Tο συνολικό κόστος για την ελληνική οικονομία, λόγω της αλλαγής του κλίματος, σωρευτικά έως το 2100, θα φθάσει τα 701 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα όσα είχε διατυπώσει από το 2011 η διεπιστημονική Επιτροπή Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ) της Τράπεζας της Ελλάδος. Και όπως διαφαίνεται είναι ήδη αργά για δραστική ανάσχεση αυτής της πορείας. Με δεδομένη την αδράνεια της πολιτείας τα προηγούμενα χρόνια, ακόμη κι αν αρχίσουν να λαμβάνονται από σήμερα δραστικά μέτρα, το κονδύλι δεν πρόκειται να περιοριστεί πάνω από 30%. Αυτό ανέφερε, ο Υποδιοικητής Τράπεζας της Ελλάδας κ. Θεόδωρος Μητράκος, μιλώντας την Τετάρτη σε εκδήλωση για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της πρώτης πανελλαδικής δημοσκοπικής έρευνας για την προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου LIFE-IP AdaptInGR.
Σύμφωνα με τα τελικά συμπεράσματα, η κοινή γνώμη θεωρεί την κλιματική αλλαγή βασικό πρόβλημα και τη λήψη μέτρων για τον μετριασμό της επιβεβλημένη. Σε αυτά περιλαμβάνονται η εγκατάσταση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στα δημόσια κτήρια, η απαγόρευση των πλαστικών μιας χρήσης, η εκμηδένιση εκπομπών θερμοκηπικών αερίων ως το 2050 και η υποχρεωτική υιοθέτηση βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής.
Μάλιστα, η πλειονότητα των Ελλήνων που ερωτήθηκαν αποδέχεται προτάσεις για μια νέα φορολογική πολιτική η οποία θα αναδιανέμει τα βάρη λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Μικρότερη, αλλά σαφώς θετική, είναι η πλειοψηφία μεταξύ των κατοίκων μεγάλων αστικών κέντρων για την καθιέρωση διοδίων προς το κέντρο των πόλεων.
«Τα αποτελέσματα της πανελλαδικής έρευνας», σχολίασε η πρόεδρος της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) κυρία Λυδία Καρρά, «χαρτογραφούν τις σημερινές στάσεις της κοινής γνώμης ανά Περιφέρεια και ηλικιακή ομάδα, και θα αποτελέσουν χρήσιμο εργαλείο στη χάραξη πολιτικής εκ μέρους του υπουργείου καθώς και κάθε δήμου ή περιφέρειας ή φορέα της κεντρικής διοίκησης που εμπλέκεται με το θέμα της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή». Και κατέληξε: «Η κυβέρνηση καλείται να συνδυάσει την γιγαντιαία προσπάθεια που έχει αναλάβει για ανόρθωση της οικονομίας της χώρας, κάτι που όλοι επιθυμούμε, με τα νέα δεδομένα της Κλιματικής Αλλαγής».
Απολιγνιτοποίηση στον ορίζοντα
Από την πλευρά του ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστής Χατζηδάκης, αναφέρθηκε στην ανάγκη υιοθέτησης άμεσων δράσεων και συνεργασίας, με συντονισμό, της κεντρικής κυβέρνησης, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της ακαδημαϊκής κοινότητας, της αγοράς και της κοινωνίας των πολιτών. Προς αυτήν την κατεύθυνση, όπως επεσήμανε, κινείται και η απόφαση της κυβέρνησης για απολιγνιτοποίηση της ενέργειας. Μάλιστα όπως είπε χαρακτηριστικά, αν και οι περισσότεροι τον αναφέρουν ως «υπουργό ΔΕΗ», εκείνος διατηρεί και το χαρτοφυλάκιο του περιβάλλοντος, το οποίο συνήθως διαχειρίζονταν οι υφυπουργοί, και για συμβολικούς λόγους. Άλλωστε, ο υπουργός έχει ήδη ανακοινώσει, ότι μετά το πρώτο εξάμηνο του 2020, θα ξεκινήσει το σχέδιο «διαγραφής» του κάρβουνου από το ενεργειακό μίγμα της χώρας, από τις μονάδες του Αμύνταιου (Ι και ΙΙ) και τη Μεγαλόπολη ΙΙΙ.
Ανεργία και Κλιματική Αλλαγή
Η πλειονότητα των ερωτηθέντων βλέπουν ως βασικό πρόβλημα για τη χώρα την ανεργία και την κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με τους συντάκτες των συμπερασμάτων της δημοσκόπησης, «υπάρχει ανάγκη για τη διαμόρφωση προτάσεων για τη μείωση του κόστους εργασίας (π.χ εργοδοτικές και εργασιακές εισφορές, όπως ήδη έχει προτείνει ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας κ. Γιάννης Στουρνάρας) που να συνδυάζονται με προτάσεις αυξημένης φορολογίας σε δράσεις ή εκπομπές που επιβαρύνουν το περιβάλλον, καθώς και με τη χρηματοδότηση επενδύσεων ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή και μέτρων προσαρμογής σε αυτή. Υπάρχει υψηλή, ως φαίνεται, πιθανότητα παρόμοιες προτάσεις να γίνουν αποδεκτές από το ευρύ κοινό που διακαώς επιθυμεί και τη μείωση της ανεργίας και μια υγιή αντίδραση στο παγκόσμιο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Η ΕΛΛΕΤ υποστηρίζει από το 2002 μια τέτοια πολιτική».
Σύμφωνα μα τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης, οι νέοι ηλικίας 15-17 ετών, συγκριτικά με τους μεγαλύτερους σε ηλικία, δίνουν ακόμα μεγαλύτερη έμφαση στην ανεργία και την εν γένει οικονομική κατάσταση. Ωστόσο, προκύπτει σαφής έλλειψη ενημέρωσής τους για την κλιματική αλλαγή και απαιτείται άμεση ευαισθητοποίηση. Το έργο LIFE-IP AdaptInGR προβλέπει δράσεις για την ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών και των μαθητών της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Γι΄ αυτό η ΕΛΛΕΤ θεωρεί ότι θα ήταν αναγκαίο η Διοίκηση να εξετάσει τις δυνατότητες να εισαχθούν σχετικά μαθήματα στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου.
Πάντως, οι απόψεις των Ελλήνων για την κλιματική αλλαγή δεν φαίνεται να σχετίζονται με την ιδεολογική ή πολιτική τους τοποθέτηση. Οι Έλληνες θεωρούν ως πρώτο υπαίτιο της κλιματικής αλλαγής τον άνθρωπο, αναγνωρίζοντας τη σημασία για μια ορθή περιβαλλοντικά συμπεριφορά. Ακολουθούν τα ισχυρά κράτη, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και το κράτος. Ελάχιστο ποσοστό του πληθυσμού στην Ελλάδα (1%) πιστεύει την αλά Ντόναλντ Τραμπ λογική, που δεν αναγνωρίζει ότι υφίσταται πρόβλημα κλιματικής αλλαγής. Ένα πολύ μικρό ποσοστό (5%) θεωρεί ότι οι αλλαγές στο κλίμα έχουν μόνο φυσικά αίτια.
Από τη δημοσκόπηση παρατηρείται αρκετά έντονη γεωγραφική διαφοροποίηση, με ορισμένες περιφέρειες να μην είναι επαρκώς ενημερωμένες για τους κινδύνους που διατρέχουν. Κατά κανόνα μάλιστα, οι περιοχές με υψηλή τρωτότητα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι εκείνες που φαίνεται να έχουν την χαμηλότερη πληροφόρηση. Το έργο LIFE-IP AdaptInGR προβλέπει δράσεις για την ευαισθητοποίηση των πολιτών και στις 13 Περιφέρειες της χώρας.
Οι πολίτες είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν δράσεις για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να συμβάλλουν στο μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Σε αυτές υπερτερούν οι εξής:
– η ανακύκλωση / επαναχρησιμοποίηση αντικειμένων,
– η ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας τους, με σημαντικά χαμηλότερη όμως πιθανότητα να επιτευχθεί αυτό από πολίτες μικρότερης οικονομικής επιφάνειας, κάτι που πρέπει να προβληματίσει την διοίκηση.
– η μειωμένη κατανάλωση κρέατος, είτε για μια μειοψηφία μέσω της χορτοφαγίας, είτε στο πλαίσιο των παραδοσιακών νηστειών που κρατούν εντυπωσιακά καλά μεταξύ των πολιτών σχετικά μεγαλύτερης ηλικίας.
Τέλος, για πρώτη φορά διαφαίνεται ότι οι Έλληνες σκέπτονται να ψηφίσουν τοπικούς άρχοντες (π.χ. Δημάρχους και Περιφερειάρχες) αλλά πιθανόν και βουλευτές ή ευρωβουλευτές με βάση τη στάση και τις θέσεις τους σε θέματα κλιματικής αλλαγής.
Ταυτότητα έρευνας
Η εταιρεία qed ανέλαβε – για λογαριασμό της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, εταίρου του έργου LIFE- IP AdaptInGR – την υλοποίηση πανελλαδικής έρευνας, με αντικείμενο τις αντιλήψεις του κοινού για την κλιματική αλλαγή. Η έρευνα πραγματοποιήθηκα από τις 10 έως τις 31 Ιουλίου 2019 και συμμετείχαν 1.536 άτομα, ηλικίας 15-70 ετών. Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Πράσινο Ταμείο, ίδιους πόρους των εταίρων και ιδιωτικούς φορείς.
Στο 8ετές έργο συμμετέχουν 19 φορείς, με συντονιστή το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Αντικείμενο της ΕΛΛΕΤ στο έργο είναι η διερεύνηση της προσαρμογής των τοπίων, των αρχαιολογικών χώρων και των χρήσεων γης, στις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής.
