Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε για τον κίνδυνο «μονόπλευρο κατακερματισμό ενός κυρίαρχου ευρωπαϊκού έθνους», την ώρα που η Ευρώπη επιχειρεί να ενισχύσει την επιρροή της στις αμερικανικές προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Πιο συγκεκριμένα, η ίδια μιλώντας ενώπιον των ευρωπαίων νομοθετών, τόνισε ότι η Ρωσία «δεν έχει δείξει σημάδια πραγματικής προθυμίας για ειρήνη». Αντιθέτως, όπως εξήγησε, η Μόσχα λειτουργεί με μία νοοτροπία που παραπέμπει στην εποχή της Γιάλτας, της ιστορικής, αλλά αμφιλεγόμενης, διάσκεψης του 1945 για τη μεταπολεμική τάξη πραγμάτων.
«Πρέπει λοιπόν να είμαστε σαφείς ότι δεν μπορεί να υπάρξει μονομερής κατανομή ενός κυρίαρχου ευρωπαϊκού έθνους και ότι τα σύνορα δεν μπορούν να αλλάξουν με τη βία. Αν σήμερα νομιμοποιήσουμε και επισημοποιήσουμε την υπονόμευση των συνόρων, ανοίγουμε τις πόρτες για περισσότερους πολέμους αύριο, και δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε αυτό», επεσήμανε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ευρώπη, ΗΠΑ και στη μέση η Ουκρανία
Παράλληλα, οι ΗΠΑ συνεχίζουν τις προσπάθειες για τον τερματισμό των συγκρούσεων και την ειρηνική διευθέτηση της κατάστασης. Ο ειδικός απεσταλμένος του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, ο οποίος πρόσφατα αποκαλύφθηκε ότι συμβούλευε το Κρεμλίνο σχετικά με το πώς να κερδίσει την εύνοια του Αμερικανού προέδρου, αναμένεται να ταξιδέψει στη Μόσχα για συνάντηση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στις αρχές της επόμενης εβδομάδας. Την ίδια ώρα, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Νταν Ντρίσκολ, πρόκειται να έχει συνομιλίες με την ουκρανική πλευρά.
Η φον ντερ Λάιεν χαιρέτισε τις προσπάθειες του Ντόναλντ Τραμπ για την επίτευξη ειρήνης, χαρακτηρίζοντάς τες ως «σημείο εκκίνησης». Ωστόσο, ξεκαθάρισε ότι η Ευρώπη εξακολουθεί να έχει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με αρκετές από τις λεπτομέρειες του αρχικού σχεδίου των 28 σημείων της Ουάσινγκτον .
Η Ουκρανία από την πλευρά της, αναφέρει ότι ορισμένες από τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις που ευνοούσαν τη Ρωσία έχουν πλέον «αποσυρθεί» από το σχέδιο. Στο μεταξύ, ο Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε την προθεσμίας της Πέμπτης, η οποία συνέπιπτε με την Ημέρα των Ευχαριστιών, λόγω μικρής προόδου σε καίρια σημεία της συμφωνίας.
«Η Ρωσία δεν προσπαθεί να σταματήσει τον πόλεμο»
Περιγράφοντας την κατάσταση ως ασταθή και επικίνδυνη, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι βλέπει «μια ευκαιρία για πραγματική πρόοδο». Ενώ τόνισε ακόμα, πως: «Μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει κανένα σημάδι ότι η Ρωσία είναι ειλικρινά πρόθυμη να τερματίσει αυτή τη σύγκρουση. Επομένως πρέπει να συνεχίσουμε να ασκούμε πίεση στη Μόσχα».
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ευχαρίστησε την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα μηνύματα υποστήριξής της. Ο ίδιος τόνισε πως: «Συμφωνούμε απόλυτα. Όσο η Ρωσία συνεχίζει να απορρίπτει όλες τις ειρηνευτικές προσπάθειες, οι κυρώσεις εναντίον της πρέπει να ενισχυθούν και η αμυντική και οικονομική βοήθεια προς την Ουκρανία πρέπει να συνεχιστεί».
«Αν η Ρωσία μπορούσε να κατακτήσει στρατιωτικά την Ουκρανία, θα το είχε ήδη κάνει μέχρι τώρα»
Μάλιστα, σε μία έκτακτη τηλεδιάσκεψη που είχαν οι υπουργοί εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «επιβεβαίωσαν τις κοινές μας αρχές», δήλωσε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, Κάγια Κάλλας. Οι αρχές αυτές περιλαμβάνουν την κυριαρχία, την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και «το εγγενές δικαίωμα της Ουκρανίας στην αυτοάμυνα». Σύμφωνα με την ίδια, όλοι οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναγνώρισαν τις προσπάθειες της αμερικανικής πλευράς για ειρήνη, προτού όμως, παρουσιάσει μια ανάλυση της σύγκρουσης που αποκλίνει σημαντικά από την κοσμοθεωρία που διαμορφώνει το σχέδιο 28 σημείων.
«Προς το παρόν, δεν βλέπουμε κανένα σημάδι ότι η Ρωσία είναι έτοιμη για κατάπαυση του πυρός», υπογράμμισε. «Πρέπει να περάσουμε από τη φάση, όπου η Ρωσία προσποιείται ότι διαπραγματεύεται στη φάση, όπου θα πρέπει πραγματικά να διαπραγματευτεί. Βρισκόμαστε στο δρόμο προς τα εκεί».
Η Κάγια Κάλας αναφέρθηκε στην «αποτυχημένη» θερινή ρωσική επίθεση και στον αντίκτυπο των δυτικών κυρώσεων στην οικονομία της Ρωσίας. «Η ιδέα ότι η Ουκρανία χάνει είναι επίσης εντελώς ψευδής. Αν η Ρωσία μπορούσε να κατακτήσει στρατιωτικά την Ουκρανία, θα το είχε ήδη κάνει μέχρι τώρα. Ο Πούτιν δεν μπορεί να επιτύχει τους στόχους του στο πεδίο της μάχης, οπότε θα προσπαθήσει να διαπραγματευτεί την επίτευξή τους».
Πρόσθεσε δε, ότι τον τελευταίο αιώνα η Ρωσία έχει επιτεθεί σε πάνω από 19 χώρες, σε μερικές από τις οποίες το έχει κάνει και κατ’ επανάληψη. «Επομένως, σε οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία, πρέπει να εστιάσουμε στο πώς θα επιτύχουμε παραχωρήσεις από τη ρωσική πλευρά, ώστε να σταματήσει οριστικά την επιθετικότητα και να μην προσπαθήσει να αλλάξει τα σύνορα με τη βία», επεσήμανε η πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας, Κάγια Κάλας.
Αφοπλισμός της Ουκρανίας και χαμένα εδάφη
Ακόμα, αξίζει να αναφερθεί πως αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκφράζουν την αντίθεσή τους σε προτάσεις που περιορίζουν τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις. Ένα τέτοιο μέτρο, όπως υπογράμμισε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, θα «άφηνε τη χώρα ευάλωτη σε μελλοντικές επιθέσεις». Τόνισε επίσης, ότι η Ουκρανία χρειάζεται «ισχυρές, αξιόπιστες και μακροπρόθεσμες εγγυήσεις ασφάλειας».
Σύμφωνα με διαρροή ηχογράφησης, ο Στιβ Γουίτκοφ είχε δηλώσει τον περασμένο μήνα σε ανώτερο αξιωματούχο του Κρεμλίνου ότι η επίτευξη ειρήνης στην Ουκρανία θα απαιτούσε να αποκτήσει η Ρωσία τον έλεγχο του Ντονέτσκ, ίσως και μέσω ανταλλαγής εδαφών. Το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων ζητούσε από την Ουκρανία να παραχωρήσει ολόκληρη την περιοχή του Ντονέτσκ στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων και των τμημάτων που βρίσκονται σήμερα υπό ουκρανικό έλεγχο.
Τι λέει η Ρωσία για το σχέδιο;
Σύμφωνα με έκθεση του Reuters που επικαλείται τρεις πηγές, το αμερικανικό σχέδιο των 28 σημείων βασίστηκε σε μία ρωσική αναφορά που υποβλήθηκε στον Λευκό Οίκο τον περασμένο Οκτώβριο. Ο Γιούρι Ουσάκοφ, ανώτερος σύμβουλος του Κρεμλίνου, δήλωσε δε, στην κρατική τηλεόραση ότι η Μόσχα είχε εξετάσει την τελευταία έκδοση του σχεδίου των ΗΠΑ, προσθέτοντας: «Ορισμένες πτυχές μπορούν να θεωρηθούν θετικές, αλλά πολλές απαιτούν ειδικές συζητήσεις μεταξύ εμπειρογνωμόνων».
Παράλληλα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε την Τετάρτη ότι είναι πρόωρο να μιλάμε για την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας στο εγγύς μέλλον, σύμφωνα με το Reuters.
Το πρόβλημα με τις δεσμευμένες ρωσικές περιουρίες
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υποσχέθηκε ότι η Κομισιόν θα παρουσιάσει σχέδιο νομικής πρότασης για την αξιοποίηση των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, ώστε να χρηματοδοτηθεί η Ουκρανία το 2026 και το 2027. Η πρόταση είχε προηγουμένως απορριφθεί από τους ευρωπαίους ηγέτες λόγω νομικών αμφιβολιών από το Βέλγιο, που φιλοξενεί περιουσιακά στοιχεία αξίας περίπου 183 δισ. ευρώ, δηλαδή τα δύο τρίτα του παγκόσμιου ρωσικού πλούτου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ταυτόχρονα, από την πλευρά του, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε προτείνει οι ΗΠΑ να λάβουν το 50% των κερδών από μια επιχείρηση υπό την ηγεσία των Αμερικανών για «ανασυγκρότηση και επένδυση στην Ουκρανία», βασισμένη σε 100 δισ. δολάρια από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Αυτό είναι κάτι που αυξάνει την πίεση στους Ευρωπαίους ηγέτες. Ενώ η αμερικανική κυβέρνηση ζητάει από την Ευρώπη να συνεισφέρει άλλα 100 δισ. δολάρια στο επενδυτικό ταμείο ανασυγκρότησης.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επανέλαβε την υποστήριξή της στο σχέδιο των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων, προτείνοντας ένα δάνειο της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Ουκρανία με εγγύηση τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία και την ιδέα ότι η Ρωσία θα καταβάλει αποζημιώσεις στο Κίεβο: «Δεν μπορώ να δω κανένα σενάριο, στο οποίο μόνο οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι θα πληρώσουν τον λογαριασμό». Οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν το θέμα τον επόμενο μήνα, αφού προσπαθούν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση για το Κίεβο για την περίοδο 2026-27, καθώς η Ουκρανία αναμένεται να εξαντλήσει τα διαθέσιμα κεφάλαιά της την άνοιξη.
Τα εγκλήματα της Ρωσίας και του Πούτιν
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπογράμμισε επίσης την ανάγκη επιστροφής των ουκρανών παιδιών που έχουν απελαθεί βίαια στη Ρωσία: «Υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες αγόρια και κορίτσια, των οποίων η τύχη είναι άγνωστη, παγιδευμένα στη Ρωσία από τη Ρωσία. Δεν θα τα ξεχάσουμε». Η ουκρανική κυβέρνηση έχει εντοπίσει σχεδόν 20.000 παιδιά που έχουν μεταφερθεί παράνομα ή βίαια εντός των ρωσικών συνόρων από την εισβολή του 2022, ενώ η οργάνωση Bring Kids Back αναφέρει ότι 1.835 παιδιά έχουν ήδη επιστρέψει.
Υπενθυμίζεται δε, ότι και ο ίδιος ο ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, καταζητείται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για φερόμενα εγκλήματα πολέμου, λόγω αυτών των απαγωγών. Ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων προτείνει πλήρη αμνηστία για τις ενέργειες όλων των εμπλεκόμενων μερών στη σύγκρουση.
