Οταν συμβαίνει μια τραγωδία, στο διάστημα της συντέλεσής της, είναι συχνά δύσκολο και ενδεχομένως πρόωρο να αποδοθούν ευθύνες, και η τεράστια καταστροφή από τις πυρκαγιές στην Καλιφόρνια δεν αποτελεί εξαίρεση. Μπορούν, ωστόσο, να εξαχθούν κάποια συμπεράσματα για τους άμεσα ή έμμεσα εμπλεκομένους.
Παρότι με ενοχλεί ιδιαιτέρως η πρακτική της ενοχοποίησης των θυμάτων, δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω ότι κάποιοι άνθρωποι νομίζουν ότι ο κόσμος τελειώνει εκεί που φτάνουν τα δολάριά τους. Σαν εκείνο τον πάμπλουτο κτηματομεσίτη που ανακοίνωσε ότι πληρώνει όσο όσο για να του σώσουν το σπίτι, την ώρα που δεκάδες χιλιάδες Καλιφορνέζοι εκκένωναν την περιοχή.
Παρότι οφείλουμε να του αναγνωρίσουμε το ελαφρυντικό της απόγνωσης, δεν μπορούμε να μη δούμε και τους λόγους που του επιτέθηκε το… μισό Διαδίκτυο. Επειδή θεωρούσε ότι τα χρήματά του μπορούν να τον σώσουν από τα πάντα, επειδή πρακτικά ζητούσε από ιδιώτες εργαζομένους να ρισκάρουν τη ζωή τους για χάρη του, επειδή πριν από μήνες είχε ταχθεί υπέρ της μείωσης φόρων.
Βέβαια, όταν έπεσα πάνω σε αυτό το ειδησάριο, ήταν μια συγκεκριμένη λεπτομέρεια που μου κίνησε το ενδιαφέρον. Διότι παντού θα υπάρχουν πλούσιοι με περίεργες αξιώσεις και παντού θα υπάρχει ένα κοινό έτοιμο να τους δείξει με το δάχτυλο. Η λεπτομέρεια, λοιπόν, ήταν το κόνσεπτ της ιδιωτικής πυρόσβεσης.
Διότι, συγχωρήστε μου την αυτοαναφορικότητα, θυμήθηκα ότι σε παλαιότερο κείμενο αναρωτιόμουν μισοαστεία-μισοσοβαρά τι θα κάνουν για να αντιμετωπίσουν τις κρατικές ελλείψεις τα σχετικά εύπορα κοινωνικά στρώματα. «Θα προσλάβουν ιδιωτικούς πυροσβέστες και σωματοφύλακες; Μισθοφόρους σε περίπτωση πολέμου; Δικαστές σε περίπτωση που η υπόθεσή τους πάρει καμιά δεκαετία; Είπαμε εύπορα στρώματα, αλλά δεν είναι και κροίσοι».
Σαν τα μπέργκερ
Πού να ήξερα ότι στη γη του αμερικανικού ονείρου η έννοια της «ιδιωτικής πυρόσβεσης» είναι τελικά τόσο διαδεδομένη όσο τα μπέργκερ. Μάλιστα, ακόμη και οι σχετικές δημόσιες υπηρεσίες προέκυψαν κάποια στιγμή στα μέσα του 19ου αιώνα ως εξέλιξη των αρχικά εθελοντικών και μετά ιδιωτικών ομάδων, οι οποίες λίγο ως πολύ χρηματοδοτούνταν από τις ασφαλιστικές, καθώς προστάτευαν (κυρίως) τα ασφαλισμένα σπίτια.
Αλλά ας επιστρέψουμε στο σήμερα. Οπου οι ειδικοί μιλούν για την πιο καταστροφική πυρκαγιά στην ιστορία της αμερικανικής Πολιτείας, όπου έχουν καεί περιουσίες και έχουν χαθεί (και καταστραφεί) ζωές – και κάπου εδώ να πούμε ότι εκεί τουλάχιστον κανείς δεν κατηγορεί όσους έχασαν ανασφάλιστα σπίτια, αφού ήδη οι ασφαλιστικές έχουν αρχίσει να κάνουν τον ψόφο κοριό, οπότε πάει και η εύκολη μομφή της ατομικής ευθύνης και του «ας πρόσεχες». Ξαφνικά συνειδητοποίησαν οι πλούσιοι ότι δεν αισθάνονται ασφαλείς στην τοποθεσία Καλιφόρνια, μια Πολιτεία που υπέκυψε και αυτή στον διπλό πειρασμό «κόβουμε πυροσβέστες, προσλαμβάνουμε αστυνομικούς» και κάπως έτσι είχαμε και την αναζήτηση λύσης στον ιδιωτικό τομέα.
Αλήθεια, πώς φαντάζονται ότι θα αντιμετωπίσουν την κλιμάκωση της κλιματικής κρίσης; Θα εφεύρουν έξυπνους ατομικούς ανεμιστήρες; Θα φτιάξουν ιδιωτικά αναπνευστήρια; «Γιατί όχι;» θα μου πείτε. Για το Λος Αντζελες και το Χόλιγουντ μιλάμε, η επιστημονική φαντασία τα έχει ήδη απαντήσει αυτά.
Σε κάθε περίπτωση, είτε σε εκείνη την άκρη του Ατλαντικού (παρότι – για να τα λέμε όλα – η Καλιφόρνια βρέχεται από τον Ειρηνικό) είτε στην άλλη, τη δική μας, μοιάζει να ισχύει το «όπου φτωχός κι η μοίρα του». Ισως το μόνο που θα σώζει τον φτωχό από τη μοίρα του είναι ότι οι πλούσιοι δεν θα θέλουν να έχουν για θέα τις στάχτες.
Και όσο κι αν κάποιοι διατείνονται ότι δεν είναι όλα για πούλημα και ότι πρέπει να ενισχυθούν οι δημόσιες υπηρεσίες τόσο θα υπάρχουν οι Μασκ αυτού του κόσμου και οι οπαδοί τους που θα λένε ότι αυτές είναι ιδέες που αποτελούν υλικό για ταινία επιστημονικής φαντασίας…