«Εδώ και τρία χρόνια δεν έχω καμία επαφή με τον γιο μου», μου είπε η Ματζόρι με λυγμούς στην πρώτη μας συνεδρία. «Ήμασταν πάντα πολύ δεμένοι με τον Σαμ». Μου εξήγησε πως εκείνος απομακρύνθηκε όταν τον ρώτησε γιατί δεν είχε συμπεριλάβει τον αδερφό του στο γαμήλιο πάρτι. Δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί αντέδρασε τόσο έντονα. Το ότι έκοψε τελείως επαφή τής φάνηκε να ήρθε απ’ το πουθενά.
Ως θεραπεύτρια, βλέπω συχνά ανθρώπους να πονάνε, αλλά τίποτα δεν συγκρίνεται με τον πόνο μιας μητέρας που έχει χάσει την επαφή με το παιδί της γράφει στη Wall Street Journal η ψυχοθεραπεύτρια Rachel Glik.
Δεν υπάρχουν πολλά επίσημα στοιχεία, αλλά όλο και περισσότεροι νέοι αποφασίζουν να κόψουν σχέσεις με γονείς που θεωρούν «τοξικούς», ειδικά τώρα που οι συζητήσεις γύρω από την ψυχική υγεία είναι συχνές.
Συνήθως τα παιδιά απομακρύνονται πιο συχνά από τους πατεράδες παρά από τις μαμάδες (26% έναντι 6% σύμφωνα με έρευνα του Journal of Marriage and Family το 2022). Πολλές μαμάδες όμως νιώθουν ότι η απόρριψη τις διαλύει καθώς έχουν δώσει όλο τον εαυτό τους στην ανατροφή των παιδιών τους.
Πρώτα εσύ, μετά η σχέση
Με τις μαμάδες που δουλεύω και βασανίζονται από τέτοιες σκέψεις, ξεκινάμε δουλεύοντας πρώτα στο να σταθούν ξανά στα πόδια τους. Πολλές ελπίζουν να φτιάξουν τη σχέση τους με τα παιδιά τους, αλλά αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν πρώτα είναι καλά οι ίδιες. Όταν η επικοινωνία ξεκινά από φόβο ή άγχος, συνήθως διώχνει το παιδί ακόμη περισσότερο.
Η Ματζόρι, για παράδειγμα, στην αρχή του απέστειλε παρορμητικά μηνύματα τύπου: «Δεν μπορώ να φάω ούτε να κοιμηθώ, με διαλύει αυτό». Έκανε έτσι το θέμα να αφορά τη δική της στεναχώρια και προσπάθησε να του δημιουργήσει ενοχές, κάτι που συχνά μοιάζει χειριστικό. Στη συνέχεια έκανε αυτό που κάνουν πολλοί γονείς: άρχισε να ζητά συγγνώμη, ελπίζοντας ότι θα ξεχαστούν όλα. Όταν είδε πως η σχέση παρέμενε τεταμένη, ένιωσε αδικημένη και έγινε αμυντική.
Οι γονείς που θέλουν πραγματικά να τα ξαναβρούν με τα παιδιά τους πρέπει να μάθουν να ακούν με ενσυναίσθηση. Το να είσαι περίεργος να μάθεις, αντί να αμύνεσαι, είναι δύσκολο, ειδικά όταν πληγώνεσαι ή διαφωνείς. Αλλά δε γίνεται να διορθώσεις ουσιαστικά μια σχέση αν δεν προσπαθήσεις να δεις τα πράγματα και από την πλευρά του άλλου.
Αν θες πραγματικά να ξαναχτίσεις μια σχέση, πρέπει να είσαι έτοιμος να ακούσεις τον άλλον με ανοιχτή καρδιά. Να μην τσακώνεσαι, αλλά να ρωτάς: «Τι ένιωσες; Πώς σε πλήγωσα;». Δεν είναι εύκολο, ειδικά όταν νιώθεις κι εσύ αδικημένος. Αλλιώς δε γίνεται να χτιστεί εμπιστοσύνη.
Η στιγμή που έκανε τη διαφορά
Τα παιδιά, ακόμα κι ενήλικα, θέλουν να τα βλέπεις, να τα καταλαβαίνεις. Όταν η Ματζόρι του είπε: «Πες μου πώς σε πλήγωσα, υπόσχομαι να σε ακούσω αυτή τη φορά», άρχισε να ξετυλίγεται η αλήθεια. Δεν ήταν μόνο ο γάμος, ήταν πολλά μικρά που είχαν μαζευτεί. Ο Σαμ ένιωθε ότι πάντα προτιμούσε τον αδερφό του, ότι όταν μαλώνανε εκείνη έπαιρνε το μέρος του άλλου, κι ότι τα δικά του λάθη ήταν πιο «ασυγχώρητα». Όταν το παρατήρησε κι η γυναίκα του, δεν άντεξε άλλο.
Η Ματζόρι, αντί να αμυνθεί ή να δικαιολογηθεί, απλώς άκουσε. Και του είπε: «Συγγνώμη που δεν ήμουν εκεί όπως με χρειαζόσουν». Εκείνος, λέει, μαλάκωσε. Αυτό είναι το νόημα μιας αληθινής συγγνώμης: να μην αποφεύγεις, να παραδέχεσαι.
Το βίωσα και εγώ
Το έζησα κι εγώ. Όταν τα δικά μου παιδιά ήταν γύρω στα 25, με πλησίασαν και μου είπαν πράγματα που τα είχα πληγώσει. Ήταν από τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μου. Πόνεσα, ήθελα να πω «μα δεν το εννοούσα έτσι». Αλλά αντί γι’ αυτό τους είπα: «Σε ευχαριστώ που μου το λες. Ξέρω ότι δεν ήταν εύκολο».
Πολλές φορές, όταν τα παιδιά μας μάς ανοίγονται έτσι, δε θέλουν να μας κατηγορήσουν, θέλουν να νιώσουν πως τα βλέπουμε. Προσπαθούν να αλλάξουν το μοτίβο της σχέσης μας. Και όσο κι αν πονάνε αυτές οι κουβέντες, μπορεί να είναι η αρχή για κάτι καλύτερο, λέει η ψυχοθεραπεύτρια.
Βέβαια, δεν είναι όλες οι ρήξεις καλοπροαίρετες. Έχω δει και περιπτώσεις που τα παιδιά φαίνεται να θέλουν περισσότερο να τιμωρήσουν παρά να συνδεθούν. Μερικές φορές, η παιδική ανάγκη να είναι «όλα δικά μου» συνεχίζει και στην ενήλικη ζωή, χωρίς χώρο για ανθρώπινα λάθη.
Αλλά συνήθως, κανείς δεν είναι 100% σωστός ή 100% λάθος. Το θέμα είναι να δούμε αυτές τις δύσκολες στιγμές σαν ευκαιρία. Μια πόρτα για αλλαγή και για ουσιαστική επαφή.
Η Rachel Glik είναι ψυχοθεραπεύτρια, δασκάλα στο Κέντρο Καμπάλα και συγγραφέας του βιβλίου «A Soulful Marriage: Healing Your Relationship with Responsibility, Growth, Priority, and Purpose».
