Γιάννης Ευσταθιάδης
Μαύρο εκλεκτό
Εκδόσεις Μελάνι, 2015,
σελ. 103, τιμή 13 ευρώ

Αμφισημία διατρέχει όλη τη συλλογή Μαύρο εκλεκτό με τα 14 διηγήματα του Γιάννη Ευσταθιάδη, μια αμφισημία διαβρωτική που διαπερνά πέρα ως πέρα, πότε έντρομη και ταραχώδης, πότε χαλαρή και ήρεμη, αλλά πάντοτε προσγειωμένη στις αντιφάσεις της ζωής, την κάθε στιγμή, την κάθε φάση των πρωταγωνιστών των ιστοριών του. Το βάθος της σιωπής, το λάθος της αποτίμησης, το άνθος της προσδοκίας, όλα εν συγχορδία, συνυπάρχουν σε αμήχανες σχέσεις: ένα βλέμμα χωρίζει τη ζωή από τον θάνατο, τον έρωτα από την αγάπη, τον άνδρα από τη γυναίκα, την απώλεια από τη φθορά. Ερωτας, μοναξιά, χωρισμός, θάνατος, απώλεια, λήθη, μνήμη συμπλέουν κωπηλατώντας προς το λιμάνι της αβεβαιότητας, ευλογώντας παρηγορητικά τους ήρωες των διηγημάτων, στιγματίζοντας τη φύση τους. Ο συγγραφέας, πηγαίνοντας συχνά κόντρα στα κοινωνικά ταμπού, καταδύεται στον ψυχισμό και στις αντιφάσεις του σύγχρονου ανθρώπου, ενώ «Η νύχτα κατεβαίνει αργά και οι συγχορδίες του σκοταδιού χτίζονται, θαρρείς από τα μαύρα πλήκτρα του πιάνου».

Στην «Οδοντόβουρτσα» το επιτακτικό και κατά παραγγελία από τη σύζυγο ξέπλυμά της γίνεται αφορμή συναισθηματικής φόρτισης και αφορμή να βάλει σε σκέψεις τον σύζυγο μήπως υπάρχει άλλος άνδρας στη ζωή της συζύγου του. Στο «Rewind» η προβολή βίντεο διχάζεται μεταξύ ερωτικής απιστίας και μελαγχολίας, μεταξύ εικόνας και φαντασίωσης, ενώ το χιόνι της οθόνης διασπάται σε κουκκίδες μοναξιάς, διεισδύοντας σε έναν κόσμο αντιφατικό. Στον «Σιωπηλό μάρτυρα», παραλλάσσοντας την ομώνυμη ταινία του Χίτσκοκ, ο μάρτυρας-παρατηρητής, καθηλωμένος στο παράθυρό του, μαντεύει σκηνές του απέναντι διαμερίσματος και κατατάσσει όσα βλέπει, με φλας μπακ, σε «λύπη ως άθροισμα θορύβων και άηχη μελαγχολία». Στην «Προσωπογραφία» ο συγγραφέας μάς χαρίζει ένα μοναδικό tour de force στον εσώτερο κόσμο ενός ζωγράφου, που έχει φτιάξει ένα πορτρέτο «ρευστό, ευμετάβλητο και, άρα, ευπροσάρμοστο στη χαρά, τη θλίψη, τη στέρηση, την πλησμονή, τη μοναξιά, το χρόνο, το θάνατο», επομένως δυσερμήνευτο και ίσως ανύπαρκτο. Στο καταληκτικό και κάπως μεταφυσικό και φιλοσοφικό «Μαύρο εκλεκτό» έχουμε επιστροφή στη μακρινή μήτρα (στην «πεπαλαιωμένη κοιλιά»), εκεί από όπου άρχισαν όλα και όπου το σκότος είναι στο πιο εκλεκτό του μαύρο χρώμα.
Πολλά από τα διηγήματα είναι αμφίδρομα και επιδεκτικά διπλής ερμηνείας, παλλόμενα μεταξύ συμβατού και μη συμβατού, μεταξύ ρεαλιστικού και παραλόγου, αποκωδικοποιώντας συναισθήματα, οπισθοχωρώντας προς την αυτογνωσία, ολισθαίνοντας στις ράγες του χρόνου, λες και «αόρατο ρολόι γυρίζει ανάποδα τους δείκτες, αριθμώντας σε γρήγορες κινήσεις μήνες, μέρες, ώρες». Κάνω δε τη σκέψη ότι η αμφισημία για την οποία μίλησα στην αρχή έγκειται, σκοπίμως, στο γεγονός ότι ο χρόνος εδώ τα ‘χει μπερδέψει τόσο με όσα τρέχουν γύρω του που δεν ξέρει πια αν το μέλλον είναι μπροστά ή πίσω… διηγήματα, εν γένει, τα χαρακτηρίζουν μια προδιάθεση αναζήτησης (και καταγραφής τού) ψυχισμού των πρωταγωνιστών, μια στοχαστική αύρα και μια προσπάθεια ενδοσκόπησης στον ανθρώπινο παραλογισμό, μέσω διαπεραστικού βλέμματος που καταβυθίζεται στη μη απτή γοητεία της ζωής, απορρυθμίζοντας την ουτοπία. Οπαδός του υπαινιγμού και της πλαγίας ματιάς στα πράγματα, ο βραβευμένος πεζογράφος Ευσταθιάδης, δεινός και πυκνός αφηγητής και, μεταξύ άλλων, εξασκημένος στις αντιφάσεις της ζωής συγγραφέας, με το Μαύρο εκλεκτό του μας κάνει μια περιήγηση στα άδυτα της ανθρώπινης συνθήκης, προσεγγίζοντας με λυτρωτική διάθεση πρόσωπα, καταστάσεις, υποθέσεις και αντιφάσεις, λες και ως άλλος μικροβιολόγος αναλύει τις αιματολογικές εξετάσεις ασθενούς…
Ο κ. Ντίνος Σιώτης είναι ποιητής, εκδότης του περιοδικού «Δέκατα».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ