Η σκιά του Αλέξη Τσίπρα εξακολουθεί, όπως είναι λογικό έπειτα από 15 χρόνια στα ηνία του κόμματος, να πλανάται πάνω από τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία. Η αποχώρηση του πρώην πρωθυπουργού από την ηγεσία της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει αλλάξει άρδην τους συσχετισμούς, δημιούργησε νέα δεδομένα, επανακαθορίζει τις εσωκομματικές συμμαχίες και τροφοδοτεί νέες συμπράξεις με φόντο την επόμενη μέρα.

Ουσιαστικά ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, όπως έλεγαν οι Λατίνοι, «μεταξύ ελπίδας και φόβου» (inter sper et metum) και τα στελέχη του είναι έτοιμα για όλα τα ενδεχόμενα. Και ενώ η δελφινομαχία ξεκίνησε και είμαστε εν αναμονή και της ανακοίνωσης των υποψηφιοτήτων που θα πρέπει να κατατεθούν στην επικείμενη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής το επόμενο Σαββατοκύριακο, στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πολλά στελέχη «ψάχνονται», άλλοι ομφαλοσκοπούν, άλλοι αναστοχάζονται για τα αίτια της στρατηγικής ήττας και άλλοι διαμορφώνουν εκ νέου το στρατηγικό τους πλάνο. Οι περισσότεροι όμως φαίνεται να αγνοούν τους πραγματικούς λόγους της ήττας από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, δείχνουν να μη θυμούνται ούτε καν τον Αντόνιο Γκράμσι και τα όσα έχει αναφέρει σχετικά με την ηγεμονία και αναλώνονται σε μια μίζερη εσωστρεφή συζήτηση που έχει στον πυρήνα της, τα πρόσωπα και τις διαθέσεις τους.

Το στοίχημα της ενότητας

Στο κύριο ερώτημα «πού πηγαίνει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ» ουδείς μπορεί να απαντήσει με σαφήνεια αλλά το στοίχημα για όλους είναι να υπάρξει ενότητα την επόμενη μέρα και συντεταγμένα το κόμμα να βρει τον δρόμο του, ανεξάρτητα από την ή τον αρχηγό.

Σε αυτό το παιχνίδι της διαδοχής ο κ. Τσίπρας δεν συμμετέχει. Δεν θα εμπλακεί και δεν έδωσε και δεν θα δώσει «δαχτυλίδι». Και όπως είπε στο «Βήμα» κεντρικό στέλεχος που γνωρίζει το παρασκήνιο, ο πρώην πρωθυπουργός δεν θα αναμιχθεί στην ευρύτερη συζήτηση και θα μείνει αποστασιοποιημένος. Προφανώς έχει άποψη, γνωρίζοντας πλήρως το στελεχιακό δυναμικό του κόμματος, αλλά δεν θέλει να δώσει την εικόνα του ανθρώπου που καθορίζει τις εξελίξεις. Το κρίσιμο για τον ίδιο είναι να αναγεννηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, να ανανεωθεί και να ανασυνταχθεί ώστε σύντομα να είναι και πάλι δυναμικά στη διεκδίκηση της εξουσίας και κυρίως να μη διασπαστεί, ένας φόβος που υπάρχει ενδόμυχα σε πολλούς, με πιο χαρακτηριστική την τοποθέτηση του Γιώργου Τσίπρα που είπε ότι ο κίνδυνος διάσπασης του κόμματος είναι υπαρκτός, βάζοντας στην εξίσωση όμως ορισμένους παράγοντες που δεν ενισχύουν το σενάριο αυτό.

Η κρίσιμη συνεδρίαση

Οι διαδικασίες έχουν ξεκινήσει επί της ουσίας, μετά και την απόφαση να οριστεί ο Σωκράτης Φάμελλος μεταβατικός πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ της οποίας προηγήθηκε η άρνηση της νυν αντιπροέδρου της Βουλής Ολγας Γεροβασίλη – ένα πρόσωπο που θα μπορούσε να εγγυηθεί τις διαδικασίες, αλλά επέλεξε να κάνει πίσω, καθώς είχε θέσει θέμα να υπάρχει ομοφωνία ως προς το πρόσωπό της από όλες τις τάσεις και τα ρεύματα.

Η συνεδρίαση της ΚΕ είναι κρίσιμη καθώς εκεί θα είναι και το ορόσημο και αναμένεται να δούμε και τα πρόσωπα που θα διεκδικήσουν την ηγεσία στις αρχές Σεπτεμβρίου. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, θα υπάρχουν αρκετές υποψηφιότητες, οπότε και ο πρώτος γύρος θα γίνει στις 3 Σεπτεμβρίου και ο δεύτερος μια εβδομάδα μετά ώστε ο νέος ή η νέα πρόεδρος να ανέβει στη ΔΕΘ και να κάνει την πρώτη εμφάνιση και ομιλία ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Με βάση τις εκτιμήσεις των εμπειρότερων παραγόντων, πιθανότερο την Κυριακή να δούμε τελικά μόνο τρεις υποψηφιότητες. Μεγάλη συζήτηση έγινε στην πρόσφατη Πολιτική Γραμματεία για τον χρόνο διεξαγωγής των εκλογών. Δεν πέρασε η πρόταση για ανάδειξη νέου/νέας προέδρου μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές, δηλ. αρχές με μέσα Νοεμβρίου, ενώ δεν κέρδισε έδαφος και η θέση της Ομπρέλας για άμεση εκλογή του προέδρου εντός του Ιουλίου ακόμα και με ψηφιακό τρόπο.

Η παρέμβαση και η απόσυρση

Σε αυτό το κλίμα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον η παρέμβαση του εργατολόγου και επικεφαλής της Εκλογικής Επιτροπής για τις εκλογές του Ιουνίου Διονύση Τεμπονέρα που διαφώνησε με την πρόταση για εκλογή προέδρου τον προσεχή Σεπτέμβριο και διαρκές συνέδριο τον Αύγουστο. Στην πολύ συγκροτημένη και άκρως πολιτική με ιδεολογικό πρόσημο εισήγησή του, η οποία είχε ισχυρή δόση κριτικής, πρότεινε πρώτα να γίνει ένα νέο αντιπροσωπευτικό συνέδριο, τα μέλη του οποίου θα εκλέξουν νέα όργανα, νέα Κεντρική Επιτροπή, νέα Πολιτική Γραμματεία και νέο πρόεδρο, με την προϋπόθεση να κατατεθούν ολοκληρωμένες ιδεολογικοπολιτικές πλατφόρμες, με τη συμβολή των μελών και των φορέων της κοινωνίας. Παράλληλα πρότεινε το συνέδριο να γίνει συντεταγμένα μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές, σε μια ανοιχτή, επίπονη και επίμονη διαδικασία, χωρίς βιαστικές επιλογές.

Ο μετριοπαθής κ. Τεμπονέρας, αν και δήλωσε προκαταβολικά παρών σε όλες τις διεργασίες, μόνο εφόσον συντελέσουν στη δημιουργία ενός νέου πολιτικού υποκειμένου, που θα συμβαδίζει με τις θέσεις και τις αρχές που ανέφερε, τελικά απέσυρε το ενδιαφέρον του με αιχμές και διαφωνίες σχετικά με τον οδικό χάρτη και την εκλογή αρχηγού πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Η στάση του κ. Τεμπονέρα εκτιμήθηκε από πολλούς εντός ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις αιχμές που άφησε ο αρθρογράφος της «Αυγής» Θανάσης Καρτερός που έγραψε: «Το τελευταίο που χρειάζεται σήμερα είναι η σοφία όσων τα ήξεραν και δεν τα έλεγαν, τα έλεγαν και δεν τους άκουγαν, φυσούσαν το γιαούρτι ενώ καίγονταν στον «χυλό». Οσων δηλώνουν παρόντες στις διεργασίες, μόνο εφόσον συντελέσουν σε ό,τι συμβαδίζει με τις δικές τους θέσεις και αρχές».

Οι προβολείς στην Αχτσιόγλου

Πολλοί προβολείς πέφτουν στην Εφη Αχτσιόγλου που θα στηριχθεί από την Ομπρέλα, την αριστερή τάση του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό προκρίθηκε στα μέσα της εβδομάδας σε διαδικτυακή σύναξη, αν και υπήρξε πίεση προς τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να βγει και αυτός μπροστά. Αυτό ουσιαστικά είναι μια τακτική κίνηση: να εμφανιστεί η κυρία Αχτσιόγλου ως ένα πρόσωπο που μιλάει ευρύτερα, έξω και πέρα από τάσεις, ώστε να εμφανιστεί ως υπερτασική και στον δεύτερο γύρο να στηριχθεί ανοικτά και από τον κ. Τσακαλώτο και από σειρά κορυφαίων παραγόντων, όπως π.χ. οι Νίκος Βούτσης, Νίκος Φίλης, Πάνος Σκουρλέτης, κ.ά. Στο παρασκήνιο συζητείται ότι θα συνταχθεί μαζί της και ο Νάσος Ηλιόπουλος και ο Δημήτρης Τζανακόπουλος. Για τον πρώτο υπάρχουν συζητήσεις ότι θα ήταν μια καλή περίπτωση να έκανε αυτός την κίνηση, αλλά είναι κάτι που δεν εξετάστηκε. Ενδιαφέρον έχει τι θα πράξει ο Αλέξης Χαρίτσης, ένα πρόσωπο που συνδυάζει τον τεχνοκρατικό και πολιτικό λόγο. Προς το παρόν δεν έχει καταλήξει τι θα κάνει, αν και κυκλοφορεί πως θα στηρίξει την κυρία Αχτσιόγλου. «Ολα είναι υπό σκέψη» τονίζει σε όσους τον ρωτούν σχετικά με ενδεχόμενη υποψηφιότητά του.

Οι διαφωνίες και οι σκέψεις

Δεν είναι λίγα τα στελέχη που θεωρούν ιδανική υποψηφιότητα αυτή της Ρένας Δούρου, με την υψηλή αποδοχή και δημοφιλία εντός κόμματος. Η ίδια δεν δείχνει ιδιαίτερη ζέση να εμπλακεί, έχοντας ριζικές διαφωνίες για τον τρόπο που γίνεται η συγκεκριμένη διαδικασία, και όχι άδικα. Θέτει ουσιαστικά ζητήματα που ξεφεύγουν από το πλαίσιο της ονοματολογίας. Βάζει το μείζον ζήτημα της πλατφόρμας που ενδιαφέρει το μεγάλο κομμάτι των μελών και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και αφορά την πορεία του κόμματος από εδώ και πέρα και τον προσανατολισμό του.

Από τον ευρύτερο χώρο της Κίνησης Μελών, ο Νίκος Παππάς, δεν το απορρίπτει. Δεν είναι αρνητικός να θέσει υποψηφιότητα. Ζυγίζει και σταθμίζει υπέρ και κατά. Τι γίνεται όμως με τον στενό του πολιτικό φίλο Παύλο Πολάκη; Ο κρητικός πολιτικός που με την υποψηφιότητά του μπορεί να κινητοποιήσει μέλη να ψηφίσουν, σε όσους τον ρωτούν απαντά ότι το σκέπτεται σοβαρά, αν και δεν έχει αποφασίσει ακόμα. Υπάρχει τεράστια πίεση από μέλη και ψηφοφόρους, αλλά μικρή στήριξη σε «υψηλά κλιμάκια», τα οποία όμως απωθούν την κοινωνία.

Η περίπτωση Φαραντούρη

Στην εξίσωση των υποψηφιοτήτων υπάρχει και ο παράγοντας Νικόλας Φαραντούρης που φαίνεται να δηλώνει σε συνομιλητές του ότι είναι στη διάθεση του κόμματος προκειμένου να εξασφαλιστεί η ενότητα. Το όνομα του καθηγητή, κατόχου της Ευρωπαϊκής Εδρας Jean Monnet στο Δίκαιο και τις Πολιτικές της ΕΕ και διευθυντή των Μεταπτυχιακών στην Ενέργεια στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, έχει επίσης ακουστεί ανάμεσα στα πρόσωπα που βολιδοσκοπούνται για την επόμενη μέρα. Ο κ. Φαραντούρης διαθέτει εκτεταμένη επαγγελματική και ακαδημαϊκή εμπειρία στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ ήταν από τα πλέον δραστήρια μέλη του «think tank» του κ. Τσίπρα με παρεμβάσεις σε θέματα ενέργειας, ευρωπαϊκής πολιτικής και διεθνών σχέσεων. Επέλεξε να κατέβει υποψήφιος στη μονοεδρική της Κεφαλλονιάς, όπου κατέγραψε ένα από τα καλύτερα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πανελλαδικά, παρότι εν τέλει δεν εξελέγη. Δεν ανήκει σε κάποια εσωκομματική τάση, υποστηρίζει τη διεύρυνση σε όλο το φάσμα του δημοκρατικού – προοδευτικού τόξου, ενώ τυγχάνει ευρείας αποδοχής λόγω του μετριοπαθούς και τεχνοκρατικού προφίλ του.

Πάντως η συζήτηση περί των ονομάτων δεν συγκινεί ιδιαίτερα την κομματική βάση και το στοίχημα για όλους, υποψηφίους και μη, είναι πόσοι θα συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία. Και αυτό διότι μπορεί να υπάρχουν στους καταλόγους 170.000 μέλη, αλλά θα θεωρηθεί άθλος εάν ψηφίσουν περίπου 50.000 μέλη.