Η Ισπανία τα βρόντηξε και έφυγε από το διαγωνισμό της Eurovision με επιμύθιο μάλιστα μια οργισμένη δήλωση του επικεφαλής της δημόσιας τηλεόρασης της χώρας: «Η Eurovision δεν είναι πια διαγωνισμός τραγουδιού αλλά ένα φεστιβάλ που κυριαρχείται από γεωπολιτικά συμφέροντα».
Η Ολλανδία αποφάσισε να αποχωρήσει επίσης από την 70η, επετειακή διοργάνωση της Βιέννης για λόγους ηθικής και αρχής. Το ίδιο και η Ιρλανδία και η Σλοβενία ενώ πολλοί ήδη προοικονομούν και την αποχή της Ισλανδίας από το διαγωνισμό του 2026.
Αν πριν από μια εικοσαετία οι χώρες διαγκωνίζονταν για να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή τους στο λαοπρόβλητο και αγαπητό θεσμό, τον οποίο μόνο πέρσι παρακολούθησαν 166 εκατομμύρια τηλεθεατές, πλέον αναζητούν με σπουδή την έξοδο από αυτόν. Αίτια; Το Ισραήλ.
Αυστηροί στην ψηφοφορία, επιεικείς με το Ισραήλ
Μόλις την περασμένη Πέμπτη, στη γενική συνέλευση των 113 μελών της EBU που πραγματοποιήθηκε μεν στη Γενεύη αλλά δεν είχε ούτε ψήγμα από ελβετική νηφαλιότητα και ουδετερότητα αποφασίστηκε πως το Ισραήλ μπορεί να συνεχίσει την πορεία του διαγωνισμό. Ή μάλλον δεν αποφασίστηκε καν, αφού η ψηφοφορία για τη συμμετοχή ή μη της χώρας στο θεσμό την οποία ζητούσε ένα μπλοκ χωρών με μπροστάρισσα την Ισπανία, δεν έλαβε ποτέ χώρα.
Αντ’ αυτού οι εκπρόσωποι των ραδιοτηλεοπτικών φορέων συμφώνησαν στη συντριπτική πλειοψηφία τους με το νέο, αυστηρότερο πλαίσιο ψηφοφορίας που θα εφαρμοστεί από φέτος προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες χειραγώγησης των αποτελεσμάτων, και εμμέσως έδωσαν το πράσινο φως ώστε το Ισραήλ να είναι και πάλι παρόν.
Για πρώτη φορά από το 1961 η Ισπανία δε θα συμμετάσχει στον επετειακό 70ο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision
Τι συμβαίνει όμως και ήδη από την επομένη του διαγωνισμού του 2025 ξεκίνησαν να αρθρώνονται οι πρώτες ενστάσεις για τη νομιμότητα αλλά και την ηθική διάσταση της συμμετοχής του Ισραήλ στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό τραγουδιού;
Μια αμφιλεγόμενη πρωτιά
Αφενός υπάρχει το προφανές και το αυτονόητο. Ο πόλεμος στη Γάζα, το αιμοτοκύλισμα, η ανθρωπιστική ασφυξία, για πολλούς η γενοκτονία του παλαιστινιακού λαού που ενορχήστρωσε το Ισραήλ στην περιοχή μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς επί ισραηλινού εδάφους τον Οκτώβριο του 2023. Άλλωστε υπήρχε και το προηγούμενο της Ρωσίας. Όταν εισέβαλε στην Ουκρανία το Φεβρουάριο του 2022 καταδικάστηκε απερίφραστα και ομόθυμα από την EBU και αποκλείστηκε με συνοπτικές διαδικασίες από τη διοργάνωση.
Αφετέρου ήταν η περσινή πρωτιά της συμμετοχής του Ισραήλ με 297 βαθμούς στη διαδικασία της τηλεψηφοφορίας η οποία λειτούργησε ως σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.
Η πρωτιά στην τηλεψηφοφορία για την περσινή εκπρόσωπο του Ισραήλ λειτούργησε ως καταλύτης για το διχασμό στους κόλπους της Eurovision.
Πολλοί, ανάμεσά τους και η ισπανική δημόσια ραδιοτηλεόραση, θεώρησαν ακατανόητη, ανεδαφική και ανεξήγητη την πρωτιά της επιζήσασας του Nova Festival Γιουβάλ Ραφαέλ στην προτίμηση του κοινού (τερμάτισε δεύτερη στη συνολική κατάταξη πίσω από την Αυστρία) και εξέφρασαν κατηγορίες περί λαθροχειρίας στον τρόπο έκδοσης των αποτελεσμάτων.
Σύμπτωση ή συνωμοσία;
Επιπλέον, έκριναν ότι η EBU αρνούνταν να δει το παγόβουνο που απειλούσε την αξιοπιστία και τη διαύγεια του διαγωνισμού. Συγκεκριμένα ο επικεφαλής του διαγωνισμού απαντούσε τον περασμένο Μάιο στις αιτιάσεις των Ισπανών με την παρακάτω δήλωση:
«Ο συνεργάτης μας για την ψηφοφορία, Once, έχει επιβεβαιώσει ότι καταγράφηκε έγκυρη ψήφος σε όλες τις χώρες που συμμετείχαν στον Μεγάλο Τελικό φέτος, καθώς και στο Υπόλοιπο του Κόσμου. Η διαδικασία ψηφοφορίας για τη Eurovision είναι η πιο προηγμένη στον κόσμο και το αποτέλεσμα κάθε χώρας ελέγχεται και επαληθεύεται από μια τεράστια ομάδα ανθρώπων ώστε να αποκλειστούν τυχόν ύποπτα ή ακανόνιστα μοτίβα ψηφοφορίας.
Ο πίνακας των αποτελεσμάτων της Eurovision του 2025 που έφερε στην πρώτη θέση την Αυστρία και στη δεύτερη το Ισραήλ
Ένας ανεξάρτητος επιβλέπων κανονιστικής συμμόρφωσης εξετάζει τόσο τα δεδομένα της κριτικής επιτροπής όσο και της δημόσιας ψηφοφορίας για να διασφαλίσει ότι έχουμε ένα έγκυρο αποτέλεσμα». Στην πραγματικότητα βέβαια με το νέο, αυστηρότερο πλαίσιο που υπερψηφίστηκε μόλις την προηγούμενη Πέμπτη, η EBU μοιάζει, έστω και με χρονοκαθυστέρηση, να λαμβάνει υπόψη τις υπόνοιες για χάλκευση του περσινού αποτελέσματος και τελικά να αυτο-αναιρείται.
Η ψηφοφορία που δεν έγινε ποτέ
Αξίζει να θυμόμαστε ότι οι αλγεινές εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν πέρσι αλλά και το γεγονός πως η ισπανική τηλεόραση, η οποία υπενθυμίζεται πως πριν από την μετάδοση του περσινού διαγωνισμού είχε προβάλει ένα μήνυμα στήριξης στο λαό της Παλαιστίνης, είχε απειλήσει με αποχώρηση, είχαν φέρει πιο κοντά από ποτέ το ενδεχόμενο ψηφοφορίας αναφορικά με τη συμμετοχή ή μη του Ισραήλ στο θεσμό.
Ωστόσο η συμφωνία για κατάπαυση του πυρός που υπογράφηκε μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστίνιων τον Οκτώβριο έβγαλε την EBU από τη δύσκολη και σίγουρα δυσάρεστη θέση. Αρκεί να θυμόμαστε ότι ο μεγαλύτερος χορηγός της Eurovision είναι εταιρία καλλυντικών προϊόντων ισραηλινών συμφερόντων και μπορεί κανείς να αντιληφθεί τι τριγμοί και επιπτώσεις θα μπορούσαν να προκύψουν στη μεταξύ τους εμπορική και οικονομική σχέση.
Η ολλανδική τηλεόραση αποφάσισε να μποϊκοτάρει το φετινό διαγωνισμό για λόγους ηθικής τάξης
Σε κάθε περίπτωση εφόσον το Ισραήλ δε διεξάγει επισήμως πόλεμο πλέον, δεν τίθεται ζήτημα παραμονής του ή μη, σύμφωνα με την ένωση. Αυτή τη σχολή σκέψης φαίνεται πως ασπάζεται η γερμανική τηλεόραση, η οποία είχε από τη μεριά της δηλώσει πως θα αποχωρούσε από το διαγωνισμό στην περίπτωση που το Ισραήλ αποκλειόταν. Στο ίδιο μπλοκ ανήκει και η Αυστρία ενώ οι τηλεοράσεις Ελλάδας, Κύπρου και Γαλλίας τάχθηκαν επίσης υπέρ της συμμετοχής του Ισραήλ στο διαγωνισμό.
Αυτοί που μένουν και αυτοί που φεύγουν
Το σχίσμα στους κόλπους της Eurovision, ενός διαγωνισμού που οραματίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ‘50 ο Ελβετός δημοσιογράφος Μαρσέλ Μπεζενσόν ως μέσο επούλωσης των πληγών του Β Παγκόσμιου Πολέμου αλλά και ως εργαλείο πολιτιστικού διαλόγου – ναι, ακούγεται ως τραγική ειρωνεία πια- είναι εμφανές.
Και αρκετά βαθύ αν υπολογίσει κανείς πως η Ισπανία -μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την εκάστοτε διοργανώτρια χώρα- ανήκει στις λεγόμενες Big 5, τις χώρες δηλαδή που χρηματοδοτούν με τα μεγαλύτερα ποσά το διαγωνισμό. Μάλιστα, η ισπανική τηλεόραση εκτός από την αποχώρησή της από τον 60ο διαγωνισμό που είναι πια δεδομένη, έλαβε την απόφαση να μη μεταδώσει τους δύο ημιτελικούς και τον τελικό του 2026.
Χωρίς την Ισπανία, με το Ισραήλ
Όσο για τις χώρες που θα συμμετέχουν τελικά στα 70α γενέθλια της Eurovision; Αυτές θα ανακοινωθούν επισήμως λίγο πριν από τα Χριστούγεννα. Για την ιστορία αξίζει να θυμόμαστε πως τις περισσότερες συμμετοχές είχαν συγκεντρώσει οι διοργανώσεις του 2008, του 2011 και του 2018 με 43 συνολικά χώρες να διαγωνίζονται.
Αλλά και πως αυτή θα είναι η πρώτη χρονιά από το 1961, όταν και η Ισπανία πέρασε το κατώφλι του διαγωνισμού, που η χώρα της Ιβηρικής χερσονήσου δε θα συμμετέχει στη Eurovision.
Ο κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας της Ισλανδίας θα αποφασίσει την εβδομάδα που μας έρχεται για τη συμμετοχή του στην 70η Eurovision
Με συνολικά 64 παρουσίες οι Ισπανοί έχουν κατακτήσει δύο φορές την κορυφή και μάλιστα σε συνεχόμενες χρονιές. Ήταν το 1968 με το τραγούδι «La La La» και το 1969 με το «Vivo Cantando» που ισοβάθμησε στην πρώτη θέση με τα τραγούδια της Γαλλίας, της Ολλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, προκαλώντας ένα (υπο)σκάνδαλο στους γιουροβιζιονικούς κόλπους.
Το Ισραήλ από τη μεριά του θα συμμετάσχει για 48η φορά στο διαγωνισμό. Ντεμπούταρε το 1973 και κατάφερε να κερδίσει την πρωτιά τέσσερις φορές, με πιο πρόσφατες νίκες εκείνη του 1998 με την Dana International και του 2018. Τότε που η Netta πήρε την μπουκιά από το στόμα της Ελένης Φουρέιρα και τη συμμετοχή της Κύπρου, βυθίζοντάς μας σε απύθμενη εθνική μελαγχολία.
