Αργά το βράδυ της 26ης Σεπτεμβρίου του 2000 το πλοίο «Εξπρές Σάμινα», των ανθηρών τότε Μινωικών Γραμμών του Παντελή Σφηνιά, προσεγγίζοντας το λιμάνι της Παροικιάς στην Πάρο, με περισσότερους από 500 επιβάτες, προσέκρουσε στις νησίδες Πόρτες με αποτέλεσμα να ρηγματωθεί η καρίνα του και να βυθιστεί λίγο αργότερα παρασέρνοντας σε υγρό τάφο 81 άτομα. Ηταν το δεύτερο φονικότερο ναυάγιο στις ελληνικές θάλασσες, μετά από εκείνο του οχηματαγωγού «Ηράκλειο» στη Φαλκονέρα τον Δεκέμβριο του 1966 με 224 πνιγμένους ανθρώπους.

Του τραγικού ναυαγίου ακολούθησε πολιτική θύελλα, η κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη κλονίστηκε από το πλήθος των θυμάτων και το βάρος των ευθυνών που τις απέδιδαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Αρχικώς οι ευθύνες αποδόθηκαν στον πλοίαρχο και ιδιαιτέρως στον υποπλοίαρχο που αντί να βρίσκεται στη γέφυρα χάζευε κάποιον ποδοσφαιρικό αγώνα, αλλά στη συνέχεια τα πνεύματα οξύνθηκαν.

«Αυτή είναι η Ελλάδα»

Το πλοίο ταξίδευε επί 34 χρόνια στο Αιγαίο, η ικανότητά του να πλέει αμφισβητήθηκε από τους εμπειρογνώμονες, το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας κατηγορήθηκε ότι έκανε τα στραβά μάτια στην επιφανή και ταχέως αναπτυσσόμενη εκείνη την περίοδο ναυτιλιακή εταιρεία και ο τότε πρωθυπουργός μην αντέχοντας τη σκληρή – άδικη κατ’ αυτόν – κριτική που δεχόταν αναφώνησε αγανακτισμένος «αυτή είναι η Ελλάδα», δηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο τα θεσμικά ελλείμματα, τα διοικητικά και επαγγελματικά κενά που συνοδεύουν τον σύγχρονο εθνικό μας βίο.

Η συνέχεια ήταν εξίσου τραγική. Εξήντα πέντε ημέρες αργότερα ο επιφανής και φιλόδοξος ακτοπλόος Παντελής Σφηνιάς μην αντέχοντας το βάρος του ναυαγίου πήδηξε στο κενό από τον έκτο όροφο των γραφείων του, στο Μέγαρο Καραγιώργη του Πειραιά. Η νεοεκλεγείσα τότε κυβέρνηση Σημίτη αμφισβητήθηκε εντόνως και μπορεί κανείς να πει ότι έκτοτε δεν είδε άσπρη μέρα. Ο δε υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Χρήστος Παπουτσής εξαφανίστηκε στην κυριολεξία από τον πολιτικό στίβο, σχεδόν αυτοεξορίστηκε σε μια προστατευμένη και πολιτικώς προσφερθείσα θέση στην Παγκόσμια Τράπεζα.

Κλονισμένη εμπιστοσύνη

Το τραγικό και αναπάντεχο για τους ανυποψίαστους πολίτες σιδηροδρομικό δυστύχημα τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους στην κοιλάδα των Τεμπών, με δεκάδες νεκρούς και τραυματίες, κυρίως φοιτητές και φοιτήτριες που ταξίδευαν στη Θεσσαλονίκη μετά την ανάπαυλα του τριημέρου της Καθαρής Δευτέρας, σόκαρε το πανελλήνιο, κλόνισε την εμπιστοσύνη των πολιτών για τον σιδηρόδρομο και ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, καθώς αποκαλύφθηκε ότι εν έτει 2023, στην εποχή της πολυδιαφημισμένης ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, τα τρένα στην Ελλάδα ταξιδεύουν τυφλά, με μέσα και εργαλεία αρχαία. Το έλλειμμα ασφάλειας, το κενό σηματοδότησης των γραμμών, η απουσία μηχανισμού τηλεδιαχείρισης και ηλεκτρονικής παρακολούθησης της πορείας των τρένων φαντάζει μοναδικό και ξένο προς μια χώρα ευρωπαϊκή, η οποία επιπροσθέτως ακκίζεται ότι μπορεί να μεταδώσει γνώσεις και εμπειρίες ψηφιακής μεταρρύθμισης στον προηγμένο κόσμο. Δικαιολογίες προφανώς δεν υπάρχουν, ούτε οι ευθύνες μπορούν να περιορισθούν στον μοιραίο και άπειρο σταθμάρχη της Λάρισας, όταν το σιδηροδρομικό δίκτυο με τις πολλές καθυστερήσεις και τις συνεχείς αναβολές δρομολογίων έδινε μέχρι και πριν από λίγες μέρες σήματα επικινδυνότητας. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι στα τρένα προειδοποιούσαν σταθερά τους τελευταίους μήνες ότι το δυστύχημα έρχεται και το κακό παραμονεύει.

Πένθος και οργή για το αδιανόητο

Σύμπασα πλέον η ελληνική κοινωνία πενθεί μουδιασμένη και μαζί οργισμένη. Δεν μπορεί να συμβιβαστεί με τις αδιανόητες απώλειες νέων ανθρώπων, που επιβιβάζονται χαρούμενοι και ευτυχισμένοι για να βρεθούν τσακισμένοι στην κοιλάδα του θανάτου. Στη συνείδηση των περισσοτέρων πολιτών τα ταξίδια με τρένο είναι από τα ασφαλέστερα. Ουδείς μπορούσε να φανταστεί ότι υπάρχει ενδεχόμενο σε τούτους τους χρόνους δύο τρένα προερχόμενα από αντίθετες κατευθύνσεις να ταξιδεύουν στις ίδιες ράγες επί δώδεκα ολόκληρα λεπτά και κανείς να μην μπορεί να δει ή να προειδοποιήσει για την επερχόμενη μοιραία σύγκρουση.Κοινή είναι η πεποίθηση ότι η ζώνη των σιδηροδρόμων είναι αμαρτωλή και διαχρονικά διεφθαρμένη. Στον ΟΣΕ και στα διάδοχα σχήματά του η διαφθορά περίσσευε τα προηγούμενα χρόνια και κατά τα φαινόμενα περισσεύει και τώρα. Από το 1995 και εντεύθεν έχουν επιχειρηθεί πάμπολλες προσπάθειες εκσυγχρονισμού και μεταρρύθμισης, αλλά καμία δεν ευδοκίμησε. Ολες πνίγηκαν στον κυκεώνα των συμφερόντων που περιβάλλουν τους σιδηροδρόμους, στις ράγες των οποίων ασκήθηκαν άνομα συμφέροντα και διεφθαρμένοι πολιτικοί. Το τραγικό είναι ότι το ελληνικό κράτος στη διάρκεια των τελευταίων 25 χρόνων έχει ξοδέψει περισσότερα από 25 δισ. ευρώ για να αποκτήσει ασφαλείς και αξιόπιστες σιδηροδρομικές υπηρεσίες και κατέληξε στο δράμα των Τεμπών. Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης, η Εγνατία Οδός, ο πιο σύνθετος και σύγχρονος ελληνικός αυτοκινητόδρομος, κόστισε 6 δισ. ευρώ!

Το πέρασμα στην αβεβαιότητα

Πριν από λίγες ημέρες ούριος άνεμος κινούσε τα πανιά του Κυριάκου Μητσοτάκη. Οι δημοσκοπήσεις τού έδιναν ισχυρό προβάδισμα, οι αντιπολιτευόμενοι διεκδικητές της εξουσίας βασανίζονταν από εσωκομματικές διενέξεις και εκείνος έμπλεος ενθουσιασμού προετοιμαζόταν για μια επικών διαστάσεων προεκλογική καμπάνια, στα συνθήματα της οποίας θα κυριαρχούσαν οράματα και προσδοκίες μιας ισχυρής και ανταγωνιστικής Ελλάδας, που βλέπει με αισιοδοξία το μέλλον. Οι περισσότεροι μάλιστα υπέθεταν ότι συγκέντρωνε τις περισσότερες πιθανότητες να είναι ο νικητής των επερχόμενων διπλών εκλογών και υπό ορισμένες προϋποθέσεις να κερδίσει και την αυτοδυναμία. Τώρα, υπό το βάρος του τραγικού δυστυχήματος, όλα έχουν αλλάξει. Η αβεβαιότητα περισσεύει στο Μέγαρο Μαξίμου. Και αυτό γιατί όλο το οικοδόμημα που επιμελώς έχτιζε εδώ και τέσσερα χρόνια ο κ. Μητσοτάκης χάθηκε μαζί με το μοιραίο τρένο στην κοιλάδα των Τεμπών. Τώρα είναι υποχρεωμένος να αλλάξει, αλλά δεν έχει πολύ χρόνο στη διάθεσή του, ακόμη και αν παρατείνει τον χρόνο προκήρυξης και διεξαγωγής των εκλογών.

Απαντήσεις και απόδοση ευθυνών

Σε κάθε περίπτωση δεν χωρεί πια καμία αμφιβολία ότι το προπαρασκευαζόμενο εδώ και καιρό φιλόδοξο προεκλογικό επικοινωνιακό σχήμα έχει χαθεί στη μαύρη τρύπα του δυστυχήματος στην κοιλάδα των Τεμπών. Το τσακισμένο τρένο και τα δεκάδες θύματα της ανείπωτης τραγωδίας δεν επιτρέπουν λόγια εύκολα και οράματα αστήρικτα και αβάσιμα. Απαιτούν απαντήσεις, έρευνα σε βάθος και απόδοση ευθυνών στον ευρύ κύκλο των υπευθύνων της πρωτοφανούς καταστροφής, χωρίς προστασίες και σκανδαλώδεις καλύψεις. Το προεκλογικό σχέδιο του κ. Μητσοτάκη επιβάλλεται να αλλάξει χαρακτήρα και προσανατολισμό, να μεταφερθεί από τα επικοινωνιακά στα θεμελιώδη, να δώσει καθαρές απαντήσεις στα κρίσιμα και στα μεγάλα που ορίζουν πραγματικά τη ζωή των πολιτών. Χωρίς μεγάλη και ουσιαστική στροφή ο κ. Μητσοτάκης θα βρεθεί πιθανώς προ εκπλήξεων που δεν υπολόγιζε πριν από μία εβδομάδα.