Δύσκολη άσκηση ισορροπίας για τον Φρίντριχ Μερτς. Γιατί πώς επισκέπτεσαι έναν δύσκολο αρχηγό κράτους, τον οποίο χρειάζεσαι, αλλά ταυτόχρονα κυβερνά τη χώρα του με όλο και πιο αυταρχικό τρόπο και φυλακίζει μέλη της αντιπολίτευσης; Το ερώτημα ρητορικό. Με την αλλαγή κυβέρνησης στη Γερμανία, η ηθική έδωσε τη θέση της στη Realpolitik και το γαλάζιο χαλί για την υποδοχή του γερμανού καγκελαρίου προχθές στην Αγκυρα ήταν έτοιμο από μήνες. Αλλά τι σημαίνει αυτή η πώληση για τη Γερμανία; Σε αντίθεση με τη Βρετανία που, μετά το Brexit, προσπαθεί να ισορροπήσει οικονομικά αναζητώντας νέους δρόμους για νέες θέσεις εργασίας, στη Γερμανία τα δεδομένα είναι άλλα.

«Να αυξήσουμε την αμυντική μας ικανότητα»

Ο Ραλφ Τίλε, συνταγματάρχης ε.α. και πρόεδρος της Πολιτικής – Στρατιωτικής Εταιρείας, δεν το αξιολογεί ως ορόσημο για τις διμερείς σχέσεις, γιατί παρακολουθεί τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να λοξοκοιτά και σε άλλες αγορές για να πάρει F-35 από τις ΗΠΑ. «Από αυτή την άποψη, η συμφωνία για τα Eurofighter παίζει δευτερεύοντα ρόλο στις γερμανοτουρκικές σχέσεις. Φυσικά βοηθά την Airbus και τα γερμανικά εργοστάσια παραγωγής, αλλά όχι πολύ. Δεν είναι το μεγάλο βήμα. Το σημαντικότερο εδώ δεν είναι η πώληση Eurofighter στην Τουρκία, αλλά η αλλαγή της γερμανικής εξαγωγικής πολιτικής, γιατί τώρα θα μπορούμε να αυξήσουμε συνολικά την αμυντική μας δυνατότητα και να δίνουμε μεγαλύτερες ποσότητες ακόμη και σε προβληματικούς εταίρους» λέει στο «Βήμα».

Ο γερμανός ανώτατος στρατιωτικός, ο οποίος υπηρέτησε σε νευραλγικές θέσεις στο ΝΑΤΟ, μεταξύ άλλων και στο ιδιωτικό γραφείο του ανώτατου διοικητή της Συμμαχίας, μας εξηγεί ότι η περιοριστική πολιτική εξαγωγών της Γερμανίας των τελευταίων δεκαετιών οδήγησε στην κατασκευή όπλων σε μικρές ποσότητες και όχι σε μαζική βιομηχανική παραγωγή. Και αυτό γίνεται ορατό κυρίως το τελευταίο διάστημα που η χώρα του χρειάζεται επειγόντως συστήματα αεροπορικής άμυνας και άλλα οπλικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων και των Eurofighter.

Πιέσεις για SAFE

Και επειδή η κατασκευή τους είναι δαπανηρή και διαρκεί, για να αυξηθεί ο ρυθμός χρειάζονται και νέες αγορές, όχι μόνο η γερμανική ή η ευρωπαϊκή. «Πρέπει να εξαγάγουμε και πέρα από αυτές, ειδάλλως δεν θα αποκτήσουμε τις βιομηχανικές ικανότητες για την άμυνά μας. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μου, οι αποφάσεις (εξαγωγών πολεμικού υλικού) της κυβέρνησης Μερτς έχουν αλλάξει επειδή η αμυντική ικανότητα της Γερμανίας μπορεί να χρηματοδοτηθεί μόνιμα μόνο μέσω αντίστοιχων αυξημένων εξαγωγών».

Στη συνέντευξη Τύπου στην Αγκυρα, ο καγκελάριος Μερτς ανακοίνωσε την πρόθεσή του να οικοδομήσει στρατηγική σχέση με την Τουρκία. Εκτός από τα Eurofighter, η συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο και θεωρείται κρίσιμης σημασίας για το Βερολίνο, το οποίο οφείλεται στο γεωπολιτικό βάρος της Αγκυρας, στις επαφές που οικοδόμησε ο Ερντογάν τα τελευταία χρόνια με δύσκολους εταίρους, αλλά και στην τεράστια πρόοδο στον τομέα στρατιωτικής καινοτομίας και τεχνολογίας των drones. Σε περίπτωση που συνταχθεί και η Γαλλία στο πλευρό της Γερμανίας, θα είναι δύσκολο για Ελλάδα και Κύπρο να αντισταθούν σε πιθανές πιέσεις. Ή θα πρέπει να πάρουν ανταλλάγματα.

Ο Ραλφ Τίλε δεν αμφισβητεί ότι η Τουρκία θα συμβάλει σημαντικά στον εξοπλισμό της Ευρώπης. Αλλά «η Ελλάδα είναι μέλος της ΕΕ και, ως εκ τούτου, θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται καλύτερα από τους εταίρους της σε σχέση με τρίτες χώρες. Το θέμα στην Ευρώπη είναι πάντα δύσκολο, διότι έχουμε την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία συχνά χαράζει πολιτική μόνη της, χωρίς να εμπλέκει πλήρως – ή καθόλου – άλλα μέλη και υπευθύνους. Γι’ αυτό η Ελλάδα πρέπει να υψώνει τη φωνή της μερικές φορές. Οπως κάθε εταίρος ή μέλος της ΕΕ, δικαιούται να ανησυχεί για την ασφάλειά της και αυτό ισχύει σε αυτή την περίπτωση και έναντι της Τουρκίας».

«Ασταθής» εταίρος

Λόγω της αυξανόμενης ρωσικής επιθετικότητας, ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα, ο γερμανός συνταγματάρχης ε.α. παίρνει την Ελλάδα ως πρότυπο για την ταχύτητα και το εύρος ανάπτυξης της αμυντικής ικανότητας των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων. Με τον Ερντογάν ως εταίρο; «Είναι ένας πολύ ασταθής ευέλικτος εταίρος που αλλάζει συχνά πολιτικές, το είδαμε με τη Ρωσία, το Ισραήλ, τις ΗΠΑ. Με μεγάλες φιλοδοξίες, εν μέρει εναντίον των ίδιων των εταίρων του. Γι’ αυτό είμαι μάλλον σκεπτικιστής, αλλά βλέπω τη γεωστρατηγική της θέση στο μέσον μιας τεράστιας προβληματικής περιοχής. Γι’ αυτό καλύτερα να συνεργαστούμε για τη σταθερότητα με την Τουρκία και όχι ενάντια στην Τουρκία».

Η ιδιαιτερότητα είναι η μεγάλη τουρκική διασπορά στη Γερμανία, την οποία η Τουρκία προσπαθεί να χειραγωγήσει και επηρεάσει. Η Γερμανία προσπαθεί να την πειθαρχήσει στο μέτρο του δυνατού, αλλά και να την αξιοποιήσει στο μέτρο του δυνατού. Ισορροπία σε τεντωμένο σκοινί. «Αλλά είδαμε όταν ο Ερντογάν τα έβαλε με τη Ρωσία και το Ισραήλ, οι δύο χώρες κατάφεραν να τον πειθαρχήσουν με δύναμη και αποφασιστικότητα. Ισως και η Γερμανία πρέπει να δείξει περισσότερη δύναμη».