Η καινοτομία στην κοινωνία των πολιτών

Η κρίση γεννά ευκαιρίες και δίνει τη δυνατότητα σε νέους ανθρώπους να κάνουν πράξη την ιδέα τους μέσα από την ίδρυση διαφόρων τεχνολογικών κατά κύριο λόγο startups. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της MRB για την επιχειρησιακή καινοτομία, το 30% των ερωτηθέντων θεωρεί ως καινοτόμο την τεχνολογική πρόοδο ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίες, όμως δεκάδες είναι οι νεοφυείς επιχειρήσεις που ασχολούνται με την κοινωνία των πολιτών και την αλληλέγγυα οικονομία, όπως αυτές που φυτρώνουν στο θερμοκήπιο του Impact Hub Athens.

«Η καινοτομία είναι ένας όρος προβληματικός και ειδικότερα στην Ελλάδα παρεξηγήσιμος, όχι όμως χωρίς λόγο. Συνήθως είναι συνδεδεμένη με την ψηφιακή τεχνολογία, ενώ η καινοτομία μπορεί να υπάρξει σε πολλά πεδία. Αυτό που αντιληφθήκαμε είναι ότι στην Ελλάδα γίνεται κοινωνική καινοτομία ανθρώπων που προσπαθούν να αυτοοργανωθούν με τρόπους δημιουργικούς για να αντιμετωπίσουν προβλήματα της καθημερινότητάς τους» υποστηρίζει στο «Βήμα» ο κ. Βασίλης Βλαχοκυριάκος, δημιουργός του Open Lab Athens, ενός εργαστηρίου έρευνας και τεχνολογίας με έδρα την Αθήνα και αποτελεί μια πρωτοβουλία στον ερευνητικό χώρο της διάδρασης ανθρώπου – υπολογιστή μεταξύ ευρωπαϊκών πανεπιστημίων της Αγγλίας, του Βελγίου και της Γερμανίας.

Το Open Lab Athens ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2016 και αποσκοπεί στον σχεδιασμό και στην ανάπτυξη τεχνολογικών συστημάτων για την υποστήριξη της αυτοοργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών. Στον ενάμιση χρόνο δράσης το ερευνητικό εργαστήρι έχει υλοποιήσει 16 προγράμματα σε κοινωνικά ιατρεία, αλληλέγγυα σχολεία αλλά έχει στήσει και ένα σύστημα που επιτρέπει τη δωρεά μηνυμάτων SMS σε οργανώσεις και εθελοντικές ομάδες, για την επικοινωνία των εθελοντών, βασιζόμενοι στην αλληλέγγυα οικονομία. «Οντας εθελοντής σε τέτοιες δομές ήθελα να καταλάβω τον τρόπο λειτουργίας τους αλλά και πώς η τεχνολογία θα μπορούσε να τις υποστηρίξει» εξηγεί ο κ. Βλαχοκυριάκος.

Ανάμεσα στις δράσεις που έχουν κάνει είναι η εγκατάσταση ανοιχτού λογισμικού σε κοινωνικά ιατρεία για την καταγραφή των ραντεβού και του ιστορικού των ασθενών καθώς και συστήματα διαχείρισης ηλεκτρονικών μαθημάτων στα αλληλέγγυα σχολεία, όπως σε εκείνο στο Μοσχάτο. «Αντί να λέμε ότι θέλουμε την τεχνολογία για να τους «καινοτομήσουμε» κάνουμε το αντίθετο, προσπαθούμε να καταλάβουμε την κοινωνική καινοτομία που συμβαίνει σε αυτούς τους χώρους μέσω της τεχνολογίας. Εκεί βασίζεται το ερευνητικό ενδιαφέρον του πρότζεκτ» σημειώνει ο κ. Βλαχοκυριάκος. Μέσω των συστημάτων ανοιχτού κώδικα οι ερευνητές του Open Lab Athens μπορούν να αντιληφθούν καλύτερα τις δυσκολίες που έχουν οι δομές να ενσωματώσουν αυτές τις τεχνολογίες, την ίδια ώρα όμως τους δίνει τη δυνατότητα να αντιληφθούν τη λειτουργία αυτών των δομών στη χώρα μας.

Με μότο του «ένα ταξίδι που μοιραζόμαστε», το Solomon είναι το ηλεκτρονικό περιοδικό που βάζει φρένο στα στερεότυπα και δίνει την ευκαιρία σε ανθρώπους από διαφορετικές χώρες και πολιτισμούς να έρθουν κοντά μέσα από τη δημοσιογραφία, το βίντεο και τη φωτογραφία και να γνωρίσουν ο ένας τον πολιτισμό του άλλου.

Η φιλοσοφία του Solomon βρίσκεται μέσα στο διήγημα του πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Σαραμάγκου «Το ταξίδι του ελέφαντα», από όπου πήρε και το όνομα και το σήμα του. Το ταξίδι του ελέφαντα Σολομώντα από την Ινδία στην Πορτογαλία και ο τρόπος που ο κάθε λαός τον αντιμετώπισε ανάλογα με τη θέση που είχε σαν ζώο στην κουλτούρα του, ενώ στο τέλος της ημέρας ήταν απλώς ένας ελέφαντας, δεν παρουσιάζει τίποτε άλλο από το ταξίδι των προσφύγων-μεταναστών. Τους αντιμετωπίζουμε διαφορετικά από τους ομοεθνείς μας επειδή διαφέρουν από την κουλτούρα μας.

Το Solomon, που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2016, είναι μια ομάδα ανθρώπων με διαφορετικό υπόβαθρο που μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης στοχεύει στην προώθηση μιας εναλλακτικής προοπτικής της τοπικής κοινότητας και αναπτύσσει την κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση μεταναστών μέσω της παραγωγής περιεχομένου. Οπως λέει στο «Βήμα» ο δημιουργός του Φάνης Κόλλιας, «κοινωνική ένταξη για εμάς είναι να καθίσουν στο τραπέζι και οι δύο πλευρές ώστε να χτίσουν κάτι καινούργιο. Πλέον μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, στους οποίους δεν μπορεί η κοινωνία μας απλά να πει «αυτή είναι η ελληνική πραγματικότητα, ελάτε να σας προσαρμόσουμε». Κοινωνική ένταξη είναι μέσα από τη συζήτηση να καταλήξουμε σε κοινά χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει αυτή η κοινωνία για να μας υποδέχεται και να μας χωράει και τους δύο».

Η συντακτική ομάδα του Solomon αποτελείται από περίπου 50 άτομα από 15 διαφορετικές χώρες, οι οποίοι μέσα από τον χώρο του Impact Hub Athens στο κέντρο της Αθήνας γράφουν για καθημερινά θέματα που άπτονται της πολιτικής, του πολιτισμού, αλλά και κοινωνικά θέματα που απασχολούν κατά κύριο λόγο τους ίδιους. Μέσω του εκπαιδευτικού προγράμματος Lab τούς δίνεται έτσι η ευκαιρία να φέρουν στην επιφάνεια ταλέντα και δεξιότητες που υπό άλλες συνθήκες θα έμεναν κρυμμένα πίσω από την ιδιότητα του μεταφραστή σε κάποια εθελοντική οργάνωση. Το περιοδικό είναι η καρδιά του Solomon, όπου οι συμμετέχοντες επιτρέπουν στους αναγνώστες να δουν τον κόσμο μέσα από τα μάτια τους, ενώ μέσω του Cue, το οποίο χρηματοδοτεί τις δραστηριότητες του Solomon, παρέχονται στους κορυφαίους πτυχιούχους του εργαστηρίου περαιτέρω ευκαιρίες για επαγγελματική εξέλιξη, δημιουργώντας περιεχόμενο για οργανώσεις ΜΜΕ, ΜΚΟ και εταιρείες.

Μπορείς να φτιάξεις ένα αυτοκινητάκι από τουβλάκια με κλειστά μάτια ή να αναγνωρίσεις διάφορα υλικά χρησιμοποιώντας την αφή και την όσφρησή σου; Μπορείς να ζωγραφίσεις με το στόμα και τον αγκώνα ή να διαβάσεις τα χείλη του συνομιλητή σου; Μπορείς να μπεις στη θέση ενός ατόμου με αναπηρία και να καταλάβεις πώς ζει καθημερινά; To Labyrinth of Senses μπορεί να δώσει απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα. Πρόκειται για ένα βιωματικό εργαστήριο εξοικείωσης με την αναπηρία που σκοπό έχει να ευαισθητοποιήσει το κοινό και για λίγο να κάνει μικρά πράγματα της καθημερινότητάς του με διαφορετικό τρόπο. Για να το διασχίσει κανείς θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τις πέντε του αισθήσεις ως εργαλεία σε ένα ταξίδι όπου κυριαρχεί η διαφορετικότητα, η ισότητα, η αποδοχή και ο σεβασμός.

H ομάδα του Labyrinth of Senses αποτελείται από τις Γκαμπριέλα Τελεκφάλβι, Δανάη Κοντίτση, Σταυρούλα Κωστάκη, Αθηνά Λάζαρη, Αριστέα Μπισμπίκη, Αλεξάνδρα Νικοπούλου και Τζισένα Ταρτάρι και ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2014, στο πλαίσιο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ατόμων με αναπηρία. «Ηθελα να βρω έναν τρόπο να ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος για τα άτομα που έχουν κάποια αναπηρία αλλά όχι μέσα από ένα εργαστήρι που θα έχει αποκλειστικά ομιλίες από ειδικούς όπου δεν θα υπάρχει η κατάλληλη αλληλεπίδραση με το κοινό. Τότε εμπνεύστηκα αυτό το workshop. Θέλουμε να αυξήσουμε το δημιουργικό ένστικτο των συμμετεχόντων και να ευαισθητοποιήσουμε υποσυνείδητα τους ανθρώπους για τις αναπηρίες» εξηγεί στο «Βήμα» η κυρία Τελεκφάλβι, CEO του Labyrinth of Senses.

Μέχρι σήμερα ο Λαβύρινθος των Αισθήσεων έχει διοργανώσει περισσότερες από δέκα δράσεις-εκδηλώσεις σε συνεργασία με φορείς όπως ο ΣΚΕΠ και ο Δήμος Αθηναίων, ενώ τον περασμένο Οκτώβριο κατέκτησε το βραβείο κοινού στον διαγωνισμό κοινωνικής επιχειρηματικότητας «Social Impact Award 2017» του Impact Hub Athens.