Τρεις καρδιές, τρία δώρα ζωής, χτυπάνε στην οικογένεια του μικρού Αλέξανδρου Ιωάννου. Το δυνατό, ζωηρό – όπως κάθε παιδί στην ηλικία του -, χαρούμενο και πάνω από όλα γερό 8χρονο αγόρι, του οποίου η ζωή πριν από τέσσερα χρόνια κρεμόταν από μια κλωστή, αποτελεί τρανταχτή απόδειξη για το μεγαλείο της δωρεάς οργάνων.

Ο πρώτος χτύπος της νέας καρδιάς του μικρού Αλέξανδρου ακούστηκε στις 3 Απριλίου του 2015. Ομως και ο πατέρας του, ο κ. Θωμάς Ιωάννου, είχε υποβληθεί το 1998 σε μεταμόσχευση καρδιάς, με την ιστορία να επαναλαμβάνεται το 2009, όταν ο αδελφός του Θωμά και θείος του Αλέξανδρου νόσησε και χρειάστηκε επίσης μόσχευμα.

«Αντιλαμβανόμαστε πλήρως το πόσο τυχεροί σταθήκαμε. Περνάμε κάθε μέρα όσο πιο ζωντανά μπορούμε. Ο Αλέξανδρος πηγαίνει καράτε, μαθαίνει κιθάρα και παίζουμε μπάλα έξω» λέει στο «Βήμα» ο κ. Θωμάς Ιωάννου.

Ο ίδιος εξηγεί ότι η οικογένειά του έχει βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό. «Η μητέρα μου ήταν η πρώτη που νόσησε. Ακολούθησα εγώ και έπειτα ο αδελφός μου. Οι πιθανότητες να περάσει και στον Αλέξανδρο ήταν μικρές. Ομως, για παν ενδεχόμενο, οι γιατροί παρακολουθούσαν στενά το έμβρυο όταν η γυναίκα μου κυοφορούσε. Οταν γεννήθηκε το μωρό μας, οι εξετάσεις έδειξαν ότι ήταν απόλυτα υγιές. Αντίστοιχα ήταν και τα αποτελέσματα όταν ο Αλέξανδρος έκλεισε τον πρώτο χρόνο της ζωής του».

Γέφυρα ζωής και ανθρωπιάς

Επειτα όμως από δυόμισι χρόνια ο μικρός Αλέξανδρος αρρώστησε. «Η καρδιά του έφτασε στα όρια της. Το αίμα σχεδόν δεν κυκλοφορούσε. Τα νεφρά του σταμάτησαν να λειτουργούν» περιέγραψε κατά την πρόσφατη εκδήλωση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Eudonorgan για την ευαισθητοποίηση πολιτών και επαγγελματιών υγείας για τη δωρεά οργάνων, ο εντατικολόγος παίδων στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών, κ. Ανδρέας Ηλιάδης.

Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή οι έλληνες γιατροί ενώνουν τις δυνάμεις τους με τους ιταλούς συναδέλφους τους χτίζοντας μια γέφυρα ζωής. Στις 28 Μαρτίου του 2015 στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας καταφθάνουν ιταλοί γιατροί, οι οποίοι υποβάλλουν σε επέμβαση τον τετράχρονο Αλέξανδρο ώστε να τον διασυνδέσουν με μηχάνημα εξωσωματικής κυκλοφορίας αίματος. Χωρίς την αντλία υποστήριξης το μικρό αγόρι είχε ελάχιστες πιθανότητες να αντέξει το ταξίδι.

«Εκείνο το βράδυ κανείς δεν έφυγε από το νοσοκομείο. Οι νοσηλεύτριες, παρότι είχε λήξει η βάρδιά τους, έμειναν στο πλευρό μας» θυμάται με συγκίνηση ο κ. Ιωάννου. Το ταξίδι προς την Ιταλία ήταν περιπετειώδες, αφού το πρώτο στρατιωτικό μεταγωγικό αεροσκάφος C-130 που απογειώθηκε το ίδιο βράδυ από τον Αραξο παρουσίασε βλάβη και επέστρεψε στο αεροδρόμιο.

Δεύτερο μεταγωγικό αεροσκάφος παρέλαβε τελικά την κινητή ιατρική μονάδα που μετέφερε τον μικρό Αλέξανδρο, τους γιατρούς που τον συνόδευαν, καθώς και μέλη της οικογένειάς του στο αεροδρόμιο της Βενετίας. Τα ξημερώματα είχαν πια φτάσει στο Πανεπιστημιακό Κέντρο της Πάντοβα.

«Προφανώς στην οικογένειά μας έχουμε σταθεί τυχεροί. Αυτό όμως που συνέβη με τον Αλέξανδρο ήταν κάτι θεόσταλτο. Στις 30 Μαρτίου, έπειτα από ιατρικό συμβούλιο, ενημέρωσαν εμένα και τη σύζυγό μου ότι η κατάσταση ήταν κρίσιμη. Ο Αλέξανδρος έπρεπε να υποβληθεί σε επέμβαση για τοποθέτηση μηχανικής καρδιάς και να συμπεριληφθεί στη λίστα για μόσχευμα».

Το χειρουργείο ορίστηκε για τις 3 Απριλίου. «Ο γιατρός του μας είπε εκείνο το πρωί ότι το χειρουργείο θα καθυστερήσει λίγο. Είπε ότι ίσως υπάρχει μόσχευμα για τον Αλέξανδρο. Στις 1 το μεσημέρι ξεκίνησε η διαδικασία μεταμόσχευσης. Στις 5 το απόγευμα μας ενημέρωσαν ότι στον Αλέξανδρο χτυπάει μια καρδούλα».

Η τιτάνια προσπάθεια που ξεκίνησε από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών απέδωσε. «Ο Αλέξανδρος γύρισε από την Ιταλία με καινούργια καρδιά, όπως του είπαμε. Εμείς οι εντατικολόγοι πολεμάμε κάθε μέρα, δίνουμε μάχη για τη ζωή. Κάποιες φορές δεν θα τα καταφέρουμε, κάποια παιδιά θα χαθούν. Ομως ακόμη και τότε ξέρουμε πως μπορούμε μέσα από τον εγκεφαλικό θάνατο να δώσουμε ζωή σε αλλά παιδιά» επιμένει ο κ. Ηλιάδης, κρατώντας στην αγκαλιά του τον Αλέξανδρο.

Λίγες στιγμές πριν ο μικρός είχε τρέξει στην αγκαλιά του και όταν του ζητήθηκε να κάνει μια δήλωση, συμπύκνωσε όλες τις σκέψεις του και τα συναισθήματα σε τρεις λέξεις: «Αγαπάω τον Ανδρέα».

Καμπανάκι για ευαισθητοποίηση

Ο γιατρός αναφέρθηκε και σε δύο άλλα παιδιά που τον έχουν σημαδέψει: τον Γιάννη Σπάη, που κατέληξε στο Παίδων και η μητέρα του δώρισε τα όργανά του. Θυμήθηκε και τον 12χρονο Δημήτρη Καρύτσα.

Το δεύτερο αγόρι άφησε την τελευταία του πνοή το 2005, ύστερα από 14 μήνες αναμονής για μεταμόσχευση καρδιάς. Ο θάνατος του «γελαστού αγοριού» – όπως συχνά τον χαρακτήριζαν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, που είχαν εστιάσει στην ιστορία του καθώς είχε αγγίξει το πανελλήνιο – λειτούργησε αφυπνιστικά, δεδομένου ότι καταγράφηκε ραγδαία αύξηση στον αριθμό των δωρητών οργάνων.

Λίγα 24ωρα μετά την απώλεια του Δημήτρη, ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων ανακοίνωσε ότι λαμβάνει καθημερινά 150 αιτήσεις και άλλες 70 μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος.

Κάπως έτσι η περιπέτεια του Δημήτρη με το θλιβερό τέλος έδωσε ένα γερό «σπρώξιμο» ανθρωπιάς. Αλλωστε η χώρα μας ήταν ουραγός στις μεταμοσχεύσεις.

Πιο συγκεκριμένα, αντιστοιχούσαν μόλις 6,5 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, όταν η αντίστοιχη αναλογία σε άλλες χώρες έφτανε ακόμη και τους 33,8 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού.

Ομως, το 2015 – δέκα χρόνια μετά την εθνική συγκίνηση που προκάλεσε ο άδικος χαμός του μικρού Δημήτρη – γράφτηκε ακόμη μια «μαύρη σελίδα» στο νευραλγικό κεφάλαιο που αφορά τη δωρεά οργάνων. Ειδικότερα, στα μέσα Οκτωβρίου οι δότες οργάνων στη χώρα μας ήταν μόλις 33, που σημαίνει 3 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, ενώ εκείνη τη χρονιά είχαν πραγματοποιηθεί 80 μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων από νεκρό δότη.

Τα σχετικά νούμερα παραμένουν απογοητευτικά έως και σήμερα. Η προσφορά οργάνων στη χώρα μας δείχνει ακόμη πιο αμελητέα εάν συγκρίνει κανείς τα ελληνικά στοιχεία με αυτά άλλων ευρωπαϊκών χωρών, που τα πληθυσμιακά τους μεγέθη δεν διαφέρουν σημαντικά με αυτά της χώρας μας. Στο Βέλγιο, ο δείκτης δοτών ανά εκατομμύριο πληθυσμού είναι 11,4. Επιπρόσθετα, στην Πορτογαλία ο δείκτης ανέρχεται στο 10,3.

Ωστόσο, ο πρόεδρος του ΕΟΜ κ. Ανδρέας Καραμπίνης χαρακτήρισε στην ίδια εκδήλωση ως θετικό το γεγονός ότι η Ελλάδα επιλέχθηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση για τη διοργάνωση των εκδηλώσεων του Eudonorgan. «Το μήνυμα πανευρωπαϊκά είναι ότι ο κόσμος έχει πλέον αγκαλιάσει τη δωρεά οργάνων. Είναι καιρός και τα συστήματα υγείας και οι άνθρωποι που συμμετέχουν με κάθε τρόπο σε αυτά, γιατροί, ασθενείς, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, όλοι, να αγκαλιάσουν τη δωρεά και να την αναδείξουν σε σύμβολο μιας υπέρβασης που δεν αποτελεί την εξαίρεση, αλλά που εντάσσεται στην καθημερινή τους πρακτική».