Οκ. Αλέκος Παπαδόπουλος, πρώην υπουργός των κυβερνήσεων του ΠαΣοΚ, ταυτισμένος όσο λίγοι με τον «ανένδοτο εκσυγχρονισμό» χωρίς να ανήκει στον σκληρό πυρήνα των εκσυγχρονιστών, ξεκινά το βιβλίο του Τα βήματα του Εστερναχ με τη φράση του Νίκου Καρούζου: «Μην με διαβάζετε αν νομίζετε ότι έχετε δίκιο» . Πρόκειται για κομψό αυτοσαρκασμό του συγγραφέα, ο οποίος γνωρίζει (και ως έναν βαθμό αποδέχεται) τους χαρακτηρισμούς τους οποίους η πολιτική τάξη του αποδίδει, ότι δηλαδή είναι επίμονος, ξεροκέφαλος, αυστηρός και ότι δεν αλλάζει τις απολύτως «εκσυγχρονιστικές» απόψεις του για τους θεσμούς, τα δημοσιονομικά, την οικονομία και τη σοσιαλδημοκρατία, ακόμα και όταν όλοι οι άλλοι διαφωνούν.

Ελληνική καθυστέρηση
«Ο Αλέκος δεν δέχεται ότι οι εποχέςέχουν αλλάξει» λένε κάποιοι συνάδελφοί του, οι οποίοι εξαντλούν όλη τη δημιουργική τους ενέργεια για να προβλέψουν πού θα είναι οι πολιτικές μετοχές του κ. Παπανδρέου και του κ. Βενιζέλου την επόμενη εβδομάδα. Πράγματι, ο κ. Παπαδόπουλος είναι ένας πολιτικός που μοιάζει σαν να έρχεται από άλλη εποχή. Διακρίνεται για τη βαθιά του μόρφωση, τη γνώση της Ιστορίας, την προσήλωσή του σε αρχές και για το πνεύμα του το ανοιχτό στα ευρωπαϊκά ρεύματα, κάτι που λείπει απολύτως από τους περισσότερους σημερινούς πολιτικούς. Είναι τόσο εκσυγχρονιστής που κάποιοι λένε, με μια δόση καλοπροαίρετου χιούμορ, ότι αν υπάρχει μετενσάρκωση τότε σίγουρα προτού γίνει υπουργός του Ανδρέα Παπανδρέου και του Κώστα Σημίτη είχε περάσει από τις κυβερνήσεις του Χαρίλαου Τρικούπη και του Ελευθέριου Βενιζέλου . Το ύφος και η συμπεριφορά του, η τάση του να διδάσκει τους νεότερους και κυρίως η επιμονή του να δει τον Διαφωτισμό να υπερισχύει της αιώνιας ελληνικής καθυστέρησης, τον κάνουν να μοιάζει σαν να βγαίνει από μυθιστόρημα του Νίκου Θέμελη, σαν ένας λόγιος διανοούμενος των αρχών του αιώνα στην Ηπειρο που κράταγε ζωντανό το όραμα μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής Ελλάδας. Ισως γι΄ αυτό πολλές φορές, παρ΄ ότι δεν τρέφει αυταπάτες και γνωρίζει την πολιτική και οικονομική πραγματικότητα της χώρας όσο λίγοι, αναφέρεται με έκπληξη και θυμό σε τρέχοντα περιστατικά (γνωστά ή και άγνωστα στους περισσότερους) που δείχνουν τη χυδαιότητα, τον κυνισμό, την ανικανότητα, τον ατομικισμό και τον κρετινισμό, που πολλές φορές επικρατούν στη δημόσια ζωή.

Ολα τα παραπάνω είναι εμφανή στο βιβλίο του, το οποίο δεν είναι μια ελεγεία στο δημιουργικό υπουργικό παρελθόν του ή ένα μνημόσυνο στον εκσυγχρονισμό (όπως έκαναν ορισμένοι πρώην συνάδελφοί του), αλλά ένα ενθουσιώδες μανιφέστο για τις κρίσιμες αλλαγές (τις οποίες περιγράφει λεπτομερώς) που πρέπει να πετύχει η Ελλάδα τη δεκαετία του 2010. «Το νέο ήθος της χώρας,η επανάκαμψη του πνεύματος του εκσυγχρονισμού,η αναθεσμοποίησή της, η ελληνική ριζοσπαστική σοσιαλδημοκρατία του μέλλοντος,οι νέες δομές του πολιτιστικού,πολιτικού,διοικητικού,οικονομικού και κοινωνικού μηχανισμού,αποτελούν τα θεμελιακά ζητούμενα της επόμενης δεκαετίας,ώστε η Ελλάδα να κυριαρχήσει ξανά πάνω στο μέλλον της» γράφει χαρακτηριστικά.

Τρία αμαρτήματα

Ο άγιος Βίλλιμπρορντ,ο ιεραπόστολος που ξεκίνησε από την πόλη Εστερναχ,στο σημερινό Λουξεμβούργο,και τον οποίο χρησιμοποιεί ο κ.Αλέκος Παπαδόπουλος για την αλληγορία του πολιτικού δοκιμίου του

Ο κ. Παπαδόπουλος είναι οραματιστής, αλλά και ρεαλιστής. Παρά την παρακμή του σημερινού ΠαΣοΚ (που μόνο η ραγδαία παρακμή της Νέας Δημοκρατίας μπόρεσε να καλύψει μερικώς) πιστεύει ότι το κόμμα του όχι μόνο έχει τη δυνατότητα να ανανεωθεί, αλλά και να εκφράσει «μια νέα ριζοσπαστική σοσιαλδημοκρατία και έναν νέο πατριωτισμό».

Ο κ. Παπαδόπουλος έχει «κατηγορηθεί» για τρία θανάσιμα, για έλληνα πολιτικό, αμαρτήματα: ότι είναι «δημοσιονομιστής», ότι διακατέχεται από «θεσμολαγνεία» και ότι επιμένει σε ανεφάρμοστες στην Ελλάδα μεταρρυθμίσεις. Στα Βήματα του Εστερναχ διαπράττει εκ νέου και με τον ίδιο ενθουσιασμό και τα τρία αμαρτήματα. Γράφει για το αδιέξοδο μιας οικονομίας που δανείζεται χωρίς αύριο, σημειώνει καυστικά ότι «ο πολιτισμός των θεσμών είναι αυτός που διακρίνει τις προηγμένες χώρες από εκείνες του τρίτου κόσμου» και στρέφεται ενάντια στα «ζωτικά ψεύδη», τα οποία, όπως λέει, διαιωνίζουν τη στασιμότητα και εξυπηρετούν όσους ευνοούνται από αυτήν και όχι τους πολίτες.

Εχει σημασία ο τίτλος του βιβλίου. Αντιγράφω από την εισαγωγή: «Το 698 μ.Χ.ένας Βενεδικτίνος ιεραπόστολος,αγγλοσαξωνικής καταγωγής, ξεκίνησε από τη μικρή πόλη του Εστερναχ στο σημερινό Λουξεμβούργο για να προσηλυτίσει ολόκληρη την Κεντρική Ευρώπη.Από τότε,κάθε χρόνο οι κάτοικοι της ιστορικής αυτής μητροπολιτικής έδρας γιορτάζουν συμβολικά τη μεγάλη πορεία του αγίου,πλέον,Βίλλιμπρορντ. Ο ένας πίσω από τον άλλο προχωρούν προς την εκκλησία κάνοντας δύο βήματα πίσω για κάθε τρία βήματα μπροστά,συμβολίζοντας έτσι, μέσα από την ιδιαίτερη πομπή,τη δυσκολία για τον κάθε άνθρωπο να προσεγγίσει την τελική σωτηρία.Κάπως έτσι και η χώρα μας βρίσκεται σήμερα στη μετέωρη εκείνη,αλλά ίσως πιο άρρυθμη κατάσταση,όπου το βήμα που ετοιμάζεται να κάνει δεν ξέρουμε αν θα είναι προς τα εμπρός ή προς τα πίσω.» Πέρα απ΄ οτιδήποτε άλλο Τα Βήματα του Εστερναχ είναι ένα βιβλίο γραμμένο από έναν πολιτικό που σαν άλλος Βίλλιμπρορντ κυνηγά να προσηλυτίσει στον «ανένδοτο εκσυγχρονισμό» έναν λαό προσκολλημένο στις πολιτικές δοξασίες, τους μύθους και τα ξόρκια της δεκαετίας του 1980- και μάλιστα χωρίς καθόλου να χρησιμοποιεί την «ξύλινη γλώσσα» των τεχνοκρατών. Δεν πρόκειται λοιπόν για ένα κομμάτι ξύλο προορισμένο να «καρφωθεί» στο ψηλότερο ράφι της βιβλιοθήκης.