Μια ενδιαφέρουσα παρτίδα πολιτικού σκακιού μεταξύ κυρίως του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Δημοκρατίας, των δύο βασικών πόλων του πολιτικού συστήματος, ξεκινά με την απόφαση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα να ανοίξει και επίσημα αύριο, την επομένη της επετείου από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, τον φάκελο «Συνταγματική αναθεώρηση». Η πρωτοβουλία του προέδρου της κυβερνήσεως να ξεκινήσει η προεργασία, σε όλα τα επίπεδα, για την τέταρτη αναθεώρηση του καταστατικού χάρτη της χώρας από τη μεταπολίτευση δημιουργεί νέα δεδομένα, διαμορφώνει ετερόκλητους συσχετισμούς και αναδεικνύει ενδιαφέρουσες πολιτικές συμμαχίες.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας που θα καταβληθεί να υπάρξει ένα ισχυρό μεταρρυθμιστικό αποτύπωμα στο Σύνταγμα της νέας περιόδου ή της νέας Μεταπολίτευσης, όπως αρέσκονται πολλοί να λένε, αναμένεται να συγκρουστούν κυρίως δύο διαφορετικοί κόσμοι, δύο διαφορετικές κοσμοθεωρίες και αντιλήψεις περί πολιτικής: αυτή του κ. Τσίπρα και αυτή του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκου Μητσοτάκη.
Η διαδικασία της αναθεώρησης, που θα ολοκληρωθεί παραμονές της συμπλήρωσης 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση, σημείο-σταθμό για το σύγχρονο ελληνικό κράτος, αναμένεται να αποτελέσει πεδίο συγκλίσεων και συνθέσεων αλλά και συγκρούσεων, αφού το Σύνταγμα εκ των πραγμάτων είναι το βασικό θεσμικό πλαίσιο που θα προσδιορίσει το πολιτικό σύστημα στη μεταμνημονιακή Ελλάδα.
Ο Πρωθυπουργός αναμένεται να παρουσιάσει αύριο τις βασικές θέσεις του για την αναθεώρηση του Συντάγματος με στόχο την κατοχύρωση, όπως λέει, των δημοκρατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών, την προστασία των δημοσίων αγαθών (νερού και ηλεκτρισμού), την εισαγωγή θεσμών ενίσχυσης της δημοκρατικής συμμετοχής, την ενίσχυση της Βουλής, την αποκατάσταση των σχέσεων εμπιστοσύνης των πολιτών με την πολιτική που έχουν διαρραγεί και την κατοχύρωση της ισοτιμίας της ψήφου, ως αρχής, ώστε να εμποδίζει τον όποιο νομοθέτη στο μέλλον να φτιάχνει «τερατουργήματα» κατά τον ίδιο ως εκλογικούς νόμους.
Με την ψήφιση του νέου εκλογικού νόμου, έστω και χωρίς 200 ψήφους, τίθεται σε εφαρμογή το σχέδιο του κ. Τσίπρα για τη συνταγματική αναθεώρηση, θέλοντας, όπως λέει ο ίδιος, να βάλει τη σφραγίδα του, αν και έχει την πίεση από την ομάδα των «53» που διαφωνούν με τις προωθούμενες αλλαγές με κριτική περί «λαϊκισμού» στο ζήτημα της προεδρικής εκλογής.
Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, οι αλλαγές που αναμένεται να προτείνει ο κ. Τσίπρας είναι οι εξής: α) ενδυνάμωση του ρόλου των δημοψηφισμάτων και καθιέρωσή τους με πρωτοβουλία των πολιτών, β) ενίσχυση του ρόλου του Κοινοβουλίου ως νομοθετικού και ελεγκτικού μηχανισμού της εκτελεστικής εξουσίας, γ) θέσπιση ανωτάτου ορίου κοινοβουλευτικής θητείας, δ) αλλαγή του τρόπου εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας αλλά και διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του, ε) αναμόρφωση της αρχιτεκτονικής της δημόσιας διοίκησης με στόχο τη διαφάνεια του τρόπου λειτουργίας της και στ) κατάργηση του άρθρου περί ευθύνης υπουργών.
Στο τραπέζι της συζήτησης έχουν πέσει και οι σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας, χωρίς όμως να είναι σίγουρο πως αυτό το ζήτημα θα μπορέσει να προχωρήσει. Πρόσφατα έγινε συνάντηση του Πρωθυπουργού με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο και, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχει εισήγηση να περαμείνει η αναφορά στο άρθρο 3 περί «επικρατούσας θρησκείας» αλλά να προστεθεί και η φράση: «Το κράτος είναι ουδετερόθρησκο».
«ΟΧΙ» ΣΕ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ
Το μήνυμα Παυλόπουλου
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διεμήνυσε εδώ και καιρό να μην επιχειρηθεί να συνδεθεί η αναθεώρηση του Συντάγματος με ενδεχόμενο δημοψήφισμα. Η αντίθεση του Προκόπη Παυλόπουλου είναι απόλυτη. Με βάση τα νέα δεδομένα, ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι η ερχόμενη εκλογική αναμέτρηση, όποτε γίνουν οι εκλογές, θα έχει και δημοψηφισματικό χαρακτήρα για τη συνταγματική αναθεώρηση και προκάλεσε τον κ. Μητσοτάκη να ανοίξει η συζήτηση και για άρθρα που δεν συμφωνεί ο ΣΥΡΙΖΑ, αρκεί να ψηφίσει την απλή αναλογική και την κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών. Ο κ. Μητσοτάκης το απέρριψε και ανταπάντησε στον Πρωθυπουργό ότι «στις επόμενες εκλογές οι πολίτες θα αποφασίσουν όχι μόνο για την επόμενη κυβέρνηση αλλά και για το περιεχόμενο της αναθεώρησης».

ΕΚΛΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
Τα «όχι» και τα «ναι» Μητσοτάκη
Η αξιωματική αντιπολίτευση παραμένει αρκετά επιφυλακτική για τις πραγματικές προθέσεις της κυβέρνησης και στέλνει μήνυμα να αντιμετωπίσει το θέμα της αναθεώρησης με την απαραίτητη σοβαρότητα και να μην επιδοθεί σε μια άσκηση συνταγματικού λαϊκισμού. Στο επιτελείο του κ. Μητσοτάκη φοβούνται μήπως ο κ. Τσίπρας και η ομάδα του χρησιμοποιήσουν τη διαδικασία της συνταγματικήςαναθεώρησης για να απεμπλακούν από τα δύσκολα θέματα της καθημερινότητας και της οικονομίας, αλλά και μήπως η όλη διαδικασία οδηγηθεί σε εκφυλισμό και φθάσουμε, όπως λένε, σε αλλοίωση της φιλοσοφίας του πολιτεύματος, όπως αυτό έχει κατοχυρωθεί με το Σύνταγμα του 1975.
«Τα ζητήματα που αφορούν την ποιότητα της Δημοκρατίας μας πρέπει να αντιμετωπίζονται με την απαραίτητη θεσμική υπευθυνότητα. Ελπίζω ειλικρινά ο καιροσκοπισμός και ο λαϊκισμός να μην επεκταθούν και στη συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος» είπε το βράδυ της Πέμπτης στη Βουλή ο κ. Μητσοτάκης.
Ιδιαίτερα αρνητική είναι η ΝΔ στο ενδεχόμενο να«καθιερωθούν» τα δημοψηφίσματα, τα οποία κατά την ηγεσία της είναι από τη φύση τους πολωτικά και διχαστικά και δεν προωθούν τις συνθέσεις αλλά οξύνουν τις διαχωριστικές γραμμές.
Ο κ. Μητσοτάκης απευθύνει πρόσκληση στον Πρωθυπουργό για συμφωνία σε μεγαλύτερο εύρος αναθεωρητέων άρθρων ώστε η επόμενη Βουλή να μπορέσει με απλή πλειοψηφία να διαμορφώσει τον καταστατικό χάρτη της χώρας.
Εκ των πραγμάτων ο τρόπος εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας δοκιμάζει και τις αντοχές της ΚΟ της ΝΔ, αφού ο κ. Μητσοτάκης πρέπει να λύσει μια δύσκολη πολιτική εξίσωση και τη διαφωνία του με τους «καραμανλικούς» θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί ο κ. Τσίπρας, ειδικά στο ζήτημα της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, ενώ δύο πρώην πρωθυπουργοί, οι Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς, προκρίνουν την εκλογή από τον λαό, με την οποία ο ίδιος διαφωνεί. Εσχάτως ο κ. Μητσοτάκης διαφοροποιήθηκε ελαφρώς στο ζήτημα του Προέδρου της Δημοκρατίας λέγοντας ότι το πρόβλημα δεν είναι τόσο ο τρόπος εκλογής του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα όσο η αποσύνδεση της εκλογής από την πρόωρη διάλυση της Βουλής.
Το πλαίσιο των προτάσεων της ΝΔ που επεξεργάζεται επιτροπή υπό τον Κώστα Τασούλα θα έχει τις εξής βασικές αρχές: α) διασφάλιση της προβλεπόμενης από το Σύνταγμα θητείας της Βουλής (προτείνεται πενταετής θητεία) με κατάργηση της δυνατότητας πρόωρης διάλυσής της με επίκληση εθνικού θέματος ή λόγω αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, β) αναβάθμιση – κατάργηση άρθρου 86 περί ευθύνης υπουργών, γ) δραστική περιστολή της δικαστικής προστασίας πολιτικών προσώπων (η βουλευτική ασυλία να καλύπτει μόνο πολιτική δραστηριότητα), δ) εκσυγχρονισμός των νομοθετικών και ελεγκτικών διαδικασιών της Βουλής και ενίσχυση του ρόλου των κοινοβουλευτικών μειοψηφιών, ε) αναβάθμιση του ρόλου του Προέδρου της Δημοκρατίας χωρίς να αλλάζει τον τρόπο εκλογής του (μιλάνε για ειδικό εκλεκτορικό σώμα) αλλά και επέκταση των αρμοδιοτήτων του, στ) κατάργηση μονοπωλίου δημόσιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (ριζική τροποποίηση του άρθρου 16) κ.ά.
ΑΛΛΑΓΕΣ

Ο κ. Τσίπρας αναμένεται να προτείνει:

α) ενδυνάμωση του ρόλου των δημοψηφισμάτων και καθιέρωσή τους με πρωτοβουλία των πολιτών,

β) ενίσχυση του ρόλου του Κοινοβουλίου ως νομοθετικού και ελεγκτικού μηχανισμού της εκτελεστικής εξουσίας,

γ) θέσπιση ανωτάτου ορίου κοινοβουλευτικής θητείας,

δ) αλλαγή του τρόπου εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας αλλά και διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του,

ε) αναμόρφωση της αρχιτεκτονικής της δημόσιας διοίκησης με στόχο τη διαφάνεια του τρόπου λειτουργίας της και

στ) κατάργηση του άρθρου περί ευθύνης υπουργών.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ