Ημεταπολεμική εμπέδωση του κράτους δικαίου και η χρυσή εποχή των δικαιωμάτων συνδέθηκαν στενά με τον δικαστικό έλεγχο του νομοθέτη και τη δέσμευσή του από κανόνες αυξημένης τυπικής ισχύος. Η τήρηση του Συντάγματος δεν επαφίεται στην καλή πρόθεση των κυβερνώντων, αλλά στο πιο ανθεκτικό θεσμικό τους αντίβαρο, τη δικαστική εξουσία. Στην απαιτητική αυτή αντίληψη της δημοκρατίας, όπου η ίση ελευθερία είναι η πιο ισχυρή αξίωσή μας απέναντι στην Πολιτεία, ο δικαστής δεν επιλύει μόνο διαφορές αλλά υπαγορεύει την ορθή συνταγματική ερμηνεία σε μείζονα ζητήματα της κοινωνικής και πολιτικής μας συμβίωσης. Στη γνωστή, για παράδειγμα, υπόθεση των ταυτοτήτων, το 2001, το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν έκρινε απλώς το – νομικά αυτονόητο – θέμα της (μη) αναγραφής του θρησκεύματος. Επικύρωσε συμβολικά την προστασία της μειοψηφίας και τη φιλελεύθερη πτυχή του πολιτεύματός μας.
Ωστόσο, οι αλλεπάλληλες κρίσεις της τελευταίας δεκαετίας δοκίμασαν το Σύνταγμα και τη θέση του δικαστή, εκθέτοντάς τον στα φώτα της δημόσιας σφαίρας. Στις αίθουσες των ανωτάτων δικαστηρίων, ιδίως στο Συμβούλιο της Επικρατείας, κατέληξαν ρυθμίσεις υπαρξιακής σημασίας για τη χώρα, από τα μνημόνια και την επώδυνη δημοσιονομική προσαρμογή στην οικονομική κρίση, έως τους πρωτοφανείς περιορισμούς της πανδημίας. Η μεταπολιτευτική μας συναίνεση έσπασε και ο δικαστής κλήθηκε αφενός να αναλάβει το μερίδιό του στη διαχείριση των απρόβλεπτων γεγονότων, αφετέρου να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των απογοητευμένων από το πολιτικό σύστημα πολιτών. Και τούτο σε συνθήκες ακραίας πόλωσης και λόγου διχαστικού ή και θορύβου παραδικαστικού, που έβαλαν ευθέως κατά του κύρους του θεσμού και έσπειραν την καχυποψία για την ανεξαρτησία του.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
