Η 26χρονη Ελίζαμπεθ από την Ερυθραία και η 27χρονη Ραουάν από τη Συρία δεν γνωρίζονται μεταξύ τους και ας βρέθηκαν και οι δύο πρόσφατα στα Δωδεκάνησα, ως πρώτο ευρωπαϊκό σταθμό της προσφυγιάς τους. Αν δεν τις επέλεγε η Yπατη Αρμοστία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για να διηγηθούν την ιστορία τους λόγω της χθεσινής Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων, θα ήταν απλώς στατιστικές, χωρίς όνομα: η Ελίζαμπεθ είναι μία τους περισσότερους από 100.000 πρόσφυγες που διέσχισαν τη Μεσόγειο από τις αρχές του 2015, η Ραουάν είναι μεταξύ των 59,5 εκατ. προσφύγων και εκτοπισμένων του 2014.
Η Ελίζαμπεθ επέζησε από το ναυάγιο της 20ής Απριλίου στη Ρόδο (την έσωσε ο λοχίας Αντώνης Ντεληγιώργης που βρέθηκε εκτός υπηρεσίας στην περιοχή). Λίγες μέρες αργότερα, γέννησε ένα αγοράκι στο νοσοκομείο της Ρόδου. «Ο άνδρας μου βρίσκεται τώρα στην Ουγκάντα. Φύγαμε μαζί από τη χώρα μας τον Φεβρουάριο του 2015 κρυφά και πήγαμε στο Σουδάν. Εκεί καταλάβαμε ότι δεν μας έφθαναν τα χρήματα για να έρθουμε μαζί στην Ευρώπη. Ο άνδρας μου επέλεξε να σωθώ εγώ και με πλαστό διαβατήριο ταξίδεψα αεροπορικώς ως την Κωνσταντινούπολη».

«Επρεπε να φύγουμε από τη χώρα μας, δεν είχαμε άλλη επιλογή. Η ζωή εκεί είναι ένα συνεχές μαρτύριο». Εξηγεί ότι στην Ερυθραία υπάρχει υποχρεωτική στρατιωτική θητεία για άνδρες και γυναίκες και μάλιστα για απεριόριστο χρονικό διάστημα. «Δεν σε αφήνουν να πάρεις πτυχίο αν δεν έχεις κάνει τη θητεία σου. Εγώ σπούδασα χημικός μηχανικός και ο σύζυγός μου πολιτικός μηχανικός. Στην Ερυθραία κανείς δεν μπορεί να επιλέξει τη δουλειά που θα κάνει, το κράτος αποφασίζει. Αν είσαι τυχερός, δουλεύεις για την κυβέρνηση, διαφορετικά πρέπει να δουλέψεις για τον στρατό. Και στις δύο περιπτώσεις αμείβεσαι με περίπου 8 δολάρια τον μήνα. Εγώ ήμουν τυχερή που δούλευα για την κυβέρνηση στα ορυχεία, ο άνδρας μου όμως δούλευε για το στρατό. Ελειπε συνέχεια και ούτε ο ίδιος ήξερε πότε θα επέστρεφε στο σπίτι μας».
Η Ραουάν ανήκει στη θρησκευτική μειονότητα των Αλεβιτών που κυβερνά τη Συρία και κατάγεται από εύπορη οικογένεια: ο πατέρας της είναι πολιτικός μηχανικός, όπως και ο αδελφός της, η μητέρα της καθηγήτρια γαλλικών, η αδελφή της σκηνοθέτις, η ίδια φαρμακοποιός. Είχαν μια άνετη ζωή, ώσπου ξέσπασε ο πόλεμος.
Η Ραουάν έμενε στα περίχωρα της Δαμασκού «Ημασταν περικυκλωμένοι από τους αντάρτες. Το σπίτι μας χτυπήθηκε, ευτυχώς δεν καταστράφηκε ολοσχερώς. Γάζωσαν με σφαίρες έναν θείο μου και τα τρία παιδιά του. Η γυναίκα του σώθηκε γιατί το μωρό τους, που το κρατούσε αγκαλιά, λειτούργησε σαν ασπίδα. Το βρέφος τής έσωσε τη ζωή, αλλά εκείνη έχασε τα λογικά της. Και σαν να μην έφταναν αυτά, οι εξτρεμιστές είχαν αναρτήσει στα κοινωνικά τους δίκτυα φωτογραφίες μου από το Facebook, κάποιες με τον αρραβωνιαστικό μου να πίνουμε ποτό και να φορώ μίνι. Με αποκαλούσαν «πόρνη Αλεβίτισσα», καλούσαν τους φανατικούς να με σκοτώσουν αφού πρώτα με βιάσουν».
Η Ραουάν αποφάσισε να φύγει μαζί με τη μητέρα της, ενώ ο πατέρας έμεινε πίσω. «Προσπαθήσαμε να φύγουμε νόμιμα ζητώντας βίζα, αλλά κανείς δεν μας έδωσε. Αναγκαστήκαμε να περάσουμε στον Λίβανο και από εκεί στην Τουρκία. Από την Αλικαρνασσό ξεκινήσαμε μεσάνυχτα με ένα μικρό ταχύπλοο. Ηταν αρχές Νοεμβρίου, έβρεχε, το σκάφος είχε γεμίσει νερά και μόλις πλησιάσαμε κάτι βράχια ο διακινητής μάς φώναζε να πηδήξουμε. Οσους δίσταζαν τους πέταγε στην θάλασσα. Βρεθήκαμε σε ένα ξερονήσι. Το πρωί φάνηκαν κάποιοι φαντάροι που μας μετέφεραν στη Χίο».
Η Ραουάν και η μητέρα της ήρθαν στην Αθήνα, σε ένα διαμέρισμα όπου οκτώ Σύριοι κοιμόνταν σε στρώματα πληρώνοντας 1.000 ευρώ το μήνα. Πριν από έναν μήνα έφτασαν στη Σουηδία όπου βρίσκεται ο αδελφός της Ραουάν.
Κορυφαία πρόκληση του 21ου αιώνα θεωρούνται οι πρόσφυγες. Ο αριθμός τους έσπασε κάθε ρεκόρ το 2014, καθώς καταγράφηκαν 59,5 εκατομμύρια: 19,5 εκατ. πρόσφυγες συν 38,2 εκατ. εσωτερικά εκτοπισμένοι (εντός της χώρας τους) συν 1,8 εκατ. αιτούντες άσυλο (δηλαδή αναμένοντας απάντηση για το αν θα αναγνωριστούν ως πρόσφυγες).
Την ίδια στιγμή οι χώρες που συνορεύουν με τη Συρία κλείνουν τα σύνορά τους. Η κυβέρνηση της Ουγγαρίας ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι θα χτίσει ένα τείχος ύψους 4 μ. και μήκους 175 χλμ. στα σύνορα με τη Σερβία. Θα προστεθεί στα τείχη που έχουν υψωθεί στα ελληνοτουρκικά, τα βουλγαροτουρκικά και τα ισπανομαροκινά σύνορα. Μία από τις τελευταίες χερσαίες διόδους προς την ΕΕ θα κλείσει επειδή η Ουγγαρία έχει λάβει περισσότερες από 50.000 αιτήσεις για άσυλο από την αρχή του 2105, έναντι μόλις 2.157 το 2012.
Από τις πιο επίμονες κρίσεις προσφύγων είναι στην υποσαχάρεια Αφρική, όπου συνεχώς ξεσπούν νέες συγκρούσεις που παράγουν νέους πρόσφυγες. Κανείς δεν γνωρίζει πόσοι χάνουν τη ζωή τους προσπαθώντας να φθάσουν ως τα παράλια της Μεσογείου.
Το πρώτο τρίμηνο του 2015, 25.000 άτομα επιχείρησαν να διασχίσουν τον Κόλπο της Βεγγάλης, διπλάσιοι από την ίδια περίοδο του 2014. Ηταν κυρίως από το Μπανγκλαντές καθώς και πρόσφυγες Ροχίνγκια (μουσουλμάνοι) από τη Μιανμάρ. Τριακόσιοι πέθαναν λόγω αφυδάτωσης και ασιτίας, αφού καμία χώρα δεν τους δέχεται και μένουν εγκλωβισμένοι χωρίς νερό και φαγητό στη μέση της θάλασσας.
Στις 11 Μαΐου, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης υπολόγισε ότι 8.000 άτομα ήταν εγκλωβισμένα στα ανοιχτά της Ταϊλάνδης. Τρεις μέρες αργότερα, δημοσιογράφος του BBC είδε οικογένειες Ροχίνγκια εγκλωβισμένες στη θάλασσα Ανταμάν να πίνουν τα ούρα τους. Παρ’ όλα αυτά, η Αυστραλία έχει κλείσει ερμητικά τα σύνορά της στους πρόσφυγες. Τους στέλνει σε κέντρα κράτησης στα νησιά Ναούρου και στην Παπούα-Νέα Γουινέα, όπου ζουν σε άθλιες συνθήκες. Ολο το 2014 ο πρωθυπουργός Τόνι Αμποτ απέρριψε επανειλημμένες εκκλήσεις της Διεθνούς Αμνηστίας να επισκεφθεί το κέντρο στο Ναούρου.

ΤΟ 24ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ «ΚΡΑΤΟΣ» ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Αν οι 59,5 εκατ. πρόσφυγες ήταν κράτος, θα ήταν το 24ο μεγαλύτερο στον κόσμο. Το 52% αυτών είναι παιδιά κάτω των 18 ετών.

Το 2014 42.500 άνθρωποι εγκατέλειπαν καθημερινά τα σπίτια τους. Ο αριθμός τους τετραπλασιάστηκε μέσα σε τέσσερα χρόνια, καθώς το 2010 ήταν 10.900 την ημέρα.
Η Τουρκία φιλοξενεί σήμερα τους περισσότερους πρόσφυγες: 1,59 εκατ. Ακολουθούν το Πακιστάν (1,51 εκατ.), ο Λίβανος (1,15 εκατ.), το Ιράν (982.000), η Αιθιοπία (659.000) και η Ιορδανία (654.100). Ο Λίβανος φιλοξενεί τους περισσότερους αναλογικά με τον πληθυσμό του: 232 πρόσφυγες ανά 1.000 κατοίκους.
Περισσότερο από το 50% των προσφύγων το 2014 προήλθε από τρεις χώρες: Συρία, Αφγανιστάν και Σομαλία. Πριν από τρία χρόνια η Συρία δεν ήταν καν ανάμεσα στις 30 κορυφαίες χώρες προσφύγων. Σήμερα είναι πρώτη με 4 εκατ. πρόσφυγες και 7,6 εκατ. εσωτερικά εκτοπισμένους.
Στην υποσαχάρεια Αφρική υπάρχουν περισσότεροι από 3 εκατ. πρόσφυγες. Στην Κένυα βρίσκεται ο μεγαλύτερος προσφυγικός καταυλισμός στον κόσμο (από το 1991).

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ