Από τον έρωτα με τις ΗΠΑ στο φλερτ με το Κρεμλίνο

Την επανεκκίνηση των ελληνορωσικών σχέσεων και την αναθέρμανση των σχέσεων Ελλάδας – Ρωσίας επιδιώκει η ελληνική κυβέρνηση με την επικείμενη επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στη Μόσχα και τη συνάντησή του με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Υστερα από μια μεγάλη περίοδο «παγετού» στις ελληνορωσικές σχέσεις, καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια να αμβλυνθούν οι αντιθέσεις, να στηθεί ξανά γέφυρα επικοινωνίας και να ομαλοποιηθεί, όσο αυτό είναι εφικτό, η κατάσταση μεταξύ Αθήνας και Μόσχας.

Και ενώ στο παρασκήνιο υπάρχει έντονη προεργασία για την επιτυχία του ταξιδιού στη Ρωσία, σαν κεραυνός εν αιθρία έπεσε στο Μέγαρο Μαξίμου η κίνηση του υπουργού Εθνικής Αμυνας Πάνου Καμμένου από τις ΗΠΑ. Και αυτό διότι ο υπουργός Εθνικής Αμυνας έθεσε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ ένα δικό του Σχέδιο Β’ για το πώς δύναται να εξασφαλιστεί η ειρήνη στα Βαλκάνια, με σαφή στόχο τη μείωση της ρωσικής επιρροής στην ευρύτερη περιοχή, ενώ αργότερα συζήτησε και την επέκταση των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα.

Η κίνηση αυτή εν μέσω της μεγάλης διπλωματικής προσπάθειας που καταβάλλει το Μέγαρο Μαξίμου εδώ και μήνες για να αποκαταστήσει τις σχέσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τη Ρωσία, ενώ ήδη κατηγορείται για έντονο φιλοαμερικανισμό, προκάλεσε αναταραχή στο Μέγαρο Μαξίμου και στο υπουργείο Εξωτερικών. «Οι πρωτοβουλίες Καμμένου μόνο ζημιά προκάλεσαν στην ελληνική πλευρά» έλεγαν έμπειροι διπλωμάτες και το ζήτημα για το πρωθυπουργικό επιτελείο από εδώ και πέρα είναι να μη δημιουργηθεί πρόβλημα στην επίσκεψη του Αλ. Τσίπρα στη Μόσχα.

Μεταξύ του διπλωματικού γραφείου του Πρωθυπουργού και του Κρεμλίνου υπάρχει σταθερή επικοινωνία για να ρυθμιστούν οι λεπτομέρειες της επίσκεψης στη Μόσχα, η οποία οριστικοποιήθηκε προχθές για τις 7 Δεκεμβρίου. Πριν από περίπου τρεις εβδομάδες μετέβη στη Μόσχα απεσταλμένος της ελληνικής κυβέρνησης, ο οποίος και είχε επαφές με κεντρικά πρόσωπα της ρωσικής διπλωματίας και συζήτησε όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με την επίσκεψη και τις συνομιλίες Τσίπρα – Πούτιν.

Αυτή θα είναι η δεύτερη επίσκεψη του Τσίπρα στη Μόσχα ως πρωθυπουργού. Η πρώτη ήταν στις αρχές Μαΐου του 2015, εν μέσω των κρίσιμων τότε συζητήσεων για το ελληνικό πρόβλημα, το χρέος και τη δημοσιονομική κατάσταση.

Ο Αλ. Τσίπρας επιθυμούσε εδώ και καιρό να επισκεφθεί τη Μόσχα και δεν ήθελε την οριστική ρήξη και γι’ αυτό και στη συνέντευξη Τύπου στη ΔΕΘ όταν ρωτήθηκε εμφανίστηκε πολύ θετικός, αν και από τη ρωσική πλευρά ήταν επιφυλακτικοί. Εξάλλου είχε προηγηθεί το θερμό διπλωματικό επεισόδιο με την απέλαση των ρώσων διπλωματών από την Ελλάδα, με φόντο την κινητικότητα του ρωσικού παράγοντα στην ευρύτερη περιοχή για τη συμφωνία των Πρεσπών, για την οποία αντιδρά η Μόσχα.

Η υπόθεση αυτή είχε ρίξει πολύ βαριά τη σκιά της πάνω από τις ελληνορωσικές σχέσεις, καθώς το Μακεδονικό επέδρασε σημαντικά στη δημιουργία αρνητικού κλίματος μεταξύ Αθήνας και Μόσχας. Και αυτό διότι η ρωσική πλευρά, εν αντιθέσει με το Μέγαρο Μαξίμου, δεν επιθυμεί να υλοποιηθεί η συμφωνία των Πρεσπών, την οποία και συνδέει με την προσπάθεια διεύρυνσης της επιρροής των ΗΠΑ στα Βαλκάνια και την περαιτέρω ισχυροποίηση της νατοϊκής παρουσίας στην ευρύτερη περιοχή.

Από την ημέρα της απάντησης όμως μέχρι και πριν από λίγες ημέρες που μετέβη έλληνας αξιωματούχος στη Μόσχα, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και υπήρξαν οι αναγκαίες κινήσεις από την πλευρά του Μεγάρου Μαξίμου να λιώσουν οι πάγοι και να αποκατασταθούν οι σχέσεις Ελλάδας και Ρωσίας.

Οι ελληνορωσικές σχέσεις είχαν εισέλθει τους τελευταίους μήνες, και ειδικά μετά τα μέσα του καλοκαιριού, σε μία από τις χειρότερες φάσεις τους ύστερα από αρκετές δεκαετίες, σε μια χρονική στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση επικρίνεται ανοιχτά από διάφορες πλευρές για φιλοαμερικανική στροφή.

Μάλιστα λόγω των απελάσεων των ρώσων διπλωματών ματαιώθηκε και η επίσκεψη στην Αθήνα του ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, καθώς υπήρξαν έντονα πυρά προς τη Μόσχα από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. Και αυτό για την ανακοίνωση που είχε τη σφραγίδα του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά και κατηγορούσε τη Ρωσία ότι «πολεμά ως σύντροφος εν όπλοις της Τουρκίας», για εξαγορά κρατικών αξιωματούχων, για υπονόμευση της εξωτερικής πολιτικής και για παρεμβάσεις στο εσωτερικό της χώρας, ενώ της απέδιδε μεθόδευση για «αφελληνισμό των πατριαρχείων της Μέσης Ανατολής».

Μείζον θέμα δημιουργεί τις τελευταίες ώρες, και αναμένεται να επηρεάσει και την ελληνορωσική επαναπροσέγγιση, η σύγκρουση του Οικουμενικού Πατριαρχείου με το Πατριαρχείο Μόσχας, η οποία έχει και γεωπολιτική διάσταση. Μόλις την περασμένη Πέμπτη το Φανάρι αποφάσισε να επαναφέρει στην κανονικότητα τον σχισματικό Πατριάρχη Ουκρανίας Φιλάρετο και τον σχισματικό Αρχιεπίσκοπο της Ορθόδοξης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας Μακάριο. Η κίνηση αυτή εξόργισε τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο και το μήνυμα της Μόσχας είναι ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ξεπέρασε την κόκκινη γραμμή.