Κάποιοι λένε ότι ο Χρήστος Ράμμος είναι ένας ιδιόρρυθμος πρώην ανώτατος δικαστής και ότι κουβαλά την αυτάρεσκη αλαζονεία που διακατέχει το Συμβούλιο της Επικρατείας. Αλλοι πιστεύουν ότι δεν έχει την προσαρμοστικότητα που απαιτεί ο νέος ρόλος του σε μια πολωμένη προεκλογική περίοδο και ότι είναι μυωπικά προσηλωμένος στο γράμμα του νόμου.

Ο Αδωνις Γεωργιάδης δήλωσε ότι η στάση του «αγγίζει τα όρια της προδοσίας και όχι μόνο της νομιμότητας» και ο Δημήτρης Μαρκόπουλος τον χαρακτήρισε delivery boy του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, που τον υπερασπίστηκε, επισήμανε ότι δεν ήταν δυνατόν να αποκρύψει μια «σειρά παράδοξων παρακολουθήσεων» προσώπων με σημαντικές δημόσιες θέσεις.

Ποιος είναι πραγματικά ο άγνωστος δικαστής που βρέθηκε ξαφνικά στη δημόσια αρένα, διαχειριζόμενος ένα σκάνδαλο που πέρασε τα ελληνικά σύνορα, ως επικεφαλής της ΑΔΑΕ, μιας Ανεξάρτητης Αρχής για το απόρρητο των επικοινωνιών, την οποία πολλοί συγχέουν με την ΑΑΔΕ των δημοσίων εσόδων; Είναι ένας υπονομευτής της κυβέρνησης ή ένας υπερασπιστής της νομιμότητας και της δημοκρατίας;

Το σίγουρο είναι ότι ο κ. Ράμμος δεν έλκεται από τη δημοσιότητα στα 72 του έτη, μολονότι δεν την απέφυγε, όταν έκρινε ότι έπρεπε να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Και αυτό το έκανε μέσω τριών γραπτών δηλώσεων, στις οποίες κυρίως ανέλυε το θεσμικό πλαίσιο που, κατά την άποψή του, υπαγόρευε τις πρωτοβουλίες του. Ο νομικός κόσμος, στην πλειονότητά του, συντάχθηκε στο πλευρό του, πλην ελαχίστων περιπτώσεων, όπως ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ισίδωρος Ντογιάκος, ο οποίος εξέδωσε και τη γνωστή γνωμοδότησή του.

Η «φυγάδευση» του τηλεφώνου και η «ήττα της δημοκρατίας»

Πολλοί μίλησαν ως τώρα για τον Χρήστο Ράμμο. «Το Βήμα της Κυριακής» απηύθυνε τις ερωτήσεις του στον ίδιο τον πρωταγωνιστή της κρίσης, ο οποίος έχει ισχυρές απόψεις και δεν δίστασε να τις υπερασπιστεί ούτε απέφυγε τις δύσκολες ερωτήσεις. Αποκαλυπτική του τρόπου σκέψης του ήταν η φράση όταν «φυγάδευσε» το κινητό τηλέφωνό του από τον χώρο της συνομιλίας. «Αυτό είναι μια ήττα της δημοκρατίας και μια νίκη του φόβου» είπε με φανερή δυσφορία. Δεν ζήτησε ωστόσο ποτέ να μάθει αν έχει αρθεί το απόρρητο των επικοινωνιών του κατά το παρελθόν. «Αν έβρισκα ότι με παρακολουθούν, τι θα έκανα;» διερωτάται, και αυτή ήταν η μοναδική ερώτηση στην οποία δεν είχε απάντηση.

Πλέον, η ένταση της σύγκρουσης με την κυβέρνηση έχει καταλαγιάσει. Τώρα που μπορεί να σκεφτεί τα πράγματα πιο ήρεμα, θεωρεί ότι έπραξε σωστά ή μήπως το παρατράβηξε κάποιες στιγμές; «Εκανα τα απολύτως απαραίτητα, με πολλή περίσκεψη. Τίποτα πέρα από αυτό που απαιτούσε το καθήκον μου. Ειλικρινά, ό,τι λιγότερο να είχα κάνει θα ήμουν ανάξιος του αξιώματος» απαντά.

Του πέρασε από το μυαλό η σκέψη να παραιτηθεί; «Παλαιότερα ναι, λόγω των πολλών εσωτερικών προβλημάτων στην ΑΔΑΕ. Τώρα πια όχι. Για μένα είναι θέμα τιμής, ύστερα από αυτά που έγιναν. Θα φύγω όταν θέλω εγώ, με τους δικούς μου όρους. Οχι επειδή θα με σπρώξουν στην έξοδο».

Φοβήθηκε κάποια στιγμή ότι θα τον συλλάβουν; «Προσωπικά ούτε δευτερόλεπτο δεν φοβήθηκα. Παρ’ όλα αυτά, δημιουργείται μια πίεση, γιατί έχεις κάποιον απέναντί σου που υπαινίσσεται ότι μπορεί και να κινηθεί απειλητικά. Γιατί δεν είμαι μόνο εγώ. Είναι οι υπάλληλοι της ΑΔΑΕ, είναι οι πάροχοι. Οι απειλές κάνουν τους ανθρώπους να αυτοπεριορίζονται».

Η σχέση του με τον ΣΥΡΙΖΑ και η προσφυγή στο Στρασβούργο

Η σχέση του με τον ΣΥΡΙΖΑ ποια είναι; Γράφτηκε ότι ενδιαφέρεται για την Ευρωβουλή, για το ψηφοδέλτιο Επικρατείας ή ακόμα ότι φτιάχνει το προφίλ του ως υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

«Τίποτα άλλο;» απαντά σκωπτικά. «Τους ευχαριστώ πολύ που με πληροφορούν για το ποια είναι τα σχέδιά μου, αλλά αυτά τα σενάρια απαξιώ και να τα διαψεύσω. Υπάρχει όμως κάτι σοβαρό που δεν αφορά μόνο εμένα. Οταν δημιουργείται ένα κλίμα φοβίας και απαξίωσης για να αδρανοποιηθεί ένα ανεξάρτητο όργανο, όταν ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί λένε ότι έφτασα στα όρια της προδοσίας ή ότι έστησα σκευωρία με τον κ. Τσίπρα και με επίορκους της ΕΥΠ ή ότι είμαι delivery boy  του ΣΥΡΙΖΑ και πέμπτη φάλαγγα, αυτά δεν είναι απλά υβριστικά ή  συκοφαντικά ψεύδη. Είναι θεσμική εκτροπή απαράδεκτη, κατά τη γνώμη μου, σε μια φιλελεύθερη ευρωπαϊκή δημοκρατία».

Σκέφτεται να προσφύγει στο Στρασβούργο, όπως γράφτηκε; «Εκείνο που μπορώ να σας πω είναι ότι η ΑΔΑΕ θα συνεχίσει τους ελέγχους και από και πέρα βλέποντας και κάνοντας. Στην Ελλάδα οι Ανεξάρτητες Αρχές είναι  καλές όταν δεν ενοχλούν. Ομως ο ρόλος τους, ως θεσμικών αντίβαρων, είναι να γίνονται δυσάρεστες όταν πρέπει. Αν αυτό δεν αρέσει, είναι, νομίζω, πιο ειλικρινές να τις καταργήσουν τελείως. Παρ’ όλα αυτά, δεν πιστεύω ότι η χώρα μας «ορμπανοποιείται». Είναι υπερβολή να λέγεται αυτό για την Ελλάδα, αλλά από την άλλη, δεν θυμάμαι από το 1974 και έπειτα να έχουν ακουστεί τέτοια πράγματα για τον πρόεδρο μιας Ανεξάρτητης Αρχής».

Από την ταμπέλα για τις άδειες στην TV στην παρακολούθηση Ανδρουλάκη

Στις 13 Ιουνίου 2019 ο κ. Ράμμος ορκίστηκε πρόεδρος της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, ενώπιον του υπουργού Δικαιοσύνης Μιχάλη Καλογήρου, της προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας Αικατερίνης Σακελλαροπούλου και του προέδρου της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Με την κυρία Σακελλαροπούλου είχε αναπτυχθεί μια στενή συναδελφική φιλία και όταν εκδικαζόταν ο νόμος για τις τηλεοπτικές άδειες στο ΣτΕ βρέθηκαν και οι δύο στο στόχαστρο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ.

«Τότε μου φόρεσαν άλλη ταμπέλα» θυμίζει ο κ. Ράμμος, καθώς ο Νίκος Παππάς μιλούσε για «διαπλεκόμενες αμαρτίες» (με τη ΝΔ), όσων θεωρούσαν αντισυνταγματικό τον νόμο του για τις τηλεοπτικές άδειες. Σύμφωνα με μια διάχυτη φημολογία, στην τωρινή περίσταση η Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν συμπλέει με τον πρόεδρο της ΑΔΑΕ. «Οσες φορές συνάντησα την κυρία Σακελλαροπούλου δεν σχημάτισα καταρχήν τέτοια εικόνα. Πάντως, αρμόδια να απαντήσει είναι η ίδια» παρατηρεί.

Η ΑΔΑΕ που παρέλαβε ήταν αφανής, υποστελεχωμένη, περιθωριοποιημένη και με δική της ευθύνη,  με πολλά εσωτερικά προβλήματα, τα οποία, όπως λέει, παραμένουν σε σημαντικό βαθμό. Οταν ξεκίνησαν οι έλεγχοι και διαπιστώθηκε η παρακολούθηση του Νίκου Ανδρουλάκη από την ΕΥΠ, όλες οι υπόγειες συγκρούσεις ήρθαν στην επιφάνεια. Ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ προσέφυγε στην ΑΔΑΕ για το Predator, το οποίο όμως δεν διακινείται  μέσα από τα δίκτυα των παρόχων, που υπόκεινται κατά τον νόμο στους ελέγχους της ΑΔΑΕ, εξ ου και η πρώτη αντίδραση στο εσωτερικό της ήταν να δηλώσουν ότι η σχετική έρευνα είναι δουλειά της δικαιοσύνης.

«Τους είπα όχι, θα πάμε να ελέγξουμε. Το αποτέλεσμα, δεν σας κρύβω, με εξέπληξε. Από εκεί και πέρα δεν υπήρχε άλλος δρόμος από το να προχωρήσει η ΑΔΑΕ σε βάθος όλους τους απαραίτητους ελέγχους. Δεν ήταν εύκολες για εμένα αυτές οι αποφάσεις. Μου έρχονταν μηνύματα ότι το πράγμα θα οξυνθεί, αλλά την ακραία οξύτητα, στην οποία κατέληξε αυτή η υπόθεση δεν την περίμενα, ομολογώ. Δεν είμαι εμμονικός, όπως βλέπω να λένε κάποιοι, ούτε αφελής πολιτικά. Πιστεύω, όμως, ότι η νομιμότητα στη δημοκρατία, χωρίς υποχώρηση σε σκοπιμότητες, είναι η εγγύηση για να ζούμε όλοι καλύτερα. Γι’ αυτό προχώρησα, όπως προχώρησα. Καταλάβαινα ότι θα υπάρξουν πολιτικές συνέπειες. Αλλά να μην κάνω το συνταγματικό καθήκον μου επειδή είναι πιθανό να ενοχληθεί  η εξουσία, αυτό ήταν εκτός συζητήσεως για μένα». 

Ο φόβος της εργαλειοποίησης και η γνωμοδότηση Ντογιάκου

Ο κ. Ράμμος λέει ότι δεν δέχθηκε καμία άμεση παρέμβαση. Του προβλήθηκε, όμως, το επιχείρημα να προσέξει να μην εμπλακεί στο πολιτικό παιχνίδι για να μην τον εργαλειοποιήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. «Επιχείρημα το οποίο δεν μου λέει τίποτα. Η ιδανική περίπτωση να μη σε εργαλειοποιήσουν είναι να μην κάνεις απολύτως τίποτα. Αυτά μου φαίνονται μη θεσμικά επιχειρήματα, που δεν ταιριάζουν σε χώρες με  ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό. Είναι επιχειρήματα που θυμίζουν μια Ελλάδα που θέλουμε να αφήσουμε πίσω μας».

Η ΑΔΑΕ είναι μία από τις πέντε συνταγματικά κατοχυρωμένες Ανεξάρτητες Αρχές, με ευρείες αρμοδιότητες, τις οποίες δεν έχει ούτε η δικαστική εξουσία σε ό,τι αφορά τον έλεγχο της ΕΥΠ. Η αρμοδιότητά της είναι να ελέγχει αν τηρήθηκαν οι όροι και η διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, όχι όμως και την ουσιαστική δικαστική κρίση για τους λόγους της άρσης. Στις παρακολουθήσεις για λόγους εθνικής ασφάλειας, που αφορούν το 80% των περιπτώσεων, στην ΑΔΑΕ φθάνουν μόνο αριθμοί τηλεφώνων. Η αιτιολογία υπάρχει στον φάκελο της ΕΥΠ, ο οποίος πρέπει να επιδεικνύεται στην ΑΔΑΕ. Αν αυτό συμβαίνει στην πράξη είναι μια άλλη ιστορία.

Δεν έχει, όμως, και η ΑΔΑΕ την υποχρέωση να εφαρμόσει τον νέο νόμο 5002/22, ο οποίος της αφαιρεί το δικαίωμα ενημέρωσης των θιγέντων από μια παρακολούθηση  πολιτών και το αναθέτει σε μια τριμερή επιτροπή, όπως υπέδειξε ο κ. Ντογιάκος στη γνωμοδότησή του;

«Οταν είδα τη γνωμοδότηση του κ. Ντογιάκου εξεπλάγην! Κανένα όργανο δεν έχει την εξουσία να υπαγορεύσει προληπτικά σε μια Ανεξάρτητη Αρχή που είναι κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα το πώς θα κινηθεί. Τη μέγιστη έκπληξή μου την προκάλεσε το σημείο που υπονοεί ακόμη και την ύπαρξη ποινικών συνεπειών εις βάρος των μελών της ΑΔΑΕ, για βαρύτατα αδικήματα όπως παραβίαση απορρήτων, κατασκοπεία, κ.ά. Το θέμα εδώ δεν είναι η μη τήρηση  του ν. 5002/22, τον οποίο βεβαίως και θα εφαρμόσουμε, αλλά η εφαρμογή του ν. 3115/2003, ο οποίος προβλέπει τη διεξαγωγή των ελέγχων, δεν καταργήθηκε και εξακολουθεί να ισχύει».

Οι απειλές, η ανησυχία στην ΑΔΑΕ και η συνέχιση των ελέγχων

Κλονίστηκαν κάποιοι από τις απειλές; «Δεν εκδηλώθηκε κάτι ευθέως γιατί ήμασταν πολύ αποφασιστικοί στη Διοίκηση της Αρχής. Εφτασαν όμως στα αφτιά μου κάποιες αμφιβολίες του είδους «σίγουρα είμαστε στον σωστό δρόμο;». Υπήρξε ανησυχία και χρειάστηκε να μιλήσω στους υπαλλήλους. Επρεπε να βγω μπροστά, γιατί ακούστηκαν εκτός ΑΔΑΕ φωνές για ηπιότητα και θεσμικό διάλογο, τα οποία θεωρώ ελαφρώς υποκριτικά, διότι όταν γίνεται τέτοια παρέμβαση, τι σημαίνει ο διάλογος; Ελέγχους θα κάναμε ή δεν θα κάναμε; Από τους παρόχους δεν είχαμε καμία αμφισβήτηση των αρμοδιοτήτων μας».

Μήπως η αυστηρή προσήλωση στη νομιμότητα φέρνει διαφορετικά αποτελέσματα από αυτά που επιδιώκει; Γιατί ασχολήθηκε η ΑΔΑΕ με περιπτώσεις προσώπων τα οποία δεν είχαν υποβάλει καταγγελία για να ελεγχθεί αν παρακολουθήθηκαν ή όχι οι τηλεφωνικές τους συνδέσεις;

«Οι έλεγχοι», απαντά, «γίνονται κατά το ρητό γράμμα του νόμου και αυτεπάγγελτα και κατόπιν αιτήματος. Μετά τα σχετικά δημοσιεύματα θα οφείλαμε να κάνουμε ελέγχους, ακόμα και αν δεν είχαμε λάβει την επιστολή του κ. Τσίπρα. Οταν ήρθε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ίσχυε το παλιό καθεστώς που προέβλεπε ότι ενημερώνουμε τους αρχηγούς των κομμάτων για κάθε περίπτωση άρσης απορρήτου – άλλο αν εμείς  δεν το κάναμε, παραβιάζοντας ουσιαστικά τον νόμο, αλλά 18.000 διατάξεις άρσης τον χρόνο πού και πώς να τις στείλεις;».

Η κατάθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η κριτική

Ο κ. Ράμμος κατέθεσε και θα καταθέσει ξανά στις αρμόδιες Επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τι κλίμα εισπράττει απ’ έξω; «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για το θέμα. Θεωρώ υποχρέωσή μου να καταθέτω στα επίσημα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και δεν καταλαβαίνω ειλικρινά την κριτική που μου έγινε ότι δίνω αναφορά σε ευρωπαϊκά όργανα, λες και αυτό είναι κάτι απαγορευμένο».

Μετά την πίεση που δέχθηκε διαταράχθηκε η σχέση του με την πολιτική; «Κάθε άλλο» απαντά. «Πολιτική τοποθέτηση με την ουσιαστικότερη του όρου έννοια είναι το να είναι κάποιος πιστός υπερασπιστής του Συντάγματος και κατά συνέπεια της φιλελεύθερης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, η οποία δίνει, μάλιστα, αυτή την περίοδο μάχη επιβίωσης στην Ουκρανία. Επιθυμία μου και φιλοδοξία μου είναι να φτιάξει η χώρα μας ευρωπαϊκού επιπέδου θεσμούς, που να μην υστερούν από αυτούς καμίας άλλης ευρωπαϊκής χώρας. Απλώς απογοητεύομαι και θλίβομαι για την κακή αισθητική του πολιτικού λόγου και για το επίπεδο του νομικού μας πολιτισμού, το οποίο θα περίμενα να είναι υψηλότερο».

Η ενημέρωση του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ, η Βουλή και η «επίσκεψη» στους παρόχους

Η ΑΔΑΕ θα ελέγξει όλα τα ονόματα στις λίστες που δημοσιεύτηκαν; «Μας ενδιαφέρουν μόνο τα θεσμικά πρόσωπα, αλλά δεν θα τους ελέγξουμε όλους. Δεν είναι ποσοτικό, είναι ποιοτικό το θέμα. Πρόθεσή μου ήταν να ενημερώσω για τα ευρήματα που είχαμε την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας που είναι το όργανο της Βουλής στο οποίο λογοδοτούμε ως Αρχή, σε απόρρητη διαδικασία. Το σχετικό μου αίτημα απορρίφθηκε. Ακολούθησε μετά από αυτό η ενασχόλησή μου με την υποχρέωση απάντησης που είχα στο αίτημα που υπέβαλε από τις αρχές Δεκεμβρίου ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σύμφωνα με τον νόμο, και ο οποίος και επανήλθε στο εν λόγω αίτημά του. Αυτό και μόνο έκανα. Τι χρήση θα κάνει ο κάθε αρχηγός κόμματος των πληροφοριών που υποχρεούμαι να του δώσω, δεν είναι δική μου δουλειά να το κρίνω και να το αξιολογήσω».

Η ενημέρωση της Βουλής

Κυβερνητικοί παράγοντες τον κατηγόρησαν για τον επιτακτικό τρόπο με τον οποίο ζήτησε να συνεδριάσει η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας και να παραστεί προσωπικά, ενώ ως τότε την ενημέρωνε μόνο όταν τον καλούσαν. Αυτή η αλλαγή μεθόδου τον εξέθεσε σε σχόλια για τα κίνητρά του και ο Κώστας Τασούλας είπε ότι κανένας δεν εμφανίζεται αυτόκλητος στη Βουλή.

«Πράγματι, το Σύνταγμα λέει ότι ουδείς εμφανίζεται αυτόκλητος στη Βουλή. Αυτό δεν σημαίνει, κατά τη γνώμη μου, ότι ένας ελεγχόμενος από τη Βουλή φορέας ή οργανισμός απαγορεύεται να επισημάνει στα αρμόδια όργανα της Βουλής ότι υπάρχει υλικό προς ενημέρωσή τους και ότι ζητεί τη σύγκλησή τους για να κάνει αυτή την ενημέρωση».
Μια άλλη κατηγορία που απηύθυναν στον κ. Ράμμο ήταν γιατί πηγαίνει στους παρόχους και γίνεται τόση φασαρία, ενώ θα μπορούσε να αξιοποιήσει το αρχείο της ΑΔΑΕ. «Η πολιτεία που δεν μας έδωσε διαχρονικά τη δυνατότητα να φτιάξουμε ένα ηλεκτρονικό αξιοποιήσιμο αρχείο μάς “εγκαλεί” τώρα γιατί δεν αξιοποιούμε το αρχείο; Οι διατάξεις και τα βουλεύματα έρχονται σωρηδόν κάθε μέρα στην ΑΔΑΕ σε έγχαρτη μορφή, εκατοντάδες χιλιάδες σελίδες συνολικά, επειδή αυτό επιτάσσει ο νόμος. Είναι αδύνατον να κάνουμε έλεγχο και αναζήτηση στοιχείων αν δεν έρχονται σε ηλεκτρονική και μάλιστα επεξεργάσιμη μορφή. Γι’ αυτό πηγαίνουμε στους παρόχους.

Επιπλέον, ο νόμος μάς επιβάλλει να ελέγξουμε αν οι πάροχοι τήρησαν τη νομιμότητα κατά την εκτέλεση των διατάξεων άρσεως απορρήτου. Οταν ανέλαβα στην ΑΔΑΕ ζήτησα να υπάρξει η δυνατότητα να έρχονται με ηλεκτρονικό τρόπο στην Αρχή οι διατάξεις αυτές. Τον Μάρτιο του 2021, μετά από συνεννόηση με διάφορους εμπλεκόμενους φορείς της πολιτείας, ψηφίστηκε από τη Βουλή σχετική διάταξη νόμου, η οποία προέβλεπε ότι θα έπρεπε να εκδοθεί μια ΚΥΑ από τα υπουργεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Δικαιοσύνης που θα ρυθμίζει τις σχετικές λεπτομέρειες. Τώρα έχουμε Φεβρουάριο του 2023 και τα συναρμόδια υπουργεία δεν έχουν ακόμα εκδώσει την ΚΥΑ».

Η κατάθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η κριτική

Ο κ. Ράμμος κατέθεσε και θα καταθέσει ξανά στις αρμόδιες Επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τι κλίμα εισπράττει απ’ έξω; «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για το θέμα. Θεωρώ υποχρέωσή μου να καταθέτω στα επίσημα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και δεν καταλαβαίνω ειλικρινά την κριτική που μου έγινε ότι δίνω αναφορά σε ευρωπαϊκά όργανα, λες και  αυτό είναι κάτι απαγορευμένο».

Μετά την πίεση που δέχθηκε διαταράχθηκε η σχέση του με την πολιτική; «Κάθε άλλο» απαντά. «Πολιτική τοποθέτηση με την ουσιαστικότερη του όρου έννοια είναι το να είναι κάποιος πιστός υπερασπιστής του Συντάγματος και κατά συνέπεια της φιλελεύθερης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, η οποία  δίνει, μάλιστα, αυτή την περίοδο μάχη επιβίωσης στην Ουκρανία. Επιθυμία μου και φιλοδοξία μου είναι να φτιάξει η χώρα μας ευρωπαϊκού επιπέδου θεσμούς, που να μην υστερούν από αυτούς καμίας άλλης ευρωπαϊκής χώρας. Απλώς απογοητεύομαι και θλίβομαι για την κακή αισθητική του πολιτικού λόγου και για το επίπεδο του νομικού μας πολιτισμού, το οποίο θα περίμενα να είναι υψηλότερο».

Η ενημέρωση του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ, η Βουλή και η «επίσκεψη» στους παρόχους

Η ΑΔΑΕ θα ελέγξει όλα τα ονόματα στις λίστες που δημοσιεύτηκαν; «Μας ενδιαφέρουν μόνο τα θεσμικά πρόσωπα, αλλά δεν θα τους ελέγξουμε όλους. Δεν είναι ποσοτικό, είναι ποιοτικό το θέμα. Πρόθεσή μου ήταν να ενημερώσω για τα ευρήματα που είχαμε την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας που είναι το όργανο της  Βουλής στο οποίο λογοδοτούμε ως Αρχή, σε απόρρητη διαδικασία. Το σχετικό μου αίτημα απορρίφθηκε. Ακολούθησε μετά από αυτό η ενασχόλησή μου με την υποχρέωση απάντησης που είχα στο αίτημα που υπέβαλε από τις αρχές Δεκεμβρίου ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης,  σύμφωνα με τον νόμο, και ο οποίος και επανήλθε στο εν λόγω  αίτημά του. Αυτό και μόνο έκανα. Τι χρήση θα κάνει ο κάθε αρχηγός κόμματος των πληροφοριών που υποχρεούμαι να του δώσω, δεν είναι δική μου δουλειά να το κρίνω και να το αξιολογήσω».

Η ενημέρωση της Βουλής

Κυβερνητικοί παράγοντες τον κατηγόρησαν για τον επιτακτικό τρόπο με τον οποίο ζήτησε να συνεδριάσει η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας και να παραστεί προσωπικά, ενώ ως τότε την ενημέρωνε μόνο όταν τον καλούσαν. Αυτή η αλλαγή μεθόδου τον εξέθεσε σε σχόλια για τα κίνητρά του και ο Κώστας Τασούλας είπε ότι κανένας δεν εμφανίζεται αυτόκλητος στη Βουλή. «Πράγματι, το Σύνταγμα λέει ότι ουδείς εμφανίζεται αυτόκλητος στη Βουλή. Αυτό δεν σημαίνει, κατά τη γνώμη μου, ότι ένας ελεγχόμενος από τη Βουλή φορέας ή οργανισμός απαγορεύεται να επισημάνει στα αρμόδια όργανα της Βουλής ότι υπάρχει υλικό προς ενημέρωσή τους και ότι ζητεί τη σύγκλησή τους για να κάνει αυτή την ενημέρωση».

Μια άλλη κατηγορία που απηύθυναν στον κ. Ράμμο ήταν γιατί πηγαίνει στους παρόχους και γίνεται τόση φασαρία, ενώ θα μπορούσε να αξιοποιήσει το αρχείο της ΑΔΑΕ. «Η πολιτεία που δεν μας έδωσε διαχρονικά τη δυνατότητα να φτιάξουμε ένα ηλεκτρονικό αξιοποιήσιμο αρχείο μάς “εγκαλεί” τώρα γιατί δεν αξιοποιούμε το αρχείο; Οι διατάξεις και τα βουλεύματα έρχονται σωρηδόν κάθε μέρα στην ΑΔΑΕ σε έγχαρτη μορφή, εκατοντάδες χιλιάδες σελίδες συνολικά, επειδή αυτό επιτάσσει ο νόμος. Είναι αδύνατον να κάνουμε έλεγχο και αναζήτηση στοιχείων αν δεν έρχονται σε ηλεκτρονική και μάλιστα επεξεργάσιμη μορφή. Γι’ αυτό πηγαίνουμε στους παρόχους. Επιπλέον, ο νόμος μάς επιβάλλει να ελέγξουμε αν οι πάροχοι τήρησαν τη νομιμότητα κατά την εκτέλεση των διατάξεων άρσεως απορρήτου. Οταν ανέλαβα στην ΑΔΑΕ ζήτησα να υπάρξει η δυνατότητα να έρχονται με ηλεκτρονικό τρόπο στην Αρχή  οι διατάξεις  αυτές.  Τον Μάρτιο του 2021, μετά από συνεννόηση με διάφορους εμπλεκόμενους φορείς της πολιτείας, ψηφίστηκε από τη Βουλή σχετική διάταξη νόμου, η οποία προέβλεπε ότι θα έπρεπε να εκδοθεί μια ΚΥΑ από τα υπουργεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Δικαιοσύνης που θα ρυθμίζει τις σχετικές λεπτομέρειες. Τώρα έχουμε Φεβρουάριο του 2023 και τα συναρμόδια υπουργεία δεν έχουν ακόμα εκδώσει την ΚΥΑ».