Κώστας Δουζίνας: «Είμαστε στην εποχή των τεράτων»

Η έδρα του είναι στην οδό Μητροπόλεως, στο μικρό βουλευτικό γραφείο, όπου βρίσκεται μαζί με τους δύο συνεργάτες του. Αποφεύγει, αν και βουλευτής Α’ Πειραιώς, να κινείται με τον κλασικό τρόπο που πολιτεύονται βουλευτές και υπουργοί. Παντρεύει δύο σχολές σκέψης, τη βρετανική, καθώς ζει και εργάζεται περίπου 40 χρόνια στην Αγγλία, αλλά και την ανανεωτική Αριστερά, από όπου και κατάγεται πολιτικά. Ο Κώστας Δουζίνας προσπαθεί ταυτόχρονα να είναι συνεπής, πέρα από τα βουλευτικά του καθήκοντα, αυτά του προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών και Αμυνας της Βουλής, του προέδρου του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς, και στις ακαδημαϊκές του υποχρεώσεις στην Αγγλία, καθώς είναι καθηγητής Φιλοσοφίας του Δικαίου και Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Κολέγιο Birkbeck). Παράλληλα δεν αφήνει τη συγγραφική δραστηριότητα και αναφέρει το νέο του βιβλίο «Από την έδρα στα έδρανα».

Η συζήτηση μαζί του γίνεται μόλις δύο εικοσιτετράωρα μετά την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, όπου και άνοιξε και επίσημα το θέμα της Συνταγματικής Αναθεώρησης. «Ηταν η ώρα να προχωρήσει και άργησε» λέει μεταξύ άλλων και υπογραμμίζει την αναγκαιότητα της προώθησης θεσμικών αλλαγών. Ο ίδιος όμως βάζει στο τραπέζι την πολιτισμική μιζέρια, που είναι και το μεγαλύτερο, κατά τον ίδιο, πρόβλημα στη χώρα, χωρίς όμως να παραγνωρίζει το οικονομικό και βεβαίως το πολιτικό, στο οποίο όμως θα γίνουν παρεμβάσεις με τη Συνταγματική Αναθεώρηση.

Αναπόφευκτα τίθεται το ερώτημα, και με αφορμή τη διαδικασία της Αναθεώρησης του Συντάγματος, εάν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η Αριστερά στην Ελλάδα. Ο Κ. Δουζίνας υποστηρίζει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η πρώτη αριστερή κυβέρνηση στο μέτρο που δεν εγκατέλειψε τις αρχές της ισότητας και της δημοκρατίας που θα αποτυπώνονται και στο νέο Σύνταγμα. Ακόμη και στο επίδικο θέμα της μη αλλαγής του άρθρου 3 του Συντάγματος και των σχέσεων Κράτους – Εκκλησίας, δεν μένει τόσο στη δημόσια αντιπαράθεση, αλλά βάζει τη φιλοσοφική και αξιακή διάσταση για το τι εκφράζει κατά βάθος ο χριστιανισμός και ποια η σχέση του με την αριστερή ιδεολογία, ως αντίληψη, ως σημείο αναφοράς, ως στάση ζωής. Επίσης, επικρίνει με σφοδρότητα και με σειρά επιχειρημάτων το άρθρο 86 περί ευθύνης υπουργών που κατά τον ίδιο ήταν, αν και καθ’ υπερβολή, όπως γίνεται αντιληπτό, το τέλειο πολιτικό έγκλημα.

«Παραμένει αριστερό κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ» τονίζει με έμφαση και αποκηρύσσει το «αριστερόμετρο» διαφόρων, αλλά αναπτύσσει και τη θεωρία ότι το κόμμα όταν ανέλαβε την εξουσία δεν ήξερε τι είναι κυβέρνηση και αναφέρεται στο δομικό πρόβλημα του ελληνικού κράτους όπως οργανώθηκε και στις παθογένειές του. Μάλιστα, επισημαίνει ότι η Αριστερά, μέσα από τη διακυβέρνηση των τελευταίων ετών, συγκεντρώνει εμπειρίες που είναι χρήσιμες στην πορεία της για τα επόμενα χρόνια.

«Εάν δεν είχε αυταπάτες ένας αριστερός πολιτικός δεν θα κέρδιζε τις εκλογές» λέει για τον Αλέξη Τσίπρα. Για τον ίδιο οι αυταπάτες είναι αναγκαίες και σημειώνει: «Και ο Αριστείδης Μπαλτάς (πρώην υπουργός και ο έτερος θεωρητικός του ΣΥΡΙΖΑ) τις χαρακτηρίζει ζωτικής σημασίας». Παράλληλα διευκρινίζει ότι οι υποσχέσεις δεν είναι ψέμα, καθώς δίνονται σε μια συγκεκριμένη στιγμή, σε έναν διαφορετικό χωροχρόνο και όταν καλείται ο πολιτικός να υλοποιήσει όσα υποσχέθηκε πολλές συνθήκες έχουν αλλάξει. «Δεν είπε ψέματα ο Τσίπρας. Κανένα ψέμα» υπογραμμίζει με ένταση.

Επιμένει στον όρο Αριστερά και την τοποθετεί στον 21ο αιώνα, ως τον οδηγό – ή φάρο – για μια «ισοδημοκρατία», δηλαδή όπως διευκρινίζει τη νέα ισότητα και τη νέα δημοκρατία στο σημερινό σύνθετο και πολυεπίπεδο περιβάλλον. Η Αριστερά για τον Κ. Δουζίνα, και άρα η κυβέρνηση υπό τον ΣΥΡΙΖΑ, δημιουργεί συνεχή ρήγματα και προς αυτή την κατεύθυνση θα κινηθεί και η Συνταγματική Αναθεώρηση και εστιάζει στις δικαιωματικές πολιτικές, την ενίσχυση της δημοκρατίας και τη μείωση των ανισοτήτων.

Η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τον ΣΥΡΙΖΑ, την Αριστερά και τη Σοσιαλδημοκρατία, η οποία κατά τον ίδιο έχει τελειώσει. «Δεν υπάρχει ιδεολογικά μεσαίος χώρος. Η κοινωνική βάση της σοσιαλδημοκρατίας διαχύθηκε παντού… Η κλασική σοσιαλδημοκρατία έχει τελειώσει» τονίζει και επιρρίπτει ευθύνες σε αυτό και στις πολιτικές Τόνι Μπλερ και Γκέρχαρντ Σρέντερ. Ειδικά για τον άλλοτε πανίσχυρο αρχηγό των Βρετανών Εργατικών λέει ότι είναι το πραγματικό πολιτικό παιδί της συντηρητικής άλλοτε σιδηράς κυρίας, Μάργκαρετ Θάτσερ.

Μιλά για τις συνθήκες ισχυρής πόλωσης που υπάρχουν πλέον, αναφέρει ότι η λιτότητα οδηγεί σε φόβο και ανασφάλεια και υπογραμμίζει πως η λεγόμενη «πασοκοποίηση» επέδρασε καταλυτικά, ειδικά στη Γαλλία, στο να πληγούν τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης. Βέβαια υπογραμμίζει ότι η Σοσιαλδημοκρατία επλήγη καίρια διότι έληξε και η κλασική κοινωνική διαστρωμάτωση. «Είναι όλοι σχεδόν μισθωτοί» τονίζει και συμπληρώνει ότι επί της ουσίας οι σοσιαλδημοκράτες είναι σκιά του ιστορικού τους εαυτού.

Από το τραπέζι της σχεδόν δίωρης συζήτησης δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η αναφορά στις εξελίξεις στο διεθνές σκηνικό και στην άνοδο της Ακροδεξιάς. «Είμαστε στην εποχή των τεράτων. Δεν ξέρουμε τι θα γίνει. Αυτή η εποχή χαρακτηρίζετε από την απόρριψη και την επιστροφή σε αξίες όπως έθνος-κράτος, εθνική κυριαρχία, προάσπιση των συνόρων, κ.ά.» λέει με έμφαση.

Στην πορεία της συζήτησης ο Κώστας Δουζίνας ανοίγει το θέμα πότε μπήκε σε παρακμή η Δύση και υποστηρίζει ότι αυτό έγινε από το 1970, όταν άρχισαν να μεταφέρονται πόροι και ισχύς σταδιακά από τον Βορρά και τη Δύση στον Νότο και την Ανατολή. Μάλιστα, υπογραμμίζει ότι ο καπιταλισμός αφήνει ουσιαστικά τον νεοφιλελευθερισμό και επενδύει πολιτικά στο μοντέλο που έχει στον πυρήνα του το έθνος-κράτος. Υποστηρίζοντας ότι είμαστε στο μεταίχμιο, χρησιμοποιεί τον όρο «μετανεοφιλελεύθερη εποχή» για την οποία κανείς δεν ξέρει πού θα καταλήξει.
Μιλώντας για τις αιτίες ανόδου της Ακροδεξιάς επικεντρώνεται στις καταστροφικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης και του νεοφιλελευθερισμού που οδήγησαν, όπως λέει, στις τεράστιες ανισότητες, στην ανεργία, στη φτωχοποίηση των λαών. Αναφέρεται στην αίσθηση αγανάκτησης για τις κοινωνικές αδικίες, οργής για την οικονομική δυσπραγία, ταπείνωσης και αποδυνάμωσης για την πολιτική αδυναμία που έχει εξαπλωθεί στους ευρωπαίους πολίτες. «Οι ακροδεξιοί πολιτικοί στηρίζουν, επομένως, τη μισαλλόδοξη ιδεολογία τους στο έδαφος που προετοίμασαν οι επίσημες πολιτικές» λέει και συμπληρώνει: «Τα είδαμε στην αντιμετώπιση της Ελλάδας από τις ευρωπαϊκές ελίτ». Σε αυτό το σημείο υπογραμμίζει και τη διεθνοποίηση του ακροδεξιού εθνικισμού, υποστηρίζοντας πλήρως, όπως ήταν και αναμενόμενο, τη συμφωνία των Πρεσπών.

Κατά τον ίδιο, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι δύναμη αντίστασης και η παρουσία και η στάση του ανέκοψαν τον δρόμο στην Ελλάδα προς τη ρατσιστική Δεξιά, αν και πολλές ακροδεξιές απόψεις εντάχθηκαν στη ρητορική της αντιπολίτευσης.

Τι γίνεται από εδώ και πέρα; Ο Κ. Δουζίνας υποστηρίζει ότι η ευθύνη της Αριστεράς είναι να επαναπολιτικοποιήσει την πολιτική για να αποτραπεί η αιχμαλωσία της από αντι-δημοκρατικές και ακροδεξιές ιδεολογίες και μιλάει για μια νέα ευρωπαϊκή Αριστερά που ξεκινάει από τα κάτω. «Αυτό είναι η μεγάλη ευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ, του μόνου κυβερνώντος αριστερού κόμματος. Μόνο μια μεγάλη προοδευτική συμμαχία μπορεί να σώσει την τιμή του ονόματος της Ευρώπης» λέει μεταξύ άλλων. Για κατευόδιο μου δίνει το βιβλίο «Syriza in power: Reflections of an Accidental Politician», δηλαδή «Ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία: Σκέψεις ενός κατά τύχην πολιτικού».