Η ημερομηνία είχε κυκλωθεί από καιρό. Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου στο Παλλάς, έγραφε η αναγγελία του εκδοτικού οίκου για την παρουσίαση της «Ιθάκης», που από την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας της, πριν από 10 ημέρες, είχε γίνει κιόλας ανάρπαστη. Κατ’ ακολουθία, το μεγάλο και ιστορικό θέατρο της Αθήνας έμελλε να στεγάσει χθες το απόγευμα την «ιδρυτική διακήρυξη» του νέου εγχειρήματος που ο Αλέξης Τσίπρας έχει επί της ουσίας δρομολογήσει.

Μολονότι ως ώρα έναρξης είχε προσδιοριστεί η 7η απογευματινή, προτού καν οι δείκτες των ρολογιών δείξουν 17:00, ο κόσμος είχε αρχίσει να συρρέει, κλείνοντας τον δρόμο μπροστά από τη φυλασσόμενη γυάλινη πόρτα. Η είσοδος ήταν ελεύθερη για όλους, συνθήκη που έφερε ακόμη περισσότερο κόσμο στον πεζόδρομο της Βουκουρεστίου. Η προσμονή τους για όσα θα ακολουθούσαν διογκωνόταν επί μέρες – αν όχι επί εβδομάδες. Ο έλεγχος «αεροδρομίου» κατά την προσέλευση δεν πτόησε κανέναν.

Άξιζε η αναμονή

«Είμαι από τις 15:00 εδώ και τον περιμένω», έλεγε χαριτολογώντας ακόμη και δημοφιλές στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, που στις 17:30 βρισκόταν ήδη εντός χώρου, για να προλάβει μια καλή θέση και την κατάλληλη θέαση. Δεν ήταν μια εύκολη αποστολή αυτή, καθώς περί τα 1.500 άτομα κατέκλυσαν το Παλλάς από την πλατεία ως τα θεωρεία και τον εξώστη, αναζητώντας λίγο χώρο να σταθούν. Εν τέλει, δεκάδες έμειναν εκτός, με τους ανθρώπους ασφαλείας να ζητούν κατανόηση, άλλοι πάλι παρακολούθησαν όλη την εκδήλωση όρθιοι, αδιαφορώντας για την αναπόφευκτη κούραση.

Με όσα είπε ο Αλέξης Τσίπρας, αποδείχθηκε εκ των αντιδράσεων, ότι αποζημίωσε την πλειονότητα εκείνων που έσπευσαν να τον ακούσουν, είτε εισήλθαν νωρίς είτε αργότερα, αναγκασμένοι να βολευτούν όπως όπως. Λίγο πριν δηλαδή και ο ίδιος αφιχθεί στον χώρο, με μια μικρή καθυστέρηση της τάξεως των 25 λεπτών, αλλά έμπλεος χαράς. Και «περήφανος» ταυτόχρονα «για την αποφασιστικότητα, την εντιμότητα, την ανιδιοτέλεια της διαδρομής μας», αρχίζοντας την παρέμβασή του αμέσως μετά την ιστορικο-οικονομική και κοινωνική ανάλυση του βιβλίου από τους τέσσερις ομιλητές – επιστήμονες.

Συρροή κεντροαριστερών στελεχών

Τούτη τη φορά, ο λόγος του Αλ. Τσίπρα δεν άφησε περιθώρια για αμφισημίες κι ας μην ανακοίνωσε επισήμως τη σύσταση του περιλάλητου νέου φορέα. Οι τοποθετήσεις του ήταν διαυγείς και ευκόλως κατανοητές. «Το ότι έχει έρθει τόσος πολύς κόσμος ευνοεί», σχολίαζε νωρίτερα με ξεκάθαρη ικανοποίηση πολιτικός παράγοντας με εμπειρία χρόνων. Παρόντων δεκάδων ανθρώπων με τους οποίους πορεύτηκε παρέα από νωρίς ή τους συνάντησε αργότερα, μετά το πρώτο μεγάλο κεντροαριστερό άνοιγμα, παραμένουν στον ΣΥΡΙΖΑ ή έφυγαν σταδιακά (Νέα Αριστερά, ανεξάρτητοι), ο πρώην πρωθυπουργός αποσαφήνισε τις προθέσεις του για το άμεσο μέλλον. Όλοι τους διασκορπισμένοι στο επιβλητικό διώροφο του ’30. Του Παύλου Πολάκη η -αναμενόμενη- απουσία δεν έκανε αίσθηση τώρα.

«Δεν πάει άλλο»

«Απελευθερωμένος», όπως τον περιέγραψε ο εκ των ομιλητών Αντώνης Λιάκος και μονίμως χαμογελαστός, ο Αλ. Τσίπρας διευκρίνισε πως, ναι μεν παραιτήθηκε από βουλευτής «αλλά όχι από τη βούληση να αγωνιστούμε μαζί για να δώσουμε διέξοδο». Διότι «δεν πάει άλλο», όπως ξεστόμισε, ακούγοντας τις επευφημίες του κοινού. Μίλησε για επανίδρυση μιας συμπαγούς, πολύχρωμης και κινηματικής δημοκρατικής παράταξης, που μέσα από μια «ριζική ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου, θα αγκαλιάσει όλους τους αριστερούς, δημοκρατικούς, ευαίσθητους πολίτες». Το μήνυμα είχε αρχίσει να αποκρυπτογραφείται λέξη λέξη.

Το περιέγραψε, χωρίς και πάλι να το ανακοινώσει

«Μανιφέστο» το ‘πε κάποιος και «κοινωνικό συμβόλαιο» ένας άλλος παραδίπλα. Στη δική του εκδοχή, ο Αλέξης Τσίπρας ονομάτισε «Νέα Μεταπολίτευση» όλο αυτό το σχέδιό του, παρομοιάζοντας το με «ένα μεγάλο πολιτικό Big Bang που θα αναδιατάξει ριζικά τους σημερινούς πολιτικούς συσχετισμούς και θα φέρει στο προσκήνιο νέους». Μαζί του συμφώνησαν δημοσίως και ενεργά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, που στάθηκαν ευγενικά για μια – δυο κουβέντες.

Κυρίως όμως δεν ήταν λίγες οι φορές που ενθαρρυντικά χειροκροτήματα και συνθήματα ακόμα για το δίπολο αριστεράς – δεξιάς διέκοψαν την πυκνή ροή του λόγου του. Κάποιες φορές μπήκε στον πειρασμό να απαντήσει, ενεργοποιώντας το χιούμορ του. «Κάνε δικό σου κόμμα» ακούστηκε κάποια στιγμή από τις πίσω σειρές, για να φωνάξει ένας άλλος με πιο βροντερή χροιά «και πολύ άργησες». «Μαύρα μάτια κάναμε» συμπλήρωσε από την πλευρά μια γυναίκα, εκφράζοντας βιτριολικά την ανακούφισή της για την επικύρωση της επανόδου.

Έδειξε να το απολαμβάνει όλο αυτό ο πρώην πρωθυπουργός, καταγράφοντας εν τέλει ως «δήλωση συμμετοχής στο νέο ταξίδι» την εκκωφαντική παρουσία τόσων πολιτών σε αυτό το οργανωμένο κάλεσμα που εφεξής θα έχει συνέχειες και επεισόδια.

Οι… μαζί και οι… χώρια

Ποιοι άλλοι θα είναι μαζί του σε όλο αυτό απέφυγε να το διευκρινίσει. Έχει καιρό να ζυγίσει τα δεδομένα. Ναι μεν διαβεβαίωσε ότι «θα είμαστε μαζί και σ’ αυτό το ταξίδι», από την άλλη όμως, έσπευσε να προϊδεάσει ότι «δεν θα έχουμε ρεζερβέ στη πρώτη θέση για κανέναν». Ιδίως δε, για όλους όσοι νοιάζονται και αγωνιούν απλώς «για το ποιος θα είναι πρώτος στο χωριό», λειτουργούν μέσα σε «κόμματα περίκλειστα στην αυταρέσκεια τους» και παρακινούνται από «τα άγχη, τους εγωισμούς, τις φιλοδοξίες». Ο ίδιος, μη θέτοντας όρους χωροταξίας στο θέατρο, πλην όσων προέρχονταν από το επιστημονικό συμβούλιο του Ινστιτούτου του, επιχείρησε για αρχή να τους τοποθετήσει έναν προς έναν σε παρόμοιο πολιτικό ύψος, δίχως προϋποθέσεις. Όπου κι αν κάθονταν στο Παλλάς.

Η επίθεση στην κυβέρνηση και οι μπηχτές στην αντιπολίτευση

«Πέσ’ τα όλα», τον συμβούλευσε ένας καλοντυμένος κύριος με κόκκινη γραβάτα, που σηκώθηκε από τη θέση του, για να γίνει ορατός στους υπόλοιπους. Προτροπή μάλλον περιττή, διότι η σχεδόν 45λεπτη ομιλία του πρώην πρωθυπουργού δεν άφησε εκτός κριτικής ακόμη και το κομματικό σύστημα που ο ίδιος υπηρέτησε επί 15ετία. Κι όσο κι αν ο Σωκράτης Φάμελλος ή ο Αλέξης Χαρίτσης, που έδωσαν το «παρών», καθισμένοι ο ένας δίπλα στον άλλον, στον εξώστη, ήταν εύκολο να χειροκροτήσουν ένθερμα επισημάνσεις για την «εντιμότερη κυβέρνηση» της τετραετίας 2015-19, την ακροδεξιά και την Παλαιστίνη, αρκετά πιο άβολα και μάλλον αμήχανα έδειξαν να αισθάνονται ή ν’ αντιδρούν σε αναφορές για «πρόχειρες, καθυστερημένες και όψιμες συγκολλήσεις, κινήσεις μικροκομματικής επιβίωσης».

Κατά βάση, βέβαια, ο Αλέξης Τσίπρας θέλησε να πλήξει τη «λάθος κυβέρνηση», που εξουσιάζει τον τόπο και «με τις ίδιες συνταγές, τις ίδιες και χειρότερες πολιτικές», παράγει «τα ίδια και χειρότερα αποτελέσματα». Χωρίς, εμμέσως πλην σαφώς, να εξαιρέσει το ΠαΣοΚ από τα «πυρά» του, καθώς «δεν υπάρχει η πολιτική δύναμη που θα προσδώσει στην υπόκωφη κοινωνική αντίθεση προοπτική αλλαγής», χάρη σε κάποιο «πειστικό προοδευτικό εναλλακτικό σχέδιο, που θα συνιστά ταυτόχρονα μια αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης».

«Αν δεν το έκανε αυτό σήμερα, δεν θα είχε νόημα η περιοδεία με το βιβλίο σ’ όλη την Ελλάδα. Τι είναι, συγγραφέας; Πολιτικός είναι, που θέλει να κυβερνήσει ξανά», παρατηρούσε βγαίνοντας από την πλατεία του Παλλάς, στέλεχος που είχε συνεργαστεί στενά μαζί του για χρόνια.

Η βροχή, που εν τω μεταξύ είχε αρχίσει να πέφτει ενοχλητικά στο κέντρο της Αθήνας, ήρθε κατά παραγγελία. Ο Αλέξης Τσίπρας, έχοντας φτάσει σώος στην Ιθάκη του, σκοπεύει ν’ αρχίσει ένα διαφορετικό ταξίδι. «Με τις εμπειρίες και τα τραύματά μας», αλλά καθαρός από έγνοιες του παρελθόντος, καθώς τη δική του εκδοχή της ιστορίας την έχει πει. Προορισμός του τώρα μια δεύτερη… Τροία.