Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου στην επέτειο των 70 χρόνων του, αφήνει θετικό στίγμα ως ένας κορυφαίος πολιτιστικός θεσμός με την ολοκλήρωση στις 31 Αυγούστου της θητείας της Κατερίνας Ευαγγελάτου στο τιμόνι της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του θεσμού. Το θετικό πρόσημο αποτυπώθηκε ούτως ή άλλως στα τέλη Ιουλίου μέσα από τον απολογισμό της 6ετούς θητείας της που κατέδειξε την ανοδική τάση της επισκεψιμότητας του Φεστιβάλ, με 1.000.000 θεατές να έχουν παρακολουθήσει τις εκδηλώσεις του από το 2020 έως και τις 15 Ιουλίου 2025, αλλά και την επίτευξη δημοσιονομικών στόχων, την δημιουργία πλεονάσματος όπως και την αναβάθμιση κτιριακών υποδομών ως παρακαταθήκη για το μέλλον. Ένα μέλλον που «περνάει» πλέον στην καθοδήγηση του Μιχαήλ Μαρμαρινού, νέου καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.
Σύμφωνα με την σημερινή ανακοίνωση του Φεστιβάλ: σε μια καλλιτεχνική διαδρομή 3 μηνών (Μάιος- Αύγουστος 2025), 273.000 θεατές -πρωτοφανής αριθμός για την ιστορία του- κατέκλυσαν τις Αθηναϊκές σκηνές και τα δύο αρχαία θέατρα της Επιδαύρου, παρακολουθώντας 107 μοναδικές παραγωγές, με τη συμμετοχή σχεδόν 3.000 καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο.
Με ρεκόρ εισπράξεων από τα εισιτήρια που ξεπερνούν τα 7.800.000, το Φεστιβάλ ολοκληρώθηκε πανηγυρικά και βρίσκεται εντός των εγκεκριμένων δημοσιονομικών στόχων για το 2025, καταγράφοντας σημαντικό πλεόνασμα που ενισχύει τη βιωσιμότητα του Οργανισμού για την επόμενη περίοδο.
Το φετινό πρόγραμμα περιέλαβε σημαντικές παγκόσμιες πρεμιέρες, διεθνείς συνεργασίες, κορυφαίους ερμηνευτές και ερμηνεύτριες, πρωτότυπες δράσεις και ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες.
Σημαντικές καλλιτεχνικές στιγμές του Φεστιβάλ 2025 με μια ματιά
Στην αιχμή του προγράμματος του Φεστιβάλ, ξεχώρισαν οι τέσσερις επετειακές παραγωγές στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου: Το φετινό πρόγραμμα στην Επίδαυρο ξεκίνησε με την Αντιγόνη, σε συμπαραγωγή με το Εθνικό Θέατρο και σε σκηνοθεσία του Γερμανού σκηνοθέτη Ούλριχ Ράσε. Το εμβληματικό έργο παρουσιάστηκε σε παγκόσμια πρεμιέρα με έναν λαμπερό θίασο Ελλήνων ηθοποιών, αποκλειστικά στο αργολικό θέατρο και κατ’ εξαίρεση για τρεις μέρες.
Ακολούθησε ένα γεγονός ιδιαίτερης σπουδαιότητας και εξαιρετικά σπάνιο στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, η συναυλία του πολυβραβευμένου μαέστρου Θεόδωρου Κουρεντζή, ο οποίος διηύθυνε την ορχήστρα Utopia στα έργα Τραγούδια για τα νεκρά παιδιά και Τέταρτη συμφωνία του Γκούσταβ Μάλερ. Ο Όρκος της Ευρώπης του διεθνούς φήμης Ουαζντί Μουαουάντ με τη βραβευμένη Juliette Binoche και πέντε σπουδαίους ηθοποιούς, τη Violette Chauveau, τη Δανάη Επιθυμιάδη, τη Daria Pisareva, τη Leora Rivlin και τον Emmanuel Schwartz, έφεραν στη σκηνή του Αργολικού θεάτρου ένα έργο (σε συμπαραγωγή με το La Colline – Τhéâtre Νational) που αναμετρήθηκε με τη σκοτεινή ρίζα της βίας, αναζητώντας την καταγωγή της στον μυθολογικό πυρήνα της Ευρώπης. Η παράσταση απέσπασε στο σύνολό της διθυραμβικές κριτικές τόσο από τον ελληνικό όσο και από τον διεθνή Τύπο.
ΟΡΚΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ WAJDI MOUAWAD @Theofilos Tsimas
Ο Γιάννης Χουβαρδάς μετέφερε στη σκηνή του Αρχαίου Θεάτρου τον Οιδίποδα Τύραννο και τον Οιδίποδα επί Κολωνώ του Σοφοκλή σε μία παράσταση ως ενιαίο έργο, σε μια συμπαραγωγή του Φεστιβάλ με τον Πολιτιστικό Οργανισμό Λυκόφως. Υπό την καθοδήγηση του σπουδαίου Έλληνα σκηνοθέτη, μια ομάδα σημαντικών ηθοποιών και συντελεστών αφηγήθηκαν τη συγκλονιστική ιστορία του Οιδίποδα ξεκινώντας από το τέλος και πηγαίνοντας στην αρχή του κακού.
Οι συγκεκριμένες εκδηλώσεις σχεδιάστηκαν με αφορμή την επέτειο των 70 χρόνων του Φεστιβάλ και παρουσιάστηκαν με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), το οποίο συνέβαλε καθοριστικά στη φετινή διοργάνωση ως Μέγας Δωρητής του Επετειακού Προγράμματος στην Επίδαυρο.
Στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού το κοινό απόλαυσε: τη Φιλαρμονική του Μονάχου υπό τη διεύθυνση του Andrés Orozco-Estrada, τη σολίστ του βιολιού Hilary Hahn, τη Κινέζα πιανίστρια Yuja Wang, τον καταξιωμένο αρχιμουσικο Κωνσταντίνο Καρύδη, μέχρι τους διεθνούς φήμης πιανίστες Francesco Piemontesi και Daniil Trifonov, τον διάσημο πιανίστα και συνθέτη Max Richter, τους πρωτοπόρους της ηλεκτρονικής μουσικής Air και τον σπουδαίο Emanuel Ax υπό τη διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού. Ξεχωριστές στιγμές στο φετινό πρόγραμμα του Ηρωδείου ο Ιππόλυτος της Κατερίνας Ευαγγελάτου, που καταχειροκροτήθηκε σε δύο sold out βραδιές, καθώς και η παράσταση χορού Impermanence από το Sydney Dance Company.
ΘΩΜΑΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ Mahler Chamber Orchestra – Yuja Wang
Με μια από τις πιο πολυσυζητημένες παραστάσεις της φετινής χρονιάς άνοιξε το Φεστιβάλ στην Πειραιώς 260. Η θρυλική Αριάν Μνουσκίν με τον διάσημο θίασό της Θέατρο του Ήλιου παρουσίασαν την παράσταση Εδώ έχει δράκους / Hic sunt Dracones που ξεδίπλωσε την ιστορία της Οκτωβριανής Επανάστασης και παράλληλα εστίασε στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ξεχώρισαν οι Αυστραλοί ηθοποιοί που αυτοπροσδιορίζονται ως άτομα με νοητική αναπηρία ή ως νευροδιαφορετικοί Back to Back Theatre με την παράσταση Ο κυνηγός πέφτει θύμα της σκιάς του / The Shadow Whose Prey the Hunter Becomes,o Μοζαμβικανός Idio Chichava με την παράσταση χορού Vagabundus, η Handspring Puppet Company και ο πολυσχιδής William Kentridge με το Ο Φάουστ στην Αφρική! / Faustus in Africa!, η Αμερικανίδα χορογράφος Φέι Ντρίσκολ με το συναρπαστικό Weathering, αλλά και η Carolina Bianchi με την τολμηρή παράσταση Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα» που προκάλεσε αίσθηση. Ξεχωριστό αποτύπωμα άφησαν οι παραστάσεις Τα Χρόνια, της Eline Arbo, βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα της βραβευμένης με Νομπέλ, Ανί Ερνό και η διασκευή για το θέατρο της Χορτοφάγου από την Daria Deflorian, βιβλίου της επίσης βραβευμένης με Νομπέλ, Χαν Κανγκ. Όμως και το ελληνικό πρόγραμμα της Πειραιώς 260 περιέλαβε καλλιτέχνες με διαφορετικές σκηνικές γλώσσες που ανέδειξαν κείμενα λογοτεχνικά, αλλά και πρωτότυπες θεατρικές δημιουργίες.
Ο Ιούλιος στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου συνδύασε το Aρχαίο Δράμα, τη σύγχρονη δημιουργία στο πλαίσιο του επιτυχημένου κύκλου Contemporary Ancients, ο οποίος φέτος, στην πέμπτη του χρονιά διευρύνθηκε περιλαμβάνοντας και νέα είδη, όπως κινηματογράφο και μουσικό θέατρο. Δημιουργοί όπως ο Χρήστος Στέργιογλου με τον Αλέξανδρο Δράκο Κτιστάκη, ο Γιάννης Σκουρλέτης σε κείμενα του Γιάννη Παλαβού και του Άρη Αλεξανδρή και η Όλια Λαζαρίδου σε κείμενο του Κυριάκου Χαρίτου παρουσίασαν σύγχρονες παραστάσεις θεάτρου και μουσικής στο πλαίσιο του κύκλου. Ξεχωριστή στιγμή ήταν η πρεμιέρα της ταινίας Ηλέκτρα 7 σε μία συνεργασία του Φεστιβάλ με την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΝΤΙΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Αύγουστος στο Μικρό Θέατρο ήταν αφιερωμένος στη μουσική, με συναυλίες υψηλής αισθητικής με ένα ρεπερτόριο ευρέος φάσματος. Από τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Άστορ Πιατσόλα, έως τα τραγούδια του Μεσοπολέμου, καταξιωμένοι καλλιτέχνες, όπως η Μαρία Φαραντούρη, ο Τάσσης Χριστογιαννόπουλος, η Αλίκη Καγιαλόγλου, ο Μίλτος Λογιάδης, αλλά και εκπρόσωποι της νεότερης μουσικής σκηνής χάρισαν στο κοινό της Μικρής Επιδαύρου αξεχαστες μουσικές στιγμές.
Subset στο Ωδείο Αθηνών
Στο πλαίσιο του Subset Festival το κοινό παρακολούθησε καινοτόμα μουσικά σχήματα, καταξιωμένους και ανερχόμενους, Έλληνες και ξένους σολίστες της σύγχρονης μουσικής. Ανάμεσα στους καλλιτέχνες οι: Ryoji Ikeda, Mouse on Mars, Christina Vantzou, Carmen Villain, Lyra Pramuk αλλά και ο Δημήτρης Καμαρωτός, o Φίλιππος Τσαλαχούρης, o Θεόδωρος Λώτης κ.ά..
Νέοι χώροι, τολμηρές συνεργασίες
Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου επέστρεψε φέτος δυναμικά στο Δημοτικό Θέατρο Λυκαβηττού σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων και την Τεχνόπολη. Με τέσσερις ξεχωριστές συναυλίες σύγχρονης μουσικής, το Φεστιβάλ αγκάλιασε τις νεότερες γενιές θεατών, παρουσιάζοντας σπουδαίους καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό όπως ή (Αrca, Νalyssa Green, Spiritualized κ.ά.). Kαι άλλοι νέοι χώροι φιλοξένησαν φέτος τις παραγωγές του Φεστιβάλ όπως το Θέατρο Τέχνης, το Θέατρο Σταθμός, ο Φάρος και ο Θόλος του ΚΠΙΣΝ, το Αδριάνειο Υδραγωγείο.
ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΣ MCYINKA- PHOTO BY ΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΥ
Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, ενέταξε για πρώτη φορά στην ιστορία του μια πολύ σημαντική θεατρική δράση στην οποία οι ερμηνευτές είναι κρατούμενοι. Πιστό στην αρχή της συμπερίληψης, και θέλοντας να διασφαλίσει ότι κάθε φωνή –ακόμη και εκείνη που συχνά μένει στο περιθώριο– έχει χώρο να ακουστεί και να εκφραστεί, παρουσίασε ένα νέο έργο με σημαντικό κοινωνικό αποτύπωμα που συγκίνησε βαθιά όσους το παρακολούθησαν: 19 κρατούμενοι του Κέντρου Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένων Ελεώνα Θηβών «ΕΠΙΛΟΓΗ», οι οποίοι συμμετέχουν στο Εργαστήρι Προσωπικής Ανάπτυξης Κρατουμένων (το οποίο υλοποιείται από το Εθνικό Θέατρο) δημιούργησαν υπό την καθοδήγηση του εμψυχωτή/σκηνοθέτη Στάθη Γράψα το βιωματικό, διαδραστικό θεατρικό δρώμενο DOG TAGS. Η παράσταση ήταν sold out και στις έξι παρουσιάσεις της.
Ο πολιτισμός ανήκει σε όλους
To Φεστιβάλ, με την πεποίθηση ότι η Τέχνη οφείλει να είναι ανοικτή, φιλόξενη και ισότιμη, και με στόχο την ανεμπόδιστη οπτικοακουστική παρακολούθηση για όλες, όλους και όλα, ενέταξε φέτος στο επετειακό του πρόγραμμα 4 θεατρικές παραστάσεις καθολικής προσβασιμότητας. Με την πολύτιμη συνεργασία της εταιρίας ATLAS E.P και του πολιτιστικού οργανισμού liminal και με εργαλεία τη διερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα, τον υπερτιτλισμό, την απτική ξενάγηση και την ακουστική περιγραφή, οι παραστάσεις σχεδιάστηκαν έτσι ώστε να απευθύνονται σε κάθε θεατή, χωρίς αποκλεισμούς.
Επετειακές εκδηλώσεις και παραγωγές του Φεστιβάλ
Εκτός από το επετειακό πρόγραμμα της Επιδαύρου με τις τέσσερις μεγάλες παραγωγές που σχεδιάστηκαν ειδικά για τον εορτασμό των 70 χρόνων, μια σειρά από πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν με αφορμή το Επετειακό Έτος 2025, όπως:
Pavilion- Ένα σημαντικό έργο υποδομής κληροδότημα του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου για τις επόμενες γενιές
Γιορτάζοντας τα 70 χρόνια λειτουργίας του, το Φεστιβάλ παρουσίασε το Pavilion, ένα έργο υποδομής μέσα στον χώρο της Επιδαύρου. Πολύτιμος αρωγός στην υλοποίηση του έργου η ΔΕΗ, στρατηγικός σύμμαχος του Φεστιβάλ, που επενδύει τα τελευταία χρόνια σε πρωτοβουλίες που προάγουν την πολιτιστική ζωή της χώρας. Με το Pavilion, που θα λειτουργήσει ως σημείο συνάντησης, δημιουργίας και υποστήριξης των δράσεων του Φεστιβάλ, ο θεσμός επεκτείνει τη φυσική και συμβολική του παρουσία στον αρχαιολογικό χώρο της Επιδαύρου, επενδύοντας σε σύγχρονες υποδομές που υπηρετούν την τέχνη, τη συνεργασία και τον σεβασμό προς την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Ένα ντοκιμαντέρ μέσα από το βλέμμα των ανθρώπων του Φεστιβάλ
Τα πρόσωπα του Φεστιβάλ, (καλλιτέχνες, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι, θεατρολόγοι, καλλιτεχνικοί διευθυντές, μουσικοί, αρχαιολόγοι, ιστορικοί, μεταφραστές, εργαζόμενοι) μας ξεναγούν σε μερικά από τα πιο γοητευτικά μονοπάτια της εβδομηντάχρονης διαδρομής του με τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ Μέσα από τα μάτια τους. Μοιράζονται γεγονότα και συναισθήματα μέσα από βιντεοσκοπημένες παραστάσεις, σπάνιες φωτογραφίες, προγράμματα, αφίσες, πλάνα από τα καμαρίνια, τα θέατρα και τους χώρους των εκδηλώσεων και πολύτιμες προσωπικές μαρτυρίες. Μετά την πρεμιέρα του, το ντοκιμαντέρ θα ταξιδέψει σε όλη τη χώρα και στο εξωτερικό ενώ θα παρουσιαστεί σε κινηματογραφικές αίθουσες και τηλεοπτικά δίκτυα.
Ένα σημαντικό λεύκωμα για τα 70 χρόνια Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
Ο επετειακός τόμος, σε επιμέλεια Πάνου Γιαννικόπουλου, που θα κυκλοφορήσει μέσα στο Σεπτέμβριο, θα φέρει στο προσκήνιο το πλούσιο αρχείο του Φεστιβάλ, αναδεικνύοντας παραστάσεις, καλλιτεχνικές ανταλλαγές και πολιτισμικές μετατοπίσεις. Μέσα από πολλαπλές ερμηνείες διαφορετικών αρχειακών υλικών, συστήνει το αρχείο ως χώρο συνάντησης, μετασχηματισμού και έντονης καλλιτεχνικής και κοινωνικής ζύμωσης. Προγράμματα, φωτογραφίες, σημειώσεις, κριτικά κείμενα και καλλιτεχνικές παρεμβάσεις συμπλέκονται, σχηματίζοντας μια πολυεπίπεδη αφήγηση που υπερβαίνει τις συμβατικές ιστορικές προσεγγίσεις.
