Στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου βρίσκεται η Ουκρανία, καθώς στα δεινά της ρωσικής εισβολής προστέθηκαν οι ασφυκτικές αμερικανικές πιέσεις για τον τερματισμό της σύγκρουσης με όρους που ικανοποιούν βασικές αξιώσεις της Μόσχας και ισοδυναμούν με μια ταπεινωτική συνθηκολόγηση από την πλευρά του Κιέβου.

Το σχέδιο των 28 σημείων, προϊόν διαπραγμάτευσης μεταξύ στενών συνεργατών των προέδρων Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντίμιρ Πούτιν, προβλέπει την παράδοση όλων των εδαφών του Ντονμπάς που δεν έχει καταλάβει ο ρωσικός στρατός, τη μείωση του ουκρανικού στρατού στο μισό καθώς και τη δραστική μείωση ή πλήρη αφαίρεση από το ουκρανικό οπλοστάσιο των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς.

Το «χρύσωμα» του χαπιού

Η Ουάσιγκτον «χρυσώνει» το χάπι για τους Ουκρανούς και τους ευρωπαίους συμμάχους με εγγυήσεις ασφάλειας δεκαετούς διάρκειας, μέσω ενός μηχανισμού κοινής αξιολόγησης με το ΝΑΤΟ για τις περιπτώσεις παραβίασης της συμφωνίας από τη Ρωσία.

«Τα μέλη του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Γερμανίας, της Πολωνίας και της Φινλανδίας, επιβεβαιώνουν ότι η ασφάλεια της Ουκρανίας είναι αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής σταθερότητας και δεσμεύονται να ενεργήσουν από κοινού με τις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε παραβίασης, εξασφαλίζοντας μια ενιαία και αξιόπιστη αποτρεπτική στάση» αναφέρεται στο προσχέδιο που δημοσιεύθηκε σε δυτικά ΜΜΕ.

Χωρίς να επιβεβαιώσει το περιεχόμενο του σχεδίου ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε ότι θα απαιτηθούν «δύσκολες αλλά αναγκαίες παραχωρήσεις» για την επίτευξη διαρκούς ειρήνης.

Στο διάγγελμά του το βράδυ της Παρασκευής ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι τόνισε ότι η Ουκρανία ίσως βρεθεί τις προσεχείς ημέρες ενώπιον «ενός πολύ δύσκολου διλήμματος: να χάσει την αξιοπρέπειά της ή να ρισκάρει να χάσει έναν βασικό εταίρο της». Ο ουκρανός πρόεδρος απηύθυνε έκκληση για ενότητα ενώ ζήτησε να μιλήσει απευθείας με τον πρόεδρο Τραμπ προκειμένου να του παρουσιάσει «επιχειρήματα και εναλλακτικές προτάσεις».

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ουκρανία βρίσκεται σε Συμπληγάδες, όμως τώρα έχει προστεθεί μια εξίσου σημαντική εσωτερική παράμετρος: το σκάνδαλο διαφθοράς, ύψους εκατό εκατομμυρίων δολαρίων, εν μέσω πολέμου, που συγκλονίζει το πολιτικό σύστημα.

Μια ντουζίνα βουλευτών του κυβερνητικού κόμματος Υπηρέτης του Λαού λέγεται ότι συντάσσονται με το αίτημα της αντιπολίτευσης για συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ενότητας ενώ ο Ζελένσκι διατηρεί τον προσωπάρχη του Αντρίι Γέρμακ, ο οποίος κατηγορείται από μερίδα των ΜΜΕ ότι γνώριζε τη δραστηριότητα ατόμων κοντά στην προεδρία, ακόμα και υπουργών που τελούν υπό έρευνα.

Mε την πλάτη στον τοίχο

«Ο Ζελένσκι βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο» δήλωσε στο «Βήμα» ο Λούσιαν Κιμ, αναλυτής για την Ουκρανία στη δεξαμενή σκέψης International Crisis Group. «Πρώτα από όλα, στο πεδίο της μάχης, η Ουκρανία βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση.

Επιπλέον, ο Ζελένσκι αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς και τη μεγαλύτερη πολιτική κρίση της προεδρίας του. Η Ουκρανία ξεμένει από χρήματα. Οι Ευρωπαίοι θα είναι τώρα οι μόνοι οικονομικοί υποστηρικτές και δεν έχουν ακόμη καταλήξει στο πώς θα υποστηρίξουν την Ουκρανία τον επόμενο χρόνο.

Ο Ζελένσκι δύσκολα θα μπορέσει να αποφύγει αυτό το σχέδιο ειρήνης» εκτιμά ο Κιμ, πρώην ανταποκριτής αμερικανικών ΜΜΕ στη Ρωσία και συγγραφέας του βιβλίου «Η εκδίκηση του Πούτιν».

Προθεσμία λίγων ημερών

Το σχέδιο που παρουσίασε στον Ζελένσκι η υψηλόβαθμη αντιπροσωπεία του αμερικανικού Πενταγώνου την περασμένη Πέμπτη συνοδευόταν από ένα «επιθετικό» χρονοδιάγραμμα, όπως ανέφεραν ουκρανικές πηγές στους «Financial Times». Οι Αμερικανοί πιέζουν τον Ζελένσκι να πει το «ναι» πριν από την Ημέρα των Ευχαριστιών (27 Νοεμβρίου), ώστε να ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση στις αρχές Δεκεμβρίου και να τεθεί σε εφαρμογή η συμφωνία πριν από τα Χριστούγεννα.

Για τον ουκρανό αναλυτή Σεργκέι Κονοπλιόφ ο τρόπος που παρουσιάστηκε το σχέδιο συνδέεται περισσότερο με την πολιτική κατάσταση στην Αμερική. «Πρώτον, οι ΗΠΑ ίσως θέλουν να χρησιμοποιήσουν το πρόσφατο σκάνδαλο διαφθοράς στο οποίο εμπλέκονται άτομα που βρίσκονται κοντά στον πρόεδρο Ζελένσκι για να πιέσουν την Ουκρανία ώστε να αποδεχτεί τις αρχικές απαιτήσεις της Ρωσίας. Δεύτερον, η συγκυρία φαίνεται ότι συνδέεται με το σκάνδαλο Επστιν.

Μια «σημαντική πρόοδος» στις ρωσο-ουκρανικές διαπραγματεύσεις που θα πιστωνόταν στη διαπραγματευτική δεινότητα του Τραμπ θα συνέβαλλε στην απόσπαση της προσοχής από ενδεχόμενη εμπλοκή του σε αυτό το σκάνδαλο».

Κάτι παρόμοιο συνέβη όταν ο Μπιλ Κλίντον επιχείρησε να αποπροσανατολίσει από το σκάνδαλο Λεβίνσκι με στρατιωτικές ενέργειες στο εξωτερικό, είπε ο Κονοπλιόφ, απόστρατος συνταγματάρχης και επισκέπτης καθηγητής στην Kennedy School of Government του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.

«Ακόμα πιο κατάλληλος θα ήταν ένας παραλληλισμός με τη σατιρική ταινία “Wag the Dog” (Ο Πρόεδρος, ένα ροζ σκάνδαλο και ένας πόλεμος), όπου χρησιμοποιείται μια κατασκευασμένη κρίση στο εξωτερικό για να αποσπάσει την προσοχή των ψηφοφόρων από ένα προεδρικό σεξουαλικό σκάνδαλο» πρόσθεσε δηκτικά ο ουκρανός αναλυτής.

Απέναντι σε αυτά τα σενάρια οι άνθρωποι του Τραμπ αντιτείνουν ότι ο πρόεδρος θέλει ειλικρινά να σταματήσει ο πόλεμος το συντομότερο δυνατόν, για να σωθούν χιλιάδες ανθρώπινες ζωές που χάνονται κάθε εβδομάδα. Την ίδια ώρα στον κεντρικό τομέα του μετώπου σφίγγει η ρωσική «τανάλια» που απειλεί με εξόντωση ή αιχμαλωσία χιλιάδες ουκρανούς στρατιώτες.

Αλλαγή προτεραιοτήτων

Και οι δύο ξένοι αναλυτές που μίλησαν στο «Βήμα» αμφιβάλλουν ότι αυτό που παρουσιάσθηκε τώρα είναι ένα καινούργιο αμερικανορωσικό σχέδιο. «Οταν ο Τραμπ επανεξελέγη, όλοι φοβούνταν ότι η κυβέρνησή του θα κατέληγε σε συμφωνία με τη Ρωσία πίσω από την πλάτη των Ουκρανών και των Ευρωπαίων.

Και τώρα φαίνεται πως βρισκόμαστε σε αυτό ακριβώς το σημείο» δηλώνει ο Λούσιαν Κιμ. Σύμφωνα με τον Σεργκέι Κονοπλιόφ, η νέα στρατηγική των ΗΠΑ για την εθνική άμυνα (NDS) δίνει προτεραιότητα στην υπεράσπιση της αμερικανικής επικράτειας καθώς και στην αποτροπή της Κίνας στην περιοχή Ινδίας – Ειρηνικού δίνοντας παράλληλα έμφαση στην αύξηση των βαρών που καλούνται να επωμιστούν οι σύμμαχοι και οι εταίροι ανά τον κόσμο.

«Αυτό δείχνει ξεκάθαρα ότι οι ΗΠΑ μετατοπίζουν τις αμυντικές ευθύνες που έχουν στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ στους ευρωπαίους συμμάχους τους. Με άλλα λόγια, η Ευρώπη θα χρειαστεί να στηριχτεί σε μεγάλο βαθμό στον εαυτό της σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης» είπε ο Κονοπλιόφ, φέρνοντας ως παράδειγμα τον σχεδιασμό για τη μείωση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στη Ρουμανία. «Πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες πιστεύουν ότι η εκδήλωση περαιτέρω ρωσικής επιθετικότητας είναι ζήτημα χρόνου. Εάν η Ουκρανία αποδεχτεί το σχέδιο ως έχει, η Ευρώπη θα γίνει πιο ελκυστικός στόχος για τον ρωσικό επεκτατισμό» πρόσθεσε ο ουκρανός αναλυτής.