Σε δύο μήνες η ηγεσία της Δικαιοσύνης, της τακτικής και πολιτικής, όπως λέγεται, αλλάζει, με την Πρόεδρο και την Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να αποχωρούν μετά τη συμπλήρωση του χρόνου που προβλέπει το Σύνταγμα και την κυβέρνηση να καλείται να επιλέξει ανώτατους δικαστικούς που θα αναλάβουν τα ηνία σε μια δύσκολη και σύνθετη από πολιτικής, και όχι μόνον, πλευράς συγκυρία, με τη δικαστική διερεύνηση για τα Τέμπη ανοικτή και άλλες σοβαρές υποθέσεις σε εκκρεμότητα.

Η συγκυρία της ταυτόχρονης αποχώρησης τόσο της Προέδρου του Αρείου Πάγου Ιωάννας Κλάπα όσο και της Εισαγγελέως Γεωργίας Αδειλίνη ήδη απασχολεί την κυβέρνηση και το υπουργείο Δικαιοσύνης, καθώς το Υπουργικό Συμβούλιο θα κληθεί να αποφασίσει για την επιλογή νέας ηγεσίας το αργότερο στις αρχές Ιουλίου, ενώ οι σχετικές διεργασίες εντός και εκτός Δικαιοσύνης ήδη βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη.

Νέες επιλογές

Εκτός από την Πρόεδρο και την Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου αποχωρούν και οκτώ αντιπρόεδροι από τον Αρειο Πάγο, αριθμός εξαιρετικά μεγάλος, που δίνει τη δυνατότητα στην κυβέρνηση ευρύτατων επιλογών, καθώς από το σύνολο των έντεκα αντιπροέδρων του ΑΠ φεύγουν οι οκτώ, ουσιαστικά δηλαδή μένουν μόνον τρεις.

Η μαζική αποχώρηση αντιπροέδρων, που οφείλεται στο ότι στον Αρειο Πάγο είναι πολλοί εκείνοι που συμπληρώνουν το 67ο έτος κατά το Σύνταγμα, αναμένεται να οδηγήσει σε νέες επιλογές που θα καθορίσουν τη δικαστική επετηρίδα τα επόμενα χρόνια, ενώ παράλληλα, εκτός από τους αντιπροέδρους στον Αρειο Πάγο αποχωρούν και έντεκα αρεοπαγίτες, αριθμός επίσης μεγάλος για τα δεδομένα του ανωτάτου δικαστηρίου.

Τα σενάρια

Από την πλευρά της κυβέρνησης εν όψει των επικείμενων αποχωρήσεων από την ηγεσία του Αρείου Πάγου, οι διεργασίες κινούνται ήδη σε αναζήτηση υποψηφίων προς δύο κατευθύνσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος» κυβερνητικές πηγές σημείωναν πως είναι εξαιρετικά πιθανό το ενδεχόμενο να τηρηθεί απόλυτα η δικαστική επετηρίδα, με την επιλογή τόσο για τη θέση του Εισαγγελέως όσο και του Προέδρου του Αρείου Πάγου ανώτατων δικαστικών που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της επετηρίδας.

Ειδικότερα, κατά τις ίδιες πληροφορίες, σε αυτή την περίπτωση αναμένεται οι επιλογές να κινηθούν για την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου γύρω από το πρόσωπο του αντεισαγγελέα του ανωτάτου δικαστηρίου Κωνσταντίνου Τζαβέλα, που είναι πρώτος στην επετηρίδα, και για την προεδρία του Αρείου Πάγου γύρω από το πρόσωπο της αντιπροέδρου σήμερα του ανωτάτου δικαστηρίου Αναστασίας Παπαδοπούλου, που είναι και η διευθύντρια της Εθνικής Σχολής Δικαστών.

Τι εξετάζεται

Οι συγκεκριμένες επιλογές, αν τελικά η κυβέρνηση κινηθεί στη λογική της τήρησης της δικαστικής επετηρίδας, διαθέτουν αναμφισβήτητα θεσμικά πλεονεκτήματα (τήρηση επετηρίδας και επιλογή αξιοκρατική εφόσον και οι δύο υποψήφιοι είναι ικανοί και έμπειροι) αλλά εμφανίζουν και «μειονεκτήματα» καθώς και οι δύο (Κωνσταντίνος Τζαβέλας και Αναστασία Παπαδοπούλου) πρόκειται να ασκήσουν τα καθήκοντα τους μόνον για έναν χρόνο, δηλαδή ως το τέλος Ιουνίου του 2026, καθώς τότε αποχωρούν κατά το Σύνταγμα από το δικαστικό σώμα λόγω συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας.

Παράλληλα κυβερνητικές πηγές σημείωναν με έμφαση ότι εξετάζεται και το ενδεχόμενο, με μικρότερες πιθανότητες, επιλογής ανώτατων δικαστικών και για τις δύο κορυφαίες θέσεις της ηγεσίας του Αρείου Πάγου οι οποίοι βρίσκονται χαμηλότερα στη δικαστική επετηρίδα, διαθέτουν δηλαδή περισσότερα χρόνια παραμονής στο δικαστικό σώμα.

Ψηφοφορία

Πάντως, κατά τις ίδιες πηγές, σοβαρά θα ληφθεί υπόψη από την κυβέρνηση για τις όποιες επιλογές και το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας που θα διεξαχθεί στα τέλη Μαΐου στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, καθώς για πρώτη φορά, με νομοθετική ρύθμιση που ισχύει, ψηφίζουν με γνωμοδοτικό χαρακτήρα και οι ίδιοι οι ανώτατοι δικαστικοί όσους εκ των συναδέλφων τους κρίνουν κατάλληλους για τις ηγετικές θέσεις της δικαστικής ιεραρχίας.

Μάλιστα η εν λόγω νομοθετική ρύθμιση θα συμπληρωθεί με νέα διάταξη, που έρχεται προς ψήφιση στη Βουλή την επόμενη εβδομάδα, και καθορίζει τον τρόπο της ψηφοφορίας που θα διεξαχθεί και στον Αρειο Πάγο στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ορίζοντας τις λεπτομέρειες για το πώς θα ψηφίζουν οι δικαστές και πόσους υποψηφίους για το κάθε ανώτατο δικαστήριο.

Δυσπιστία

Σε κάθε περίπτωση, οι επικείμενες επιλογές για την ηγεσία του Αρείου Πάγου θεωρούνται κρίσιμες λόγω της συγκυρίας – πολιτικής και δικαστικής – καθώς βαριές υποθέσεις βρίσκονται υπό διερεύνηση, όπως η τραγωδία των Τεμπών, με τη δίκη να αναμένεται, εκτός απροόπτου, να ξεκινήσει στις αρχές του 2026, ενώ και η εμπιστοσύνη των πολιτών στη Δικαιοσύνη διέρχεται κρίση με δημοσκοπικές αποτυπώσεις που εμφανίζουν τους πολίτες δύσπιστους προς τη Δικαιοσύνη και συγκεκριμένους δικαστικούς χειρισμούς.

Αλλαγές και στο Συμβούλιο της Επικρατείας

Και ενώ ο Αρειος Πάγος κυριαρχεί στις φετινές επιλογές για αλλαγή ηγεσίας, και στο Συμβούλιο της Επικρατείας σημειώνονται αποχωρήσεις αντιπροέδρων, καθώς ο πρόεδρος Μιχάλης Πικραμένος, που επιλέχθηκε πριν από έναν χρόνο (το 2024), έχει ακόμα άλλα δύο χρόνια θητείας αποχωρώντας το καλοκαίρι του 2027. Ειδικότερα, από το Συμβούλιο της Επικρατείας αποχωρούν οι αντιπρόεδροι Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου, πρόεδρος ως τώρα του Δ’ Τμήματος, Κωνσταντίνος Κουσούλης, που διετέλεσε και επικεφαλής της νομικής υπηρεσίας της Προεδρίας της Δημοκρατίας επί Προεδρίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, Μαργαρίτα Γκορτζολίγου, πρόεδρος στο Ε’ Τμήμα του ανωτάτου δικαστηρίου, και Ιωάννης Γράβαρης, επίσης αντιπρόεδρος του ΣτΕ.

Για τις θέσεις των αντιπροέδρων στο Συμβούλιο της Επικρατείας θα υπάρξει, όπως και στον Αρειο Πάγο, ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου ενώ εκτός από τους υποψηφίους που θα υποδείξουν, για πρώτη φορά, τα ανώτατα δικαστήρια πριν επιλέξει η κυβέρνηση, θα ακολουθηθεί και η κοινοβουλευτική διαδικασία που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια, με ακρόαση των υποψηφίων και βαθμολόγησή τους από τα κόμματα.