«Η Ουκρανία περνά μια από τις πιο κρίσιμες και δύσκολες περιόδους στην ιστορία της», δήλωσε ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, καθώς βρέθηκε προ τετελεσμένου: οι ΗΠΑ και η Ρωσία έχουν καταλήξει σε μια συμφωνία την οποία εκείνος καλείται απλώς να υπογράψει.

Η συμφωνία των 28 σημείων, που έχει διαρρεύσει στα μέσα ενημέρωσης και περιλαμβάνει πολλές από τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις της Μόσχας, φέρεται να διαμορφώθηκε παρασκηνιακά από τον Κίριλ Ντμιτρίεφ, έμπιστο συνεργάτη του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ο 50χρονος Ντμιτρίεφ συναντήθηκε με τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ, Στίβεν Γουίτκοφ, για τρεις ημέρες στο Μαϊάμι ώστε να καταλήξουν σε ένα ειρηνευτικό σχέδιο που υιοθετεί σε μεγάλο βαθμό τις ρωσικές θέσεις – μεταξύ των οποίων η παραχώρηση ουκρανικών εδαφών και η δραστική μείωση του ουκρανικού στρατού.

Από την αρχή της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, ο ρόλος του Ντμιτρίεφ έχει ενισχυθεί, καθώς έχει εξελιχθεί σε έναν από τους τακτικούς συνομιλητές στις ανεπίσημες ρωσοαμερικανικές επαφές. «Υπάρχει ένας ρώσος κύριος, τον λένε Κίριλ. Ήταν καθοριστικός συνομιλητής, λειτουργώντας ως σύνδεσμος μεταξύ των δύο πλευρών», δήλωσε πρόσφατα ο Γουίτκοφ.

Από το Κίεβο στο Χάρβαρντ και στην αυλή του Κρεμλίνου

Γεννημένος στο Κίεβο, τότε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης, ο Ντμιτρίεφ συμμετείχε σε ηλικία 15 ετών σε πρόγραμμα ανταλλαγής μαθητών με τις ΗΠΑ, όπου επέστρεψε αργότερα για να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και να αποκτήσει MBA από το Χάρβαρντ.

Κατά την παραμονή του στις ΗΠΑ ως έφηβος, είχε δηλώσει σε τοπικό δημοσιογράφο ότι η Ουκρανία έχει μακρά και περήφανη ιστορία ανεξαρτησίας και πως το αυξανόμενο εθνικιστικό αίσθημα θα βοηθούσε «να σπάσει η δύναμη του κομμουνιστικού συστήματος». Έκτοτε όμως εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο πιστούς υποστηρικτές του Κρεμλίνου.

Επικεφαλής «σκιώδους ταμείου για τον Πούτιν»

Το 2011 εγκαταστάθηκε στη Ρωσία και ανέλαβε τη διεύθυνση του RDIF (Ρωσικό Ταμείο Άμεσων Επενδύσεων), γεγονός που τον έφερε ακόμη πιο κοντά στον κύκλο του Κρεμλίνου. Το RDIF είναι ένα ασυνήθιστο είδος κρατικού ταμείου, καθώς λειτουργεί περισσότερο ως εταιρεία ιδιωτικών κεφαλαίων, αναζητώντας ξένους επενδυτές για συνεργασίες εντός της Ρωσίας.

Το ταμείο έχει βρεθεί στο στόχαστρο κυρώσεων και δριμείας κριτικής από την κυβέρνηση Μπάιντεν. «Αν και επισήμως πρόκειται για κρατικό επενδυτικό ταμείο, το RDIF θεωρείται ευρέως ως σκιώδες ταμείο για τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και ως εμβληματικό στοιχείο της ευρύτερης ρωσικής κλεπτοκρατίας», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών.

Πώς έγινε ο άτυπος μεσολαβητής ΗΠΑ – Ρωσίας

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η Ουάσιγκτον επέβαλε κυρώσεις και στον ίδιο τον Ντμιτρίεφ. Όμως η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο πριν από έναν χρόνο άλλαξε τα δεδομένα.

Ο Ντμιτρίεφ άρχισε να επικοινωνεί με την κυβέρνηση των ΗΠΑ προβάλλοντας τις οικονομικές ευκαιρίες που θα μπορούσαν να προκύψουν από μια ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία, υποσχόμενος συμβόλαια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Αρκτική και σε άλλους τομείς – μια προοπτική ιδιαιτέρως ελκυστική για μια κυβέρνηση «εμμονική με τις επιχειρήσεις», όπως τη χαρακτηρίζει ο Guardian.

Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην καλλιέργεια στενής σχέσης με τον Στιβ Γουίτκοφ, στενό φίλο και επί χρόνια επιχειρηματικό συνεργάτη του Τραμπ, με την ελπίδα να αξιοποιήσει τον ενθουσιασμό του Αμερικανού προέδρου για την επίτευξη συμφωνιών. Οι δυο τους συνέβαλαν στην απελευθέρωση του Αμερικανού δασκάλου Μαρκ Φόγκελ, στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων τον Φεβρουάριο – μια κίνηση που περιγράφηκε ως πρώτο βήμα για την αποκατάσταση των σχέσεων Ουάσιγκτον – Μόσχας.

Ο Ντμιτρίεφ, ωστόσο, δεν περιορίστηκε στον Γουίτκοφ. Προσεγγίζει και άλλες εξέχουσες προσωπικότητες του κινήματος MAGA, ενώ ως ενεργός χρήστης της πλατφόρμας Χ δημοσιεύει καθημερινά για την ευρωπαϊκή «κρίση μετανάστευσης», κατηγορεί την «παγκοσμιοποίηση» ότι κατηχεί τα παιδιά με «προγράμματα υπέρ των τρανς», και προωθεί τακτικά θεωρίες συνωμοσίας — θέσεις που βρίσκουν απήχηση στο πιο ακραίο κοινό του Τραμπ.

Στα τέλη Οκτωβρίου, σε ταξίδι του στις ΗΠΑ για συνομιλίες με την κυβέρνηση Τραμπ, έδωσε συνεντεύξεις στο Fox News και το CNN, ενώ χάρισε σοκολάτες με το πρόσωπο του Πούτιν σε αμερικανό βουλευτή.

«Πολλοί Ρώσοι που μιλούν καλά αγγλικά δεν έχουν ιδέα πώς σκεφτόμαστε. Εκείνος, όμως, έχει περάσει αρκετό χρόνο με Δυτικούς, ιδιαίτερα με Αμερικανούς, και έχει εξαιρετική αίσθηση του πώς επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες», δήλωσε στο NBC αμερικανός οικονομολόγος που έχει συνεργαστεί μαζί του.

Οι «εχθροί» στο εσωτερικό

Παρά την αφοσίωσή του στον Πούτιν, η ραγδαία άνοδος του Ντμιτρίεφ έχει προκαλέσει αναταράξεις στο ρωσικό διπλωματικό κατεστημένο. Ο Guardian μεταδίδει ότι η σχέση του με τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είναι κακή και ότι η σύγκρουσή τους αποτελεί πλέον «κοινό μυστικό στη Μόσχα».

Χαρακτηριστικό είναι ότι οι δύο άνδρες συγκρούστηκαν τον περασμένο Φεβρουάριο, στη διάρκεια ειρηνευτικών συνομιλιών στο Ριάντ με τις ΗΠΑ, όταν ο Λαβρόφ φέρεται να προσπάθησε να τον αποκλείσει αφαιρώντας την καρέκλα που του είχε δοθεί. Ο Ντμιτρίεφ συμμετείχε τελικά στη συνάντηση, έπειτα από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν.

«Ο Ντμιτρίεφ έχει δημιουργήσει εχθρούς στη Ρωσία. Όμως αυτή τη στιγμή παραμένει άθικτος, επειδή αποδεικνύεται εξαιρετικά χρήσιμος για τον Πούτιν», δήλωσε ρωσική πηγή στην εφημερίδα.