Εχουμε απολαύσει ξανά στην Ελλάδα τον σπουδαίο Ιμπραΐμ Μααλούφ, έναν από τους σημαντικότερους τρομπετίστες της γενιάς του, ο οποίος γεννήθηκε στη Βηρυτό το 1980, μετοίκησε στη Γαλλία ως παιδί κατά τη διάρκεια του λιβανέζικου εμφυλίου πολέμου και μεγάλωσε στο Παρίσι περιβαλλόμενος από νότες και μελωδίες, καθώς και οι δύο γονείς του ασχολούνταν με τη μουσική.

Ο πολυβραβευμένος καλλιτέχνης θα εμφανιστεί στις 10 Ιουνίου στο Δημοτικό Θέατρο Λυκαβηττού και στις 11 Ιουνίου στη Μονή Λαζαριστών στη Θεσσαλονίκη και αυτή τη φορά οι συναυλίες του θα κουβαλούν και για τον ίδιο επιπλέον συναισθηματική φόρτιση, γιατί το πρόγραμμά τους βασίζεται κυρίως στο πολύ ωραίο τελευταίο άλμπουμ του, με τίτλο «Trumpets of Michel-Ange», το οποίο αποτίνει φόρο τιμής στον πατέρα του, εφευρέτη της τετραβάλβιδης μικροτονικής τρομπέτας.

Το «Trumpets of Michel-Ange» ηχογραφήθηκε κατά τη διάρκεια ζωντανών sessions στο στούντιο Meudon, έξω από το Παρίσι. Μπορείτε να μας περιγράψετε την ενέργεια και την ατμόσφαιρα αυτών των sessions;

«Η ζωντανή ηχογράφηση με τους μουσικούς μου και με ένα μικρό, προσεκτικά επιλεγμένο ακροατήριο – ανθρώπους που πραγματικά γνωρίζουν και αγαπούν τη μουσική μου – ήταν εξαιρετικά συναρπαστική. Εφερε μια εντελώς διαφορετική αίσθηση, μια νέα μορφή ενέργειας στην όλη εμπειρία. Αυτή η οικειότητα έδωσε νόημα στη μουσική έδωσε ουσία στο κόνσεπτ που προσπαθώ να παρουσιάσω στη σκηνή. Το να το καταγράψω για πρώτη φορά ακριβώς όπως το οραματίζομαι στις συναυλίες μου ήταν κάτι πραγματικά ξεχωριστό – και σίγουρα είναι κάτι που θα ξανακάνω».

Πόσο σημαντικό είναι για εσάς, προσωπικά, να τιμήσετε την κληρονομιά του πατέρα σας μέσα από τη δουλειά σας;

«Μπορείτε να φανταστείτε πόσο σημαντικό είναι αυτό – όχι μόνο για εμένα, αλλά και για την επόμενη γενιά, για τα παιδιά μου. Ο πατέρας μου μού έμαθε τα πάντα για την τρομπέτα – αλλά και για τόσα άλλα. Με ανέβασε μαζί του στη σκηνή από την ηλικία των εννέα ετών μέχρι και την εφηβεία μου. Αυτές οι εμπειρίες με διαμόρφωσαν ολοκληρωτικά. Μου άνοιξε δρόμους σε διαφορετικούς μουσικούς κόσμους – σύγχρονη μουσική, κλασική, μπαρόκ, παραδοσιακή αραβική μουσική – και πάντα με ενθάρρυνε να είμαι περίεργος, να αυτοσχεδιάζω, να είμαι εφευρετικός. Στάθηκε δίπλα μου σε κάθε βήμα της μουσικής μου διαδρομής με υπομονή και γενναιοδωρία.

Πέρα από το γεγονός ότι ήταν ο λαμπρός νους πίσω από την επινόηση της τρομπέτας με το τέταρτο πλήκτρο, μου χάρισε το πολυτιμότερο που είχε: τον χρόνο του, τις γνώσεις του, την παρουσία του. Αυτή η κληρονομιά έχει πραγματικό βάρος. Δεν την παίρνω ελαφρά τη καρδία. Το να την τιμήσω δεν είναι απλώς επιλογή – είναι το ελάχιστο που μπορώ να κάνω».

Εχετε εμφανιστεί στην Αθήνα πριν από λίγα χρόνια. Τι θυμάστε πιο έντονα από το κοινό, την πόλη ή τη συνολική εμπειρία;

«Κάθε φορά που ταξιδεύω στην Ελλάδα – είτε για διακοπές είτε για δουλειά – νιώθω το ίδιο πράγμα. Είναι σαν να επιστρέφω στον Λίβανο, αλλά μέσα στην Ευρώπη. Ο καιρός, το φαγητό, η μουσική, η ενέργεια – όλα μοιάζουν τόσο οικεία.

Φυσικά, η Ελλάδα είναι πιο σταθερή με πολλούς τρόπους – δεν υπάρχει πόλεμος, και η ζωή μοιάζει πιο ασφαλής. Αλλά συναισθηματικά και πολιτισμικά, κάτι εδώ με αγγίζει βαθιά. Νιώθω σαν στο σπίτι μου».

Εχετε συνεργαστεί με θρύλους από διάφορα μουσικά είδη. Ποια συνεργασία σάς έχει μείνει αξέχαστη;

«Δεν είναι εύκολο να συγκρίνω τις συνεργασίες που είχα. Είτε με τον Sting είτε με τον Κουίνσι Τζόουνς, τον Γουίντον Μαρσάλις, τον A$AP Rocky, είτε με λιγότερο γνωστούς καλλιτέχνες που μπορεί να μην είναι διάσημοι αλλά είναι απίστευτα ταλαντούχοι – κάθε εμπειρία φέρνει κάτι μοναδικό. Αυτό που με ενθουσιάζει περισσότερο είναι όταν δουλεύω με ανθρώπους που με βγάζουν έξω από τη ζώνη ασφαλείας μου. Εκεί συμβαίνει η πραγματική μαγεία. Κάτι τέτοιο με προκαλεί, με εκπλήσσει, με εμπνέει. Αυτή είναι η πιο συναρπαστική πτυχή όσων κάνουμε ως μουσικοί.

Αλλά αν έπρεπε να διαλέξω την πιο όμορφη συνεργασία, θα έλεγα ότι είναι με τη σύζυγό μου, τη Hiba Tawaji. Εχει μία από τις πιο μαγευτικές φωνές που έχω ακούσει ποτέ – είναι πραγματικά ένα αστέρι στη Μέση Ανατολή και στον αραβικό κόσμο, ένα πηγαίο, ατόφιο ταλέντο. Το να δουλεύω μαζί της δεν μου προκαλεί μόνο δημιουργική πληρότητα αλλά είναι και βαθιά προσωπικό. Πρόκειται για ένα οικογενειακό πρότζεκτ. Μοιραζόμαστε μια ζωή, τα παιδιά μας και μια μουσική πορεία. Το να συνεργαζόμαστε σε τραγούδια είναι κάτι πραγματικά ξεχωριστό».

Η μουσική σας αντλεί έμπνευση από την κληρονομιά σας στη Μέση Ανατολή. Πώς βλέπετε τη μουσική – ειδικά την jazz και τη fusion – να συμβάλλει στον διάλογο ή στην εικόνα που έχει διαμορφωθεί για τη Μέση Ανατολή;

«Το πρόβλημα με την εικόνα που έχει ο κόσμος για τη Μέση Ανατολή είναι τα τόσα κλισέ που έχουν επικρατήσει είτε λόγω του Χόλιγουντ είτε λόγω της μουσικής και του φαγητού ή και απλών εικασιών που κάνει κάποιος για ένα μέρος που του φαίνεται εξωτικό. Σχεδόν κάθε φορά που κάποιος μαθαίνει ότι είμαι Λιβανέζος, το πρώτο πράγμα που θα αναφέρει είναι το ταμπουλέ. Ή όταν ακούγεται μια νταρμπούκα σε ένα πάρτι, με κοιτούν και λένε: «Αυτό είναι το δικό σου!». Αυτά ίσως φαίνονται αθώα, αλλά δείχνουν πόσο περιορισμένη και επιφανειακή είναι η αντίληψη για έναν εξαιρετικά σύνθετο πολιτισμό.

Ειδικά σήμερα, που ο διάλογος γύρω από τη Μέση Ανατολή, συνδέεται συχνά με πολέμους και τρομοκρατία, αυτά τα στερεότυπα γίνονται ακόμη πιο προβληματικά. Πιστεύω ότι ο καλύτερος τρόπος να τα αντιμετωπίσουμε δεν είναι με αντιπαράθεση, αλλά δίνοντας παραδείγματα, αποδεικνύοντας μέσα από πράξεις ότι δεν ισχύουν. Η Μέση Ανατολή είναι πολύ περισσότερα από τις εικόνες που έχει ο κόσμος στο μυαλό του. Είναι μια περιοχή πλούσια σε ποικιλομορφία, με βαθιές παραδόσεις ανεκτικότητας, δημιουργικότητας και μείξης πολιτισμών. Αυτό ακριβώς προσπαθώ να εκφράσω μέσα από τη μουσική μου: ότι ο αραβικός πολιτισμός δεν περιορίζεται στην νταρμπούκα και το κανονάκι. Είναι απέραντος, εξελισσόμενος, γεμάτος αποχρώσεις. Και αν η δουλειά μου μπορεί να βοηθήσει να αλλάξει – έστω και λίγο – αυτή η αντίληψη, τότε νιώθω ότι κάνω κάτι ουσιαστικό».

Δεδομένων των εντάσεων και των προκλήσεων στην περιοχή, βλέπετε τη μουσική σας ως μια μορφή πολιτισμικής γέφυρας ή διπλωματικού εργαλείου; Πώς διαχειρίζεστε αυτή την ευθύνη;

«Δεν ξέρω πάντα πώς να το εξηγήσω, αλλά μερικές φορές, όταν κοιτάζω το κοινό – όπου κι αν βρισκόμαστε στον κόσμο – βλέπω κάτι εξαιρετικό. Βλέπω ανθρώπους όλων των ηλικιών: παιδιά, εφήβους, νεαρούς ενήλικες, μεγαλύτερους, πολύ ηλικιωμένους.

Βλέπω διαφορετικές κουλτούρες, διαφορετικά χρώματα, διαφορετικές θρησκείες, διαφορετικές πεποιθήσεις – όλους στον ίδιο χώρο, να μοιράζονται την ίδια στιγμή. Και αυτό σημαίνει πάρα πολλά για εμένα, γιατί αποδεικνύει ότι η ενότητα είναι εφικτή. Οτι, μέσα από τη μουσική, οι άνθρωποι μπορούν να ενωθούν και να γίνουν – έστω και για λίγο – ένα, ένας λαός. Η μουσική το κάνει αυτό. Η τέχνη το κάνει αυτό. Δεν θα την έλεγα «εργαλείο» – είναι κάτι παραπάνω. Είναι η απόδειξη ότι αυτή η σύνδεση λειτουργεί. Δεν αφορά μόνο εμένα ή τη μουσική μου. Αφορά αυτό που είναι η μουσική στην ουσία της. Ο ίδιος ο ορισμός της μουσικής εμπεριέχει την ελπίδα».

Πώς βλέπετε τη διαδρομή σας ως μουσικός, από τα πρώτα σας άλμπουμ μέχρι το σημείο που βρίσκεστε σήμερα;

«Νιώθω απίστευτα τυχερός. Είμαι ανεξάρτητος καλλιτέχνης – παράγω όλα τα άλμπουμ μου μόνος μου και διαχειρίζομαι και τη διανομή. Οπότε το να φτάσω σε αυτό το επίπεδο αναγνώρισης και επιτυχίας χωρίς την υποστήριξη μιας μεγάλης δισκογραφικής είναι εξαιρετικά σπάνιο. Είμαι βαθιά και ειλικρινά ευγνώμων σε όλους όσοι ακούν τη μουσική μου και έρχονται στις συναυλίες μου.

Αυτό που συμβαίνει στην καριέρα μου δεν είναι κάτι που βλέπει κανείς συχνά. Είμαι στην πραγματικότητα ο μόνος ορχηστρικός καλλιτέχνης στη Γαλλία που παίζει σε αρένες. Εχω πουλήσει πάνω από ένα εκατομμύριο άλμπουμ – και για έναν ανεξάρτητο μουσικό, αυτό το νούμερο μοιάζει σχεδόν σουρεαλιστικό. Οσο για τη μουσική, πιστεύω πως ο κόσμος με έχει ακολουθήσει όλα αυτά τα χρόνια επειδή δεν επαναλαμβάνομαι. Δεν παίζω ποτέ το ίδιο πράγμα δύο φορές και δεν φτιάχνω ποτέ το ίδιο άλμπουμ ξανά. Αν ακούσετε τα 19 άλμπουμ μου, θα δείτε πως κανένα δεν μοιάζει με το άλλο. Το καθένα εξερευνά κάτι εντελώς διαφορετικό. Νομίζω πως αυτή η συνέπεια στην εξέλιξη είναι κάτι που το κοινό σέβεται – και για εμένα, ως καλλιτέχνη, είναι μια πρόκληση που δεν σταματά ποτέ να με ενθουσιάζει».

Ποιος ή τι σας εμπνέει περισσότερο αυτή τη στιγμή στη ζωή σας;

«Κάθε περίοδος της ζωής μου μού φέρνει και διαφορετικές πηγές έμπνευσης. Αλλά αυτή τη στιγμή, χωρίς καμία αμφιβολία, είναι τα παιδιά μου. Εχω τρία υπέροχα παιδιά και με εμπνέουν σε ό,τι κάνω».