Διπλωματικές αναταράξεις έχει προκαλέσει η πρωτοβουλία του υπουργού Εθνικής Αμυνας Νίκου Δένδια να καλέσει την πρεσβευτή της Γαλλίας Λοράνς Αουέρ προκειμένου να της κοινοποιήσει τη δυσαρέσκεια της Αθήνας για το ενδεχόμενο πώλησης στην Τουρκία των πυραύλων Meteor.

Στην πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι δεν έχει καμία τέτοια πληροφορία και ότι ο υπουργός Αμυνας κινήθηκε προληπτικά. Στη συνέχεια το Μέγαρο Μαξίμου επιχείρησε να κλείσει το θέμα, αλλά συνεχή δημοσιεύματα σε τουρκικά μέσα ενημέρωσης κρατούν ψηλά το ενδιαφέρον.

Παράλληλα, ελληνικές διπλωματικές πηγές εκφράζουν μια άλλη οπτική για τον τρόπο που εκδηλώθηκε η δυσαρέσκεια της χώρας μας, επισημαίνοντας ότι τέτοιες κινήσεις γίνονται μακριά από τη δημοσιότητα.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος επιχείρησε να κόψει κάθε σχετική συζήτηση δηλώνοντας ότι τα συναρμόδια υπουργεία βρίσκονται σε πλήρη συντονισμό και ότι «δεν πρόκειται να υπάρξει καμία άλλη δημόσια τοποθέτηση για το συγκεκριμένο ζήτημα». Ωστόσο, στελέχη του υπουργείου Εθνικής Αμυνας εκφράζουν την ανησυχία τους ότι η Τουρκία εργαλειοποιεί τα «ήρεμα νερά» προκειμένου να πετύχει καλύτερες συμφωνίες στα εξοπλιστικά της προγράμματα προβάλλοντας την απομάκρυνση του κινδύνου «θερμού επεισοδίου» στο Αιγαίο.

Επισημαίνουν επίσης ότι το Μέγαρο Μαξίμου έχει γνώση αυτών των προβληματισμών αλλά και των πληροφοριών ότι αξιωματούχοι της Γαλλίας αξιοποιούν την όλη κατάσταση για να κλείσουν συμφωνία πώλησης των Meteor στην Τουρκία, η οποία ανησυχεί για την ενίσχυση της αμυντικής ισχύος της Ελλάδας. Στο εύλογο ερώτημα γιατί η χώρα μας δεν διαμαρτυρήθηκε στις άλλες δύο συμπαραγωγές χώρες των Meteor, η απάντηση ήταν ότι με τη Βρετανία και την Ιταλία η Ελλάδα δεν έχει υπογράψει αμυντική συνεργασία.

Η «Γαλάζια Πατρίδα» είναι «πλήρης ανοησία»

Πάντως, σε πρόσφατη ομιλία του σε ομογενείς στις ΗΠΑ ο υπουργός Εθνικής Αμυνας έθεσε ξανά στο επίκεντρο τις τουρκικές βλέψεις. Κατά τον Ν. Δένδια, η θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας» «είναι ένα νεο-ιμπεριαλιστικό, νεο-οθωμανικό όνειρο ενός μέρους, πιθανότατα όχι του συνόλου, του τουρκικού πολιτικού κατεστημένου, το οποίο σαφώς απειλεί την Ελλάδα, το οποίο σαφώς παραβιάζει τα διεθνή σύνορα, είναι σαφώς αντίθετο με το Διεθνές Δίκαιο, με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και επιτρέψτε μου να είμαι ειλικρινής: είναι πλήρης ανοησία, διότι δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ. Ποτέ!».

Παγιδεύει, σύμφωνα με την εκτίμηση του υπουργού, την τουρκική κοινωνία σε μια διαρκή αντιπαράθεση με την Ελλάδα, η οποία διαφορετικά θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά σημαντική για την Τουρκία ως σημείο εισόδου προς την Ευρωπαϊκή Ενωση και προς τη Δύση. Εφόσον η Ελλάδα δεν διεκδικεί τίποτα από την Τουρκία, θα μπορούσε, κατά τη γνώμη του, να υπάρξει μια συμφωνία σχεδόν σε όλα υπό μία προϋπόθεση: τον σεβασμό σε Διεθνές Δίκαιο, Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, Καταστατικό των Ηνωμένων Εθνών, αναγνωρισμένα σύνορα, διεθνείς συνθήκες.

Η επισήμανση για την Αλεξανδρούπολη

Στην περιοχή, πάντως, υπάρχει διεθνής κινητικότητα. Πέρα από τη Σούδα, οι Αμερικανοί «κτίζουν» στην Ανατολική Μεσόγειο νέα βάση στην Κύπρο και μάλιστα διπλή, μία ναυτική στο Μαρί και μία αεροπορική στην Πάφο. Για αυτές τις στρατηγικές – για το ΝΑΤΟ αλλά κυρίως για τους Αμερικανούς – βάσεις είχε μια αποκαλυπτική συζήτηση ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας με τον ελληνοκύπριο λομπίστα Εντι Ζεμενίδη, εκτελεστικό διευθυντή του Ελληνοαμερικανικού Συμβουλίου Ηγεσίας. Σε αυτή τη συζήτηση ο κ. Δένδιας επεσήμανε τον ρόλο μιας άλλης βάσης, ίσως της νεότερης που λειτουργεί στην Ελλάδα αλλά και στο ΝΑΤΟ, αυτή της Αλεξανδρούπολης.

Χιλιομετρικά, εξήγησε, η Αλεξανδρούπολη είναι στο κοντινότερο σημείο των συνόρων για τη μεταφορά υλικών και βοήθειας στην Ουκρανία. Αρα, σημείωσε, με το να συμπεριλάβουμε την Αλεξανδρούπολη στην πρώτη τροποποίηση της Συμφωνίας, αλλά και με το να επεκτείνουμε τη δεύτερη τροπολογία της Αμυντικής Συμφωνίας, προσφέραμε στις ΗΠΑ, στο ΝΑΤΟ, στη Δύση έναν δίαυλο επικοινωνίας με την Ουκρανία και την Κεντρική Ευρώπη που δεν υπήρχε προηγουμένως. Διότι προηγουμένως ο μόνος δίαυλος επικοινωνίας ήταν μέσα από τα Στενά προς τη Μαύρη Θάλασσα, πράγμα δύσκολο δεδομένης της κατάστασης στην περιοχή.

Και η Αλεξανδρούπολη έχει μοναδικά προτερήματα, έχει ένα τεράστιο αεροδρόμιο, σιδηρόδρομο, οδικό δίκτυο, αγωγό προς τον Βορρά και κατά συνέπεια ενέργεια, μονάδα FSRU, από την οποία αμερικανικό υγροποιημένο αέριο μπορεί να διοχετευτεί στην Κεντρική και στην Ανατολική Ευρώπη.

Το ανοιχτό ζήτημα με τις αμυντικές δαπάνες

Βέβαια, αυτό το πλεονέκτημα της χώρας μας δεν επιτρέπει εφησυχασμό. Καθώς ο «τυφώνας Τραμπ» σαρώνει την Αμερική, ακόμα και την Ευρώπη, και ο αμερικανός πρόεδρος ζητεί να δίνεται το 5% του ΑΕΠ κάθε χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες, πράγμα που αναμένεται να προκαλέσει πολλές εντάσεις, η ελληνική κυβέρνηση παρακολουθεί προσεκτικά τις εξελίξεις. Η χώρα μας ήδη ξοδεύει το 3% του ΑΕΠ της σε αμυντικές δαπάνες, δηλαδή περισσότερα από πολλές άλλες χώρες του ΝΑΤΟ.

Αμερικανικές διπλωματικές πηγές υπενθυμίζουν, επίσης, τη λίστα Μπλίνκεν, την οποία παρέδωσε ο τότε αρχηγός του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στον Πρωθυπουργό, για προμήθεια αμυντικού εξοπλισμού αξίας 2 δισ. δολαρίων, που περιλαμβάνει φρεγάτες και την προμήθεια των μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35 που σε λίγους μήνες μπαίνουν σε σειρά παραγωγής.

Συνεπώς, σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, δεν τίθεται θέμα για τις ελληνοαμερικανικές αμυντικές σχέσεις που φαίνεται ότι είναι «κτισμένες σε γερές βάσεις».

Προτεραιότητα η κατασκευή θόλου

Παράλληλα, εξελίσσεται η συζήτηση για τη δημιουργία ευρωπαϊκής αυτόνομης άμυνας. Σε αυτόν τον στόχο η Ελλάδα φιλοδοξεί να συμβάλει με την κατασκευή του θόλου, ο οποίος θα αναχαιτίζει εισερχόμενους πυραύλους και drones. Η κατασκευή του θόλου – ένα έργο καθαρά αμυντικού χαρακτήρα, όπως έχει τονιστεί επανειλημμένως – βρίσκεται σε απόλυτη προτεραιότητα για την ελληνική κυβέρνηση.