυπων μεταναστών στη χώρα καταγωγής τους. Οπως είπε και η κυρία Χριστοδουλοπούλου, η ΕΕ είναι σε καλύτερη διαπραγματευτική θέση για να πετύχει τη συνεργασία του Πακιστάν και του Μπανγκλαντές που δεν συνεργάζονται με την Αθήνα στο ζήτημα αυτό.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
