Η αναγκαία προϋπόθεση για μια αποτελεσματική διαχείριση των στοιχείων ενεργητικού σε Ακίνητη Περιουσία του Δημοσίου (ΑΠΕΔ) είναι η διατύπωση από μέρους της Κυβέρνησης μιας συνολικής πολιτικής που θα απαντά σε μια σειρά καίριων ερωτημάτων:
-ποιες είναι οι εναλλακτικές επιλογές γι’ αυτήν την πολιτική διαχείρισης (π.χ. παραχώρηση ορισμένου χρόνου, συνεκμετάλλευση, εκποίηση), ποια προσφέρεται περισσότερο ανάλογα με τον χαρακτήρα του υπό διαχείριση στοιχείου, ποιος είναι ο βέλτιστος χρονικός ορίζοντας εφαρμογής, κα.
Όσο αυτά τα ερωτήματα δεν απαντώνται στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης πολιτικής, στις αρχές της οποίας καλό θα ήταν να συμφωνήσει η πολιτική τάξη της χώρας, τόσο η διαχείριση των στοιχείων ΑΠΕΔ θα έχει ένα περιστασιακό χαρακτήρα και θα αποτυγχάνει να επιτύχει το βέλτιστο αποτέλεσμα.
Ποια όμως θα ήταν η ικανή συνθήκη για την εφαρμογή μιας τέτοιας διαχείρισης.
Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι η πολιτική τάξη έχει διαμορφώσει ένα ελάχιστο κοινό υποσύνολο αρχών που επιτρέπουν τη διατύπωση μιας πολιτικής για την ΑΠΕΔ. Κάτι που με τη σειρά του δίνει τη δυνατότητα στους διαχειριστές να επιλέξουν συγκεκριμένες κατευθύνσεις και εργαλεία. Ποιες θα ήταν τότε οι δυνατότητες και ποια τα προβλήματα για την υλοποίηση των διαχειριστικών επιλογών;
Ας αρχίσουμε από τα προβλήματα: μεταξύ των πρώτων, η έλλειψη ευρείας διεθνούς αγοράς καθώς και της σχετικής χρηματοδότησης. Πώς θα μπορούσαν να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα αυτά; Το να «φτιάξει» κάποιος αγορά απαιτεί συστηματική προσπάθεια, επαγγελματική επικοινώνηση των μηνυμάτων και επίμονη καλλιέργεια της αξιοπιστίας του. Κι αυτά, με τη σειρά τους, προϋποθέτουν επαγγελματισμό και απεγκλωβισμό από αγοραφοβικές πρακτικές, που στοιχειώνουν, σε πολλές περιπτώσεις, τη Διοίκηση –με την ευρεία έννοια.
Κάποιες ιδέες για το πώς θα μπορούσαν να επιτευχθούν αυτά και τι είδους πρωτοβουλίες θα έπρεπε να αναληφθούν σχετικά, πήρα κατά την πρόσφατη παραμονή μου στην Αμερική και μέσα από τις εκεί επαφές μου.
Υπάρχει ένας σφύζων Ελληνισμός στην υπερατλαντική μητρόπολη του καπιταλισμού. Η φυσιογνωμία του δεν καθορίζεται πια από τις παραδοσιακές μορφές ενσωμάτωσης των Ελλήνων μεταναστών (π.χ. εστιατόρια) αλλά τροφοδοτείται συνεχώς με νέο «αίμα» από την Ελλάδα, ανθρώπους που αναζητούν με τόλμη την τύχη τους στην άγρια γοητεία της αμερικανικής αγοράς. Νέοι άνθρωποι, με καλές σπουδές και δυνατές προσωπικότητες δοκιμάζουν την τύχη τους, ρισκάροντας και κερδίζοντας. Παράλληλα, ώριμα παλαιότερα στοιχεία της εκεί επιχειρηματικής κοινότητας έχουν κατακτήσει την κορυφή και έχουν σωρρεύσει μια τεράστια δυνατότητα ρευστότητας που τη διαχειρίζονται με θρησκευτική τήρηση των κανόνων της εκεί αγοράς.
Ισχυρίζομαι ότι υπάρχει έδαφος για να κληθούν τόσο οι «μεγάλοι» της εκεί αγοράς όσο και το ευρύ κοινό της ελληνικής διασποράς να μετάσχουν στην προσπάθεια αξιοποίησης της ακίνητης δημόσιας περιουσίας. Η πρωτοβουλία για την ενημέρωσή τους σχετικά με τις δυνατότητες συνεργασίας καθώς και για το σχετικό θεσμικό υπόβαθρο που εγγυάται ένα σύγχρονο πλαίσιο γι’ αυτή τη συνεργασία πρέπει να προέλθει από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές. Σκέφτομαι, για παράδειγμα, ότι θα μπορούσε να προταθεί η δημιουργία, με πόρους ακινήτων από τους έλληνες διαχειριστές (ΤΑΙΠΕΔ, ΕΤΑΔ) και ρευστότητας από τους επενδυτές της διασποράς (που θα έχουν και το management), μιας Ανώνυμης Εταιρίας Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (ΑΕΕΑΠ).
Η άσκηση, από το έμπειρο management των επενδυτών, διαχειριστικών πράξεων προστιθέμενης αξίας επί των ακινήτων αυξάνει την αποτίμηση του χαρτοφυλακίου της εταιρίας και αντίστοιχα την κεφαλαιοποίησή της και, υπό κατάλληλες συνθήκες, την χρηματιστηριακή αξία της μετοχής της. Αυτό με τη σειρά του – και υπό τον όρο ότι η Ελλάδα ξεπερνάει τις σημερινές της δυσκολίες – προσελκύει επενδυτές και συμβάλει στη διαμόρφωση ευνοϊκών όρων για το σύνολο της αγοράς. Αντίστοιχες επενδυτικές πρωτοβουλίες μπορούν να αφορούν την ανάπτυξη και παραχώρηση μεμονωμένων μεγάλων ακινήτων (π.χ. Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού, Αλυκές Αναβύσσου, Κέντρα Ιαματικού Τουρισμού).
Καιρός όμως να προλάβω τυχόν παρανόηση:
– δεν απευθυνόμαστε στα «πατριωτάκια» της Αμερικής αλλά προσκαλούμε, με επαγγελματικούς όρους διασφάλισης επενδυτικής απόδοσης, ανθρώπους που είναι σε θέση να αξιολογήσουν καλύτερα τις εμπορικές δυνατότητες συγκεκριμένων ελληνικών ακινήτων και την προοπτική κερδοφορίας τους. Προϋπόθεση για τα παραπάνω αποτελεί, βέβαια, η διασφάλιση της αναγκαίας συνθήκης (πολιτική ΑΠΕΔ) αλλά και της ικανής που συνίσταται στην υιοθέτηση από την πλευρά των φορέων διαχείρισης της ακίνητης δημόσιας περιουσίας (ΤΑΙΠΕΔ, ΕΤΑΔ) ενός οράματος στην υπηρεσία του οποίου θα είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν τις τολμηρές πρωτοβουλίες που απαιτούνται.
Τι πιθανότητες επιτυχίας θα είχε ένα τέτοιο εγχείρημα; Θα το μάθουμε μόνο αφού προσπαθήσουμε.