Σε λιγότερο από δύο μήνες, η κυβέρνηση θα κληθεί να επιλέξει νέα ηγεσία στον Αρειο Πάγο, καθώς τόσο η Πρόεδρος όσο και η Εισαγγελέας του ανωτάτου δικαστηρίου αποχωρούν, συμπληρώνοντας το συνταγματικό όριο των 67 χρόνων.

Η επικείμενες επιλογές είναι φυσικό να επαναφέρουν στον δημόσιο διάλογο το θέμα της επιλογής ηγεσίας στη Δικαιοσύνη, ένα θέμα με θεσμική βαρύτητα, που προσφέρεται κατά καιρούς και για ασκήσεις λαϊκισμού, ανεξαρτήτως συγκυρίας, με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να έχει μετατραπεί σε θεσμική καραμέλα.

Οι απόψεις που κατά καιρούς πυροδοτούν τον δημόσιο διάλογο σχετικά με τη θεσμικότερη μέθοδο επιλογής ηγεσίας της Δικαιοσύνης είναι πολλές, και προέρχονται από πραγματικά έγκριτους νομικούς και συνταγματολόγους, πολιτικά κόμματα, αλλά και από εκείνους που δημοσιολογούν για να περνάει η ώρα.

Βεβαίως θέσεις για τον τρόπο επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης έχουν πρωτίστως δημόσια εκφράσει και οι ίδιοι οι δικαστές. Σε συνδικαλιστικό επίπεδο και από την πολυπληθέστερη Ενωσή τους, την Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων, Ενωση με προσφορά και ιστορία στον εκδημοκρατισμό της Δικαιοσύνης στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν την έναρξη της μεταπολιτευτικής περιόδου.

Η Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων, λοιπόν, έχει μετ’ επιτάσεως τελευταία ταχθεί υπέρ της επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης μόνον από δικαστές. Δηλαδή οι δικαστές να επιλέγουν την ηγεσία της Δικαιοσύνης, και ούτε η Βουλή ούτε η κυβέρνηση που εκλέγονται από τους πολίτες να έχουν γνώμη ή απόφαση επί του θέματος.

Την πρόταση αυτή στηρίζουν σε επιχειρήματα περί ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, αποφυγής φαινομένων διαπλοκής με άλλες εξουσίες και λοιπά. Τα επιχειρήματα εμφανίζονται ως άκρως προοδευτικά.

Είναι όμως έτσι; Πολλοί είναι εκείνοι (και μέσα στη Δικαιοσύνη) που απορρίπτουν την πρόταση αυτή, ως εξόχως αντιδημοκρατική, με σειρά επιχειρημάτων που στηρίζονται στο Σύνταγμα και στο ότι όλες οι εξουσίες στη δημοκρατία ορίζονται να πηγάζουν από τον λαό, με την ψήφο του οποίου εκλέγονται Βουλή και κυβέρνηση και ασκούνται έμμεσα από αυτόν.

Διερωτώνται, και δικαίως, πολλοί. Τι υποστηρίζουν εκείνοι και μάλιστα δικαστικοί, όταν προτείνουν οι ίδιοι οι δικαστές να αποφασίζουν για την ηγεσία της Δικαιοσύνης; Tην αγνόηση και την παράκαμψη της λαϊκής εντολής, ή μήπως κράτος δικαστών, που παραπέμπει σε αντιδημοκρατικές λογικές και λειτουργίες;

Τα σημειώνω αυτά, γιατί πολλά θα γραφούν και θα ειπωθούν εν όψει και των επικείμενων επιλογών για την ηγεσία του Αρείου Πάγου και κυρίως εν όψει της συνταγματικής αναθεώρησης. Να σημειωθεί ότι φέτος για πρώτη φορά ψηφίζουν για την ηγεσία της Δικαιοσύνης και οι Ολομέλειες των ανωτάτων δικαστηρίων, ενώ γνώμη έχει και η Βουλή τα τελευταία χρόνια. Στο χέρι της κυβέρνησης είναι λοιπόν να αποφασίσει αξιοκρατικά, επιλέγοντας κατάλληλους και ικανούς για τον θεσμό και για την κοινωνία. Και στη συνταγματική αναθεώρηση, μακάρι να βρεθεί αρτιότερη θεσμικά λύση…