Χιλιάδες Μαροκινοί κατέκλυσαν τους δρόμους της πρωτεύουσας, Ραμπάτ, την περασμένη Παρασκευή, κρατώντας στα χέρια τους εθνικές σημαίες ή πορτρέτα του βασιλιά Μοχάμεντ ΣΤ΄, με αρκετούς εξ αυτών να ζητωκραυγάζουν και να χορεύουν. Αφορμή, το ψήφισμα που στηρίζει την κυριαρχία του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα, επιβεβαιώνοντας έτσι τη διεθνή μεταστροφή σε ό,τι αφορά την επίλυση μιας μακροχρόνιας διαμάχης, που ταλαιπωρεί τη δυτική Αφρική επί δεκαετίες.

Το ψήφισμα, που προωθήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αναφέρει ότι «μια γνήσια αυτονομία υπό την κυριαρχία του Μαρόκου θα μπορούσε να αποτελέσει την πλέον εφαρμόσιμη λύση», υιοθετώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την θέση που είχε προτείνει ήδη από το 2007 το βορειοαφρικανικό βασίλειο, για αυτονομία της περιοχής της Δυτικής Σαχάρας. Παράλληλα, το ίδιο ψήφισμα ανανεώνει τη θητεία της ειρηνευτικής αποστολής του ΟΗΕ για έναν ακόμη χρόνο, με αξιολόγηση της προόδου σε έξι μήνες.

«Οι ΗΠΑ χαιρετίζουν την ιστορική ψηφοφορία, που αξιοποιεί αυτή τη μοναδική συγκυρία και ενισχύει τη δυναμική για μια πολυπόθητη ειρήνη στη Δυτική Σαχάρα», δήλωσε ο αμερικανός πρεσβευτής στον ΟΗΕ, Μάικ Ουόλτς. «Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν την πρόταση του Μαρόκου ως τη μόνη βάση για μια δίκαιη και διαρκή λύση στη διαμάχη», ανέφερε σε μήνυμά του o Ντόναλντ Τραμπ, προς τον βασιλιά Μοχάμεντ. Ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ άλλωστε ήταν αυτός που από

το 2020 είχε προχωρήσει στην αναγνώριση της μαροκινής κυριαρχίας στη Δυτική Σαχάρα, χαρακτηρίζοντας το σχέδιο αυτονομίας του Ραμπάτ «σοβαρό, αξιόπιστο και ρεαλιστικό».

Εκτός της Ουάσιγκτον, το ψήφισμα εγκρίθηκε με 11 ψήφους υπέρ, ενώ Ρωσία, Κίνα και Πακιστάν απείχαν. Η πιο ηχηρή απουσία ωστόσο ήταν εκείνη της Αλγερίας, παραδοσιακού υποστηρικτή του Μετώπου Πολισάριο, εθνοαπελευθερωτικού κινήματος που μετρά δεκαετίες ύπαρξης και διεκδικεί την ανεξαρτησία της Δυτικής Σαχάρας. Η εξήγηση που έδωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Αλγερίας, Αχμέντ Ατάφ, ήταν αποκαλυπτική της αλλαγής του διεθνούς κλίματος. «Ήμασταν έτοιμοι να εγκρίνουμε το ψήφισμα αλλά αυτό δεν έγινε εξαιτίας μιας αλλαγής που ζητήσαμε και αφορούσε το ζήτημα της μαροκινής κυριαρχίας» δήλωσε μιλώντας σε κρατικό μέσο της χώρας του και εστίασε στη συνέχεια της παρουσίας του ΟΗΕ.

Αρκετοί αναλυτές και γνώστες των πραγμάτων στην ευρύτερη περιοχή του Μαγκρέμπ μιλούν για διακριτική υπαναχώρηση σε σχέση με το ζήτημα που ταλανίζει τις σχέσεις Αλγερίου και Ραμπάτ, αφού στο κείμενο η κριτική συμπορεύεται με τη συνειδητοποίηση ότι οι διαφορές των δύο πλευρών δεν είναι πια αγεφύρωτες, απότοκο και της κατίσχυσης του Μαρόκου σε στρατιωτικό και διπλωματικό επίπεδο.

Ο παράγοντας Τραμπ

Δεν είναι τυχαίο που σε αυτή τη συγκυρία και με δεδομένο το υπάρχων momentum, ο Λευκός Οίκος έχει κάνει γνωστές τις προθέσεις του να μεσολαβήσει υπέρ της συνολικής διευθέτησης των διμερών διαφορών. Ο ανώτερος σύμβουλος του Λευκού Οίκου για τις αφρικανικές υποθέσεις, Μασάντ Μπούλος, επανέλαβε τη δέσμευση της Ουάσινγκτον, ενώ ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Ουίτκοφ δήλωσε στο CBS ότι «μια συμφωνία Μαρόκου–Αλγερίας είναι εφικτή μέσα σε

60 ημέρες» — αν και οι δύο χώρες έχουν διακόψει διπλωματικές σχέσεις από τον Αύγουστο του 2021.

H πρόθεση των ΗΠΑ αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνδέεται με την προσπάθεια να μειωθεί η επιρροή της Ρωσίας πρωτίστως και της Κίνας δευτερευόντως στη Βόρεια Αφρική, αφού αμφότερες αποτελούν βασικούς στρατιωτικούς αιμοδότες της Αλγερίας (το Πεκίνο διατηρεί και ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς).

Το αν μια τέτοια πρόθεση θα ευοδωθεί εξαρτάται από πλήθος παραγόντων, με τη Δυτική Σαχάρα να αποτελεί μάλιστα ίσως τον κρισιμότερο εξ αυτών. «Στην Αλγερία χαίρονται με την πρόθεση να αποδεσμευτεί το ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας από τις σχέσεις με τις ΗΠΑ αλλά ταυτόχρονα ανησυχούν με τον τρόπο που προωθήθηκε το ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας» επισημαίνει ο Χιού Λόβατ, ερευνητής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων (ECFR), φέρνοντας στην επιφάνεια τους βαθύτερους φόβους του Αλγερίου για τον συσχετισμό δύναμης στην περιοχή.

Το Μέτωπο Πολισάριο, που εκπροσωπεί τους Σαχράουι, ιδρύθηκε το 1973 με στόχο την απομάκρυνση των Μαροκινών και τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους με την ονομασία Αραβική Λαοκρατική Δημοκρατία της Σαχάρας. Όταν η Ισπανία αποσύρθηκε από τη Δυτική Σαχάρα, δύο χρόνια αργότερα, το Μαρόκο κατέλαβε το βόρειο τμήμα της και η Μαυριτανία το νότιο. Το Μέτωπο Πολισάριο άρχισε τον ανταρτοπόλεμο με τα δύο κράτη το 1976, έχοντας την υποστήριξη της Αλγερίας όπου μετέφερε την έδρα του. Τελικά υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με την Μαυριτανία, αλλά το Μαρόκο κατέλαβε τα εδάφη από τα οποία αποσύρθηκαν οι Μαυριτανοί, ελέγχοντας τη Δυτική Σαχάρα από τη δεκαετία του 1980.