Αυτό ήταν, λοιπόν, πάει και ο Νοέμβριος. Οι δήμαρχοι φωταγωγούν τα δέντρα, οι δημοτικοί υπάλληλοι στολίζουν τους δρόμους βρίζοντας και η πόλη υποδέχεται τον Δεκέμβριο με μια χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα, προς τέρψιν των εμπόρων που, αν ήταν στο χέρι τους, η σχετική φωτορύπανση με τις γιρλάντες και τους αγιοβασίληδες θα εμφανιζόταν από τις 15 Οκτωβρίου.

Διότι, ως γνωστόν, τίποτα δεν φωνάζει Δεκέμβριος και Χριστούγεννα δυνατότερα από την κατανάλωση. Οι λίστες με αποδέκτες δώρων, οι νυχτερινές έξοδοι, τα σχέδια για το ρεβεγιόν ή για κάποιο ταξίδι αυξάνονται όσο μικραίνουν οι αριθμοί στην αντίστροφη μέτρηση για τον αποχαιρετισμό του 2025.

Πάει το Ασπεν!

Μακάρι να είστε ανάμεσα σε αυτές και σε αυτούς που κάνουν τέτοια πλάνα, αλλά εδώ και χρόνια αυτή η διαδικασία μοιάζει να μην αφορά ένα κομμάτι του πληθυσμού – το οποίο δεν είναι και αμελητέο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το 2024, περίπου ένας στους τέσσερις αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στη χώρα μας. Μάλλον θα πρέπει να ξαναδεί το σχέδιο για το ταξίδι στο Ασπεν, το ρεβεγιόν στο πολυτελές κέντρο διασκέδασης θα αναβληθεί για το 2028.

Κι αν τα στοιχεία της Eurostat είναι υπό μία έννοια αντικειμενικά (υπολογίζοντας εισόδημα, κόστη, αγοραστική δύναμη κ.λπ.), ακόμη πιο ανησυχητική είναι η δική μας αίσθηση για το πώς πάνε τα πράγματα. Σε πρόσφατη έρευνα της Metron Analysis, και στην ερώτηση για το αν αισθάνονται «εντός ή εκτός των τειχών», το 52% των ατόμων που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση απάντησε «εκτός».

Μάλιστα, όταν τα στοιχεία της έρευνας εξειδικεύονται ανά κοινωνική ένταξη, αυτό το ποσοστό εκτοξεύεται στο 77% για μέλη της εργατικής τάξης (ναι, αλλά αυτοί θα πάνε στον παράδεισο) και της αγροτικής τάξης (μάλλον δεν ήταν αρκετές οι κληρώσεις για να κερδίσουν όλοι οι αγρότες και οι αγρότισσες στο λαχείο).

Οσον αφορά τους μικρομεσαίους, το νούμερο πέφτει στο 65%, αλλά εκεί τουλάχιστον υπάρχει η μεγάλη παρηγοριά του αγάλματος προς τιμήν τους έξω από το Πεδίον του Αρεως. Μικρή λεπτομέρεια: Η έρευνα διεξήχθη όταν – λόγω του καιρού – τουλάχιστον η μισή χώρα δεν είχε μπει στη διαδικασία να συνυπολογίσει και τα έξοδα θέρμανσης.

Σε κάθε περίπτωση, αυτά τα νούμερα, όσο κι αν φαίνονται μεγάλα, δεν προξενούν ιδιαίτερη εντύπωση. Αν δεν ζούμε σε κάποιο κάστρο ή στον κόσμο μας, μοιάζουν να αντικατοπτρίζουν αυτό που βλέπουμε και γύρω μας. Ανθρώπους να παλεύουν να βρουν σπίτι για το οποίο το ενοίκιο δεν θα τους τρώει τον μισό μισθό, που παίρνουν κάτι από το ράφι του σουπερμάρκετ και το αφήνουν πίσω όταν βλέπουν την τιμή του, ανθρώπους που σκέφτονται και το τελευταίο ευρώ. Και πώς να μην αισθάνονται εκτός των τειχών, όταν όλο και κάτι θα πάρει το αφτί τους για απευθείας αναθέσεις, όταν βοά ο τόπος για τους «δικαιούχους» του ΟΠΕΚΕΠΕ, όταν διαβάζουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη ετοιμάζεται να τους αντικαταστήσει στη δουλειά τους, αυτή με την οποία παλεύουν να τα κουτσοφέρουν βόλτα.

Αλλού οι λύσεις

Κι ενώ κάπου εδώ θα σας έγραφα για την ανάγκη αλληλεγγύης, ειδικά πλησιάζοντας τη γιορτινή περίοδο, νομίζω ότι τα πληθυσμιακά μεγέθη καθιστούν την όποια τέτοια πρόταση μάλλον μάταιη. Εδώ χρειάζεται τολμηρή πολιτική βούληση για να αντιμετωπιστεί κατά πρόσωπο το τέρας της οικονομικής ανασφάλειας.

Και, χωρίς να πιστεύω ότι η κυβέρνηση κάνει αρκετά προς αυτή την κατεύθυνση, θεωρώ ότι στο παρόν γεωπολιτικό περιβάλλον το πρόβλημα είναι παγκόσμιο. Διότι σίγουρα είναι μεγάλο το 26,9% της Ελλάδας στους δείκτες της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, αλλά και το 17,5% της Σουηδίας (που κάπως όλοι την έχουμε στο μυαλό σαν θετικό σημείο αναφοράς) δεν είναι και λίγο…