«Ανάσα» και χρόνο επανασύνταξης θεωρούν στο κυβερνητικό επιτελείο ότι τους έδωσαν το πρωτογενές πλεόνασμα και οι εξαγγελίες που συνέδεσαν με αυτό, μετά από ένα πολύμηνο σφυροκόπημα, κυρίως εξαιτίας της υπόθεσης των Τεμπών αλλά και λόγω των εσωτερικών τριγμών και αμφισβητήσεων. Η δημοσκοπική πτώση ταρακούνησε τη «γαλάζια» παράταξη τόσο ώστε οι ανακοινώσεις της Eurostat για την πορεία της οικονομίας μετατράπηκαν αμέσως σε παροχές ύψους 600 εκατομμυρίων ευρώ σε χαμηλοσυνταξιούχους και ενοικιαστές χαμηλών εισοδημάτων.

Ενα επικοινωνιακό τσουνάμι ακολούθησε το διάγγελμα του Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη και άλλα κυβερνητικά στελέχη να εξηγούν καθημερινά στα τηλεοπτικά παράθυρα τα νέα μέτρα, αλλά και να φροντίζουν να αναφέρονται σε όσα θα ακολουθήσουν στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης τον Σεπτέμβριο, με επίκεντρο τη μεσαία τάξη και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι προϊδεάζουν για κάτι μεγάλο, και πάντως μεγαλύτερο από το περυσινό.

Μείωση συντελεστών και τεκμηρίων

Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποιο θα είναι το ύψος των μέτρων που θα εξαγγελθούν, ωστόσο υπάρχει ως βάση το σχέδιο που είχε επεξεργαστεί ο Κ. Χατζηδάκης όταν ήταν υπουργός Οικονομικών. Κεντρική ιδέα, εξηγούν πρόσωπα που γνωρίζουν τι σχεδιαζόταν πριν από τον ανασχηματισμό, αποτελεί η μείωση των φορολογικών συντελεστών και η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης. Στο τραπέζι βρίσκονται ωστόσο και άλλες πιο ριζοσπαστικές προτάσεις, όπως η μείωση ή ακόμα και η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ, ενώ μια πιο μετριοπαθής παραλλαγή αυτής της ιδέας είναι η μείωση ή η κατάργηση του ίδιου φόρου μόνο στην πρώτη κατοικία, αν και, επειδή είναι ο φόρος με τη μεγαλύτερη εισπραξιμότητα, η πλήρης κατάργησή του είναι δύσκολη.

«Ολα θα εξαρτηθούν από την πορεία της οικονομίας και την εκτέλεση του προϋπολογισμού το 2025», σημειώνει κυβερνητική πηγή, «αλλά και ποιος θα είναι ο δημοσιονομικός χώρος για το 2026». Κρίσιμος παράγοντας θα είναι ακόμη το πού θα καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις για τις αμυντικές δαπάνες και την εξαίρεσή τους από τους δημοσιονομικούς κανόνες. Θα ακολουθήσουν οι διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν και όταν δοθεί το πράσινο φως θα ανακοινωθεί το νέο πακέτο.

Η αλλαγή ατζέντας και οι εκλογές

Στόχος αυτής της σταδιακής εξαγγελίας μέτρων είναι να διατηρηθεί «ζεστό» το ενδιαφέρον για τα επόμενα μέτρα, ενώ τον Ιούλιο τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων θα δουν την επιπλέον αύξηση στους μισθούς τους. Το σχέδιο «αλλαγή ατζέντας» υπηρέτησε και η συνέντευξη του Πρωθυπουργού, ο οποίος επανέλαβε ότι τα μέτρα δεν «μυρίζουν» πρόωρες εκλογές και ότι θα ηγηθεί ο ίδιος της προσπάθειας για μία τρίτη θητεία στη διακυβέρνηση της χώρας. Επίσης, έκλεισε και τα σενάρια για αλλαγή του εκλογικού νόμου, παρότι δέχεται συνεχώς σχετικές εισηγήσεις, καθώς πολλοί στη ΝΔ φοβούνται με βάση τα δημοσκοπικά δεδομένα την απώλεια της αυτοδυναμίας και του μπόνους των επιπλέον εδρών, αλλά και τη δυσκολία να σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας.

Ο Πρωθυπουργός, ωστόσο, δήλωσε ότι πιστεύει στις αυτοδύναμες κυβερνήσεις, επειδή μπορούν να πάρουν ταχύτατα αποφάσεις τις οποίες θα στηρίζει στη Βουλή η κυβερνητική πλειοψηφία, χωρίς να απαιτούνται διαβουλεύσεις με κάποιον κυβερνητικό εταίρο. Αν δεν μεταβάλει τη θέση του, η ΝΔ θα διεκδικήσει ξανά την αυτοδυναμία στις εκλογές. Στον στόχο της αλλαγής ατζέντας εντάσσονται και οι επισκέψεις του Πρωθυπουργού στα υπουργεία αιχμής, όπου προηγήθηκαν συσκέψεις και τέθηκαν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.

Αλλωστε ο χρόνος που απομένει έως ότου η κυβέρνηση κλείσει τον συνταγματικό της κύκλο δεν είναι πολύς. Με χαρτί και μολύβι, στον περίπου ενάμιση χρόνο πρέπει να έχουν υλοποιηθεί συγκεκριμένες δράσεις ώστε στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ο Κ. Μητσοτάκης να μπορεί να πει στους ψηφοφόρους ή τους δυσαρεστημένους «το είπαμε, το κάναμε». Κλείνοντας το ενδεχόμενο οποιασδήποτε μετεκλογικής συνεργασίας με άλλο κόμμα, θέλησε να καταστήσει σαφή την πρόθεσή του ότι θα επιδιώξει μια αυτοδύναμη νίκη. Οι επόμενες μετρήσεις θα δείξουν εάν ο στόχος είναι εφικτός και κατά πόσο τα μέτρα ικανοποίησαν τους εν δυνάμει ψηφοφόρους.

Η αντίστροφη μέτρηση για τις ανακοινώσεις – οι οποίες κρατήθηκαν επτασφράγιστο μυστικό με έντονο το στοιχείο του αιφνιδιασμού – άρχισαν πριν από 20 ημέρες, όταν ο υφυπουργός Οικονομικών Θάνος Πετραλιάς ενημέρωσε το Μέγαρο Μαξίμου ότι τελικά το πλεόνασμα θα υπερβεί τις προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου. Οι πληροφορίες μιλούσαν ήδη για πλεόνασμα 11,1 δισ. ευρώ και 4,8% του ΑΕΠ. Οι συναντήσεις με τον Κυριάκο Πιερρακάκη, τον Κ. Χατζηδάκη και τον οικονομικό σύμβουλο του Πρωθυπουργού Μιχάλη Αργυρού έγιναν καθημερινές καθώς ο δημοσιονομικός χώρος των 1,1 δισ. ευρώ έδινε περιθώρια κοινωνικής πολιτικής.

Εξάλλου, όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν την έντονη δυσαρέσκεια των πολιτών, με τη Νέα Δημοκρατία να μένει «κολλημένη» στο ποσοστό των ευρωεκλογών στην εκτίμηση ψήφου, ενώ η ακρίβεια παρέμενε – και παραμένει – νούμερο ένα πρόβλημα των πολιτών. Ωστόσο η κυβέρνηση έπρεπε να περιμένει την επισημοποίηση των στοιχείων από την ΕΛΣΤΑΤ και τη Eurostat για να προχωρήσει στις ανακοινώσεις για τα πλεονάσματα.

Τα κριτήρια για την επιλογή

Οι τελικές αποφάσεις δεν ήταν εύκολες, αφού όλη η κοινωνία είναι πιεσμένη οικονομικά. Η πρόσφατη πληθωριστική κρίση στα τρόφιμα, στην ενέργεια αλλά και η στεγαστική κρίση έχουν συμβάλει στο φορτίο κοινωνικής δυσαρέσκειας, το οποίο είχε βάλει σε θέση άμυνας την κυβέρνηση. Ομως, επειδή ήταν αδύνατον να ικανοποιηθούν όλες οι κοινωνικές ομάδες και όλες οι ανάγκες, εξετάστηκαν διάφορα σενάρια. Στο τέλος κρίθηκε ότι τα δύο μεγάλα κοινωνικά ζητήματα, που είναι η φτώχεια και η στέγη, θα έπρεπε κάπως να απαλυνθούν και εκεί κατευθύνθηκαν τα χρήματα.

Στο μεταξύ, έχει προαναγγελθεί και το επόμενο πακέτο παροχών, του Σεπτεμβρίου στη ΔΕΘ, το οποίο θα επικεντρωθεί σε ελαφρύνσεις για τη μεσαία τάξη και τους ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίοι δηλώνουν απογοητευμένοι από τα τεκμήρια, αλλά και από τον τρόπο που διασυνδέθηκαν οι ταμειακές μηχανές με τα POS. «Η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης από εδώ και στο εξής θα στοχεύσει στη μεσαία τάξη» λένε σε κάθε ευκαιρία στελέχη του Μεγάρου Μαξίμου, απαντώντας στην κριτική της αντιπολίτευσης ότι τα πλεονάσματα δημιουργήθηκαν από την αφαίμαξη για άλλη μία φορά της μεσαίας τάξης.