Μετά τις εξαγγελίες περί εκλογικού νόμου και αναθεώρησης του Συντάγματος η κυβέρνηση παίζει ένα άλλο χαρτί: αυτό της «επαναθεσμοθέτησης του κράτους», ένα είδος επανίδρυσης, με τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και βεβαίως της τοπικής αυτοδιοίκησης. Θα δίνεται το δικαίωμα στις τοπικές κοινωνίες να αποφασίζουν για κάθε πρόβλημα με δημοψηφίσματα. Ο υπουργός Εσωτερικών Π. Κουρουμπλής στη συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής» αναφέρει ότι στόχος της κυβέρνησης είναι το «συναποφασίζειν και συνανήκειν» και ότι «ο νέος σχεδιασμός της κυβέρνησης στοχεύει τόσο στην επιβίωση όσο και στη… συμβίωση».
Η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει ευρείας έκτασης θεσμικές αλλαγές όπως η αναθεώρηση του Συντάγματος, η αλλαγή του εκλογικού νόμου και η επαναθεσμοποίηση της αποκέντρωσης. Ποιο θα είναι το περιεχόμενό τους;
«Η θετική έκβαση της αξιολόγησης και η σταθεροποίηση της κατάστασης στο προσφυγικό ζήτημα μας επιτρέπουν τώρα να προχωρήσουμε στις θεσμικές αλλαγές που αφορούν τη μακροπρόθεσμη προοπτική της χώρας. Η αναθεώρηση του Συντάγματος είναι κορυφαία θεσμική αλλαγή. Για αυτό τον λόγο θα επιδιώξουμε την ευρύτερη δυνατή πολιτική και κοινωνική συναίνεση μέσα από μια μακρά διαδικασία διαβούλευσης σε επίπεδο κυβέρνησης, πολιτικών κομμάτων και κοινωνίας. Ο νέος συνταγματικός χάρτης θα σχεδιασθεί από κοινού και επί τη βάσει αρχών όπως η ενίσχυση της διαφάνειας και της αξιοκρατίας, η καταπολέμηση της πολιτικής διαφθοράς, η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων, της ιδιαιτερότητας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και η εν γένει εμπέδωση και εμβάθυνση των δημοκρατικών θεσμών».
Μπορείτε να γίνετε πιο συγκεκριμένος; Τι θέματα θα θέσετε ως κυβέρνηση;
«Κατά την άποψή μου, πρέπει να μπουν πολλά ζητήματα στο τραπέζι, όπως η θεσμοθέτηση Συνταγματικού Δικαστηρίου, η δυνατότητα διεξαγωγής δημοψηφισμάτων και με λαϊκή πρωτοβουλία, η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό και ο συνακόλουθος επαναπροσδιορισμός των αρμοδιοτήτων του, η αξιοπιστία των ελεγκτικών μηχανισμών, η πλήρης διάκριση των εξουσιών κ.ά.».
Πάντως ως τώρα δεν φαίνεται να έχετε καταλήξει σε κάποιο συγκεκριμένο εκλογικό σύστημα.
«Προσωπικά έχω ταχθεί εδώ και καιρό υπέρ της απλής αναλογικής για το 90% των εδρών και ενός μπόνους 30 εδρών για το κόμμα ή τον συνασπισμό κομμάτων που λαμβάνει τουλάχιστον 40% στις εκλογές. Αλλες αλλαγές που θα συμβάλουν καθοριστικά στην προώθηση της διαφάνειας, της πολιτικής δικαιοσύνης και τελικά στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο πολιτικό σύστημα είναι το σπάσιμο των μεγάλων περιφερειών, η ψήφος στα 17, η ψήφος στους ομογενείς με όρους, η προστασία της εσωκομματικής δημοκρατίας, καθώς και οι προεκλογικές προγραμματικές συμμαχίες».
Η κάθε κυβέρνηση μόλις αναλάβει την εξουσία κάνει λόγο για επανίδρυση του κράτους και τέτοια επανίδρυση δεν είδαμε ποτέ. Εσείς εισάγετε τον όρο «επαναθεσμοποίηση της αποκέντρωσης». Τι σημαίνει; Μια από τα ίδια πάλι θα έχουμε αλλά με άλλη ονομασία;
«Η τρίτη μεγάλη τομή που αφορά την ίδια τη λειτουργία του κράτους είναι η επαναθεσμοποίηση της αποκέντρωσης. Στην ουσία επαναπροσδιορίζουμε και αποσαφηνίζουμε τις σχέσεις μεταξύ κεντρικής διοίκησης, περιφερειών και δήμων με στόχο την ενίσχυση της αποκέντρωσης και της επικουρικότητας και την αναβάθμιση αφενός της ποιότητας και αφετέρου της προσβασιμότητας των πληροφοριών και των υπηρεσιών που παρέχονται σε πολίτες και επιχειρήσεις».
Δεν απαντάτε όμως σε τι διαφέρει η δική σας «επαναθεσμοποίηση της αποκέντρωσης» από τις διαδοχικές «επανιδρύσεις του κράτους» που εξαγγέλλουν όλες οι κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης.
«Δεν εξαγγέλλουμε επανίδρυση του κράτους. Επεκτείνουμε τις ορθές, πλην ημιτελείς παρεμβάσεις που έχουν γίνει στην κατεύθυνση της αποκέντρωσης, δίνοντας έμφαση στην αποτελεσματική διοίκηση και στη δίκαιη, ισόρροπη ανάπτυξη. Παράλληλα παίρνουμε τα αυτονόητα μέτρα για την απλοποίηση και ψηφιοποίηση των διαδικασιών, καθώς και για τη διαλειτουργικότητα των βάσεων δεδομένων του Δημοσίου, ώστε τα καθημερινά αιτήματα να διεκπεραιώνονται ηλεκτρονικά, οίκοθεν και ταχέως. Δίνουμε χώρο στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας με σκοπό την τοπικοποίηση της παραγωγής και την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και των πλουτοπαραγωγικών πηγών κάθε περιοχής. Εμπεδώνουμε την κοινωνική δικαιοσύνη στηρίζοντας και αναπτύσσοντας τις κοινωνικές πολιτικές των ΟΤΑ, ενώ ενισχύουμε τον θεσμικό, εσωτερικό και κοινωνικό τους έλεγχο. Για να διευρύνουμε τη συμμετοχή των πολιτών στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση των πολιτικών εξετάζουμε την εισαγωγή αμεσοδημοκρατικών θεσμών, όπως τοπικά δημοψηφίσματα, ο συμμετοχικός προϋπολογισμός των ΟΤΑ, νομοθετικές πρωτοβουλίες πολιτών σε τοπικό επίπεδο κ.ά. Τέλος, αποτελεί χρέος μας η οικοδόμηση μιας αυτόνομης δημόσιας διοίκησης, ανεπηρέαστης από τις εκάστοτε πολιτικές εξελίξεις. Η επαναθεσμοποίηση δεν είναι μια νομοθετική παρέμβαση, είναι ο μετασχηματισμός του συγκεντρωτικού κράτους σε μια λειτουργική δομή που θα διευκολύνει τους πολίτες και θα δώσει χώρο στην ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο. Με αυτή την έννοια θα θεωρηθεί επιτυχημένη αν και εφόσον η κοινωνία αναγνωρίσει τη χρησιμότητά της και την εγκολπωθεί. Οι θεσμοί εξάλλου δεν υπάρχουν τόσο στα χαρτιά όσο στα μυαλά».
Θεωρείτε τη συγκυρία κατάλληλη για την προώθηση πρωτοβουλιών αποκέντρωσης και άμεσης λαϊκής συμμετοχής;
«Εν καιρώ κρίσης και γενικότερης αστάθειας πράγματι συνήθως ευνοούνται οι κεντρομόλες τάσεις. Από την άλλη, υπάρχει η διαχρονική αξίωση των πολιτών για εκπροσώπηση, συμμετοχή και εκδημοκρατισμό. Αυτή απορρέει από τη συνεχή άνοδο του γενικού μορφωτικού επιπέδου αλλά και από τους κοινωνικούς αγώνες –κερδισμένους και χαμένους. Με άλλα λόγια, από την ανθρώπινη πρόοδο. Πρώτιστο καθήκον όχι μόνο της κυβέρνησης αλλά και όλου του πολιτικού συστήματος είναι να κυβερνάται η χώρα. Από εκεί και πέρα έχουμε χρέος να διευρύνουμε συνεχώς τα περιθώρια για λαϊκή έκφραση και συμμετοχή».
Σχεδιασμός
Στόχος η συμβίωση

Ως τώρα καμία επανίδρυση ή επανεκκίνηση του κράτους δεν πέτυχε. Μήπως με την «επαναθεσμοθέτηση» που προωθείτε απλώς αποπροσανατολίζετε τους πολίτες από τα πραγματικά προβλήματα που τους απασχολούν;

«Ο ρόλος μας ως εντολοδόχων του ελληνικού λαού δεν είναι απλώς να υπηρετούμε τον εντολέα μας, οφείλουμε και να τον εμπνέουμε. Στο πλαίσιο αυτό ο σχεδιασμός μας δεν στοχεύει τόσο στην επιβίωση όσο στη συμβίωση. Οφείλουμε λοιπόν να προάγουμε την αίσθηση της κοινότητας και της ατομικής ευθύνης απέναντι στην κοινωνία. Αλλωστε το δικαίωμα του «συνανήκειν» είναι σύμφυτο με το δικαίωμα του «συναποφασίζειν».
Η επαναθεσμοποίηση του κράτους φιλοδοξεί να απελευθερώσει τον παραγωγικό μας εαυτό στο πλαίσιο ενός δημοκρατικού πατριωτισμού που εξασφαλίζει το μέτρο της ισορροπίας ανάμεσα στην ατομικότητα και στη συλλογικότητα. Εχουμε ανάγκη μετάβασης από τη λογική των αξιωμάτων στη λογική των αξιών. Είναι απαίτηση των καιρών να αντικαταστήσουμε την αναξιοκρατία με την αξιοκρατία. Είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας να νιώσουν οι νέοι άνθρωποι ότι εξελίσσονται παραγωγικά και δημιουργικά με βάση τις δυνατότητές τους και όχι την οικονομική ή κοινωνική θέση της οικογένειάς τους ή τις κάθε είδους διασυνδέσεις της.
Σε αυτά τα σημεία θα κριθεί η επαναθεσμοποίηση των δομών και λειτουργιών της Δημόσιας Διοίκησης και της αποκέντρωσης που θα έχει καθαρή στόχευση υπέρ της κοινωνίας και του πολίτη».

Ο εκλογικός νόμος

Τι σας ανάγκασε να φέρετε ξαφνικά θέμα τροποποίησης του εκλογικού νόμου;
«Με τον εκλογικό νόμο οφείλουμε να απαντήσουμε αφενός στην ανάγκη για αποκατάσταση της λαϊκής έκφρασης και αφετέρου να εξασφαλίσουμε τη μελλοντική πολιτική σταθερότητα, η οποία είναι, μαζί με τη διευθέτηση του χρέους, απαραίτητη για την προσέλκυση μακροχρόνιων παραγωγικών επενδύσεων».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ