Την ώρα που όλος ο πλανήτης και ιδιαίτερα Μόσχα και Ουάσινγκτον αναρωτιούνται ποιος διέρρευσε στο Bloomberg τις συνομιλίες μεταξύ Στιβ Γουίτκοφ και Γιούρι Ουσακόφ, αλλά και του τελευταίου με τον άλλο έμπιστο συνεργάτη του Βλαντίμιρ Πούτιν, Κίριλ Ντιμιτρίεφ, για το σχέδιο ειρήνης για την Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι -που έχουν σαν βασικό τους στόχο την ενίσχυση της διαπραγματευτικής τους θέσης – εμφανίζονται να εντατικοποιούν τις συζητήσεις τους για το θέμα της στήριξης και της χρηματοδότησης της Ουκρανίας (χωρίς τις ΗΠΑ) και επεξεργάζονται συγκεκριμένες νομικές λύσεις που θα τους επιτρέψουν να χρησιμοποιήσουν τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια, αλλά και ένα Σχέδιο Β σε περίπτωση που η λύση αυτή δεν καταφέρει τελικά να υλοποιηθεί.
Οι συζητήσεις για το θέμα της ευρωπαϊκής στήριξης στην Ουκρανία είναι συνεχείς τα τελευταία 24ώρα, και σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά πριν από λίγο τελείωσε μια τηλεδιάσκεψη που είχαν οι υπουργοί Εξωτερικών της Ένωσης, για το ζήτημα αυτό, με την συμμετοχή και του υπουργού Εξωτερικών της Ουκρανίας Αντρίι Σιμπίχα. Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά κατά την διάρκεια της κλήσης συζητήθηκαν οι τελευταίες εξελίξεις στις συζητήσεις και τις διαπραγματεύσεις για την ειρήνευση στην Ουκρανία, ενώ συζητήθηκαν επίσης ζητήματα που σχετίζονται με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και φυσικά και το θέμα της χρηματοδότησης της Ουκρανίας.
Τι είπε η Κάγια Κάλας για τις ευρωπαϊκές συζητήσεις
Σύμφωνα με όσα ανέφερε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας: «Είναι κρίσιμο να συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την Ουκρανία και να αυξάνουμε την πίεση προς τη Ρωσία, η οποία παραμένει ο βασικός επιτιθέμενος στην σύγκρουση. Όλοι καλωσορίζουμε την πίεση των ΗΠΑ για ειρήνη. Όλοι θέλουμε να τελειώσει αυτός ο πόλεμος, αλλά το πώς θα τελειώσει είναι επίσης σημαντικό. Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι υπάρχει ένας επιτιθέμενος και ένα θύμα». Μεταξύ άλλων η Κάγια Κάλας σημείωσε πως «μια άμεση και χωρίς όρους κατάπαυση του πυρός» είναι το πρώτο βήμα για την επίτευξη ειρήνης, ενώ υπογράμμισε ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ενδείξεις πως η Ρωσία είναι έτοιμη να προχωρήσει σε κατάπαυση του πυρός. Αντίθετα, σύμφωνα με την ίδια «η Ρωσία προσποιείται ότι διαπραγματεύεται σε μια κατάσταση όπου είναι υποχρεωμένη να διαπραγματευτεί».
Συζητήθηκε και η διαρροή του Bloomberg
Στις δηλώσεις της μετά το πέρας της τηλεδιάσκεψης η Κάλας, απαντώντας σε ερώτηση για το δημοσίευμα του Bloomberg σχετικά με τις λεπτομέρειες του ειρηνευτικού σχεδίου των ΗΠΑ και την πληροφορία ότι υπήρξε υψηλό επίπεδο εμπλοκής από τη ρωσική πλευρά στην προετοιμασία του σχεδίου, υποστήριξε ότι «έχει επιβεβαιωθεί από τα μέσα ενημέρωσης ότι τα σημεία του σχεδίου ευνοούν τη Ρωσία. Οπότε, φυσικά, αν ευνοούν τη Ρωσία, είναι σαφές ότι προέρχονται και από την πλευρά της. Για να έχουμε διαρκή ειρήνη, πρέπει να δούμε υποχρεώσεις από τη ρωσική πλευρά. Στο σχέδιο που είδαμε, το οποίο, φυσικά, δεν είναι το τελικό, δεν υπήρχε καμία παραχώρηση ή υποχρέωση από τη ρωσική πλευρά. Νομίζω ότι σε βάθος χρόνου, πρέπει να δούμε τι είναι υποχρεωμένη να κάνει η Ρωσία. Μπορούμε να ξεκινήσουμε από το να τηρήσει τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει μέσω διεθνών συμφωνιών που έχει υπογράψει μέχρι τώρα». Όπως υπογράμμισε είναι τουλάχιστον 20 τέτοιες διεθνείς συμφωνίες, όπου η Ρωσία συμφώνησε να μην επιτεθεί σε κανέναν.
Σε αυτό το πλαίσιο η ίδια υποστήριξε ότι όπως το προσχέδιο που είδε το φως της δημοσιότητας προβλέπει την μείωση του ουκρανικού στρατού, «για να αποτρέψουμε τη συνέχιση της σύγκρουσης, πρέπει να περιορίσουμε τον στρατό και τον στρατιωτικό προϋπολογισμό της Ρωσίας. Αν δαπανούν κοντά στο 40% του προϋπολογισμού τους για στρατιωτικές δαπάνες, θα θέλουν να τον χρησιμοποιήσουν ξανά, και αυτό αποτελεί απειλή για όλους μας. Η εστίαση πρέπει να είναι στις παραχωρήσεις που πρέπει να κάνει η Ρωσία, όχι στην Ουκρανία».
Η ίδια απάντησε και για τη διαφορετική προσέγγιση στους όρους ειρήνης της ΕΕ σε σχέση με τις ΗΠΑ και πόσο ρεαλιστική είναι η προοπτική μιας «δίκαιης ειρήνης» που ευαγγελίζεται η Ευρώπη. «Αν θέλουμε να το αποτρέψουμε από το να επαναληφθεί, πρέπει να έχουμε μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη. Θα παλέψω γι’ αυτό, γιατί πιστεύω ότι αφορά την ευρύτερη ασφάλεια της Ευρώπη», τόνισε.
Κινήσεις για νέο πακέτο κυρώσεων
Κατά την διάρκεια της τηλεδιάσκεψης συζητήθηκε και το ζήτημα των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας με την υπουργό Εξωτερικών της Σουηδίας να πιέζει για να σημειωθεί επιτέλους πρόοδος στις συζητήσεις για το 20ο πακέτο κυρώσεων ούτως ώστε αυτό να υιοθετηθεί το συντομότερο δυνατόν για να πιεστεί η Μόσχα. Από την πλευρά της η Κάλας αναγνώρισε τη σημαντική επίδραση των κυρώσεων στην ρωσική οικονομία, υπογραμμίζοντας ότι «οι κυρώσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην οικονομία της Ρωσίας». Όπως είπε «αν κοιτάξουμε τη Ρωσία αυτή τη στιγμή, δεν τα πηγαίνει και τόσο καλά όσο θέλουν να μας κάνουν να πιστέψουμε. Η οικονομία τους είναι σε πολύ κακή κατάσταση και δεν σημειώνουν τις νίκες στο πεδίο της μάχης που ισχυρίζονται».
Στο θέμα των νέων κυρώσεων αναφέρθηκε και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος νωρίτερα είχε συνομιλία με την πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και όπως ανέφερε ο ίδιος: «Συμφωνούμε απόλυτα. Όσο η Ρωσία συνεχίζει να αποφεύγει όλες τις προσπάθειες για ειρήνη, οι κυρώσεις εναντίον τους πρέπει να σφίξουν, και η αμυντική και οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία να συνεχιστεί».
Πώς θα συνεχιστεί η χρηματοδότηση της Ουκρανίας;
Στην τηλεδιάσκεψη όμως συζητήθηκε και το θέμα των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων στο πλαίσιο της συνέχισης της χρηματοδότησης της Ουκρανίας. Σύμφωνα με όσα ανέφερε η Κάλας για το θέμα: «Η ΕΕ θα προσφέρει επίσης σημαντική συνεισφορά για τις εγγυήσεις ασφαλείας με χρηματοδότηση, εκπαίδευση και υποστήριξη στη βιομηχανία άμυνας. Όσον αφορά στην χρηματοδότηση το δάνειο για αποζημιώσεις είναι η καλύτερη επιλογή» υποστήριξε. Η Κάλας αναφέρθηκε και στη σημερινή ομιλία της προέδρου της Κομισιόν ότι θα συνεχιστεί η εργασία για το δάνειο για αποζημιώσεις και «υποστήριξε ότι οι προτάσεις, οι συγκεκριμένες προτάσεις θα βγουν».
Για το θέμα αυτό, σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico, οι ευρωπαϊκές χώρες επεξεργάζονται ένα εναλλακτικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που δεν μπορέσουν να καταλήξουν σε συμφωνία για την αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων με σκοπό τη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας του Κιέβου.
Σε σύνοδο κορυφής πριν από έναν μήνα, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήλπιζαν να συμφωνήσουν σε μια πρόταση για τη χρήση των δεσμευμένων ρωσικών αποθεμάτων με στόχο ένα «δάνειο αποζημιώσεων» ύψους 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία. Όμως η ιδέα αντιμετώπισε σθεναρή αντίσταση από τον πρωθυπουργό του Βελγίου, Μπάρτ ντε Βέβερ, στη χώρα του οποίου βρίσκονται τα περισσότερα από τα κεφάλαια.
Τώρα, καθώς οι ειρηνευτικές συνομιλίες εντείνονται και το Κίεβο αντιμετωπίζει έλλειψη ρευστότητας, το ζήτημα της τύχης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων παίρνει διαστάσεις επείγοντος.
Η Κομισιόν έτοιμη να παρουσιάσει νομικό κείμενο για το δάνειο αποζημιώσεων
Σύμφωνα με όσα αναφέρει το Politico, ευρωπαίοι διπλωμάτες αναμένουν ότι η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, θα δώσει εντολή στους αξιωματούχους της να παρουσιάσουν μέσα στις επόμενες ημέρες ένα προσχέδιο νομικού κειμένου για το «δάνειο αποζημιώσεων», καθώς ενισχύεται η δυναμική για την εξεύρεση λύσης. «Το επόμενο βήμα είναι η Επιτροπή να παρουσιάσει ένα νομικό κείμενο», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν στους βουλευτές στο Στρασβούργο την Τετάρτη, χωρίς να διευκρινίσει πότε θα κατατεθεί το έγγραφο.
Ωστόσο, παρά τις εντατικές συζητήσεις μεταξύ Βελγίου και Επιτροπής τις τελευταίες εβδομάδες, ο Ντε Βέβερ εξακολουθεί να έχει ανησυχίες σχετικά με νομικές ευθύνες καθώς και με τον κίνδυνο αντιποίνων από τη Μόσχα, εάν τα ρωσικά κεφάλαια χρησιμοποιηθούν για το δάνειο.
Έτσι, οι αρμόδιοι ειδικοί πολιτικής στις Βρυξέλλες εξετάζουν πλέον τρόπους στήριξης της Ουκρανίας σε περίπτωση που η πρόταση για το δάνειο αποζημιώσεων δεν καταστεί εφικτό να ολοκληρωθεί εγκαίρως για να εγκριθεί από τους ηγέτες της ΕΕ στη σύνοδο της 18ης Δεκεμβρίου.
Το Σχέδιο Β της Ευρώπης
Μία επιλογή που κερδίζει υποστήριξη είναι ένα «ενδιάμεσο» δάνειο, χρηματοδοτούμενο μέσω δανεισμού της ΕΕ, για να κρατήσει την Ουκρανία οικονομικά όρθια κατά τους πρώτους μήνες του 2026, σύμφωνα με τέσσερις αξιωματούχους. Αυτό θα έδινε περισσότερο χρόνο για τη δημιουργία του πλήρους δανείου αποζημιώσεων, με τη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων με τρόπο που να είναι αποδεκτός από το Βέλγιο, ώστε να υπάρξει μια πιο μακροπρόθεσμη λύση.
Διπλωμάτες ανέφεραν ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να κληθεί να αποπληρώσει το αρχικό ενδιάμεσο δάνειο προς την ΕΕ, μόλις λάβει χρηματοδότηση από το μακροπρόθεσμο δάνειο αποζημιώσεων. Μια άλλη πιθανότητα θα ήταν μια μακροπρόθεσμη λύση που θα συνδύαζε το δάνειο αποζημιώσεων με κοινό δανεισμό της ΕΕ.
Έξαλλη η Ρωσία με την διαρροή, επιφυλακτική απέναντι σε συμφωνία
Οι εξελίξεις τουλάχιστον όσον αφορά την προθυμία της Ρωσίας να κάνει παραχωρήσεις για να επιτευχθεί η ειρήνη που υποτίθεται ότι θέλει κι η Μόσχα, φαίνεται να επιβεβαιώνουν τις προετοιμασίες των Ευρωπαίων για παν ενδεχόμενο. Σύμφωνα με όσα αναφέρει το Reuters, ανώτερος Ρώσος διπλωμάτης, μετά την διαρροή των τηλεφωνικών συνομιλιών μεταξύ του Γουίτκοφ με τον Ουσακόφ και του Ουσακόφ με τον Ντιμιτρίεφ, υποστήριξε ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να κάνει μεγάλες παραχωρήσεις σε ένα ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία.
Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Ριαμπκόφ: «Δεν μπορεί να τίθεται ζήτημα οποιωνδήποτε παραχωρήσεων ή εγκατάλειψης των θέσεών μας σε αυτά τα βασικά σημεία». Αντίστοιχα ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντιμίτρι Πεσκόφ, υποστήριξε ότι είναι ακόμα πρόωρο να πούμε ότι μια ειρηνευτική συμφωνία βρίσκεται κοντά.
Ο Γουίτκοφ αναμένεται να ταξιδέψει στη Μόσχα την επόμενη εβδομάδα μαζί με άλλους ανώτερους Αμερικανούς αξιωματούχους, για συνομιλίες με την ρωσική ηγεσία σχετικά με ένα πιθανό σχέδιο για τον τερματισμό του σχεδόν τετραετούς πολέμου στην Ουκρανία.
Ο Τραμπ έχει υποστηρίξει ότι σημειώνεται πρόοδος και ότι η Μόσχα κάνει παραχωρήσεις, παρόλο που ο πόλεμος κινείται «μόνο προς μία κατεύθυνση». Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Τραμπ, ο Γουίτκοφ θα συναντηθεί με τον Πούτιν και εμπλοκή στις επαφές θα έχει και ο γαμπρός του Τζάρεντ Κούσνερ.
