Το πρώτο σουβλατζίδικο της Ελλάδας άνοιξε στη Νίκαια το 1924 από το Μικρασιάτη πρόσφυγα Ισαάκ Μερακλίδη και το όνομά του ήταν Αιγυπτιακόν. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που αποφασίσαμε να περιπλανηθούμε στις γειτονιές του Πειραιά και των δυτικών προαστίων στο μικρό αφιέρωμά μας για το έδεσμα της καρδιάς μας.

Ο Ισαάκ ήταν εκείνος που άνοιξε πρώτος και την πιάτσα στο Μοναστηράκι, στο σημείο όπου είναι σήμερα ο Μπαϊρακτάρης, ενώ όσοι ακολούθησαν το δρόμο του ήταν και μαθητές του στην τέχνη. Το πρώτο σουβλάκι ήταν από πρόβειο κεμπάπ, κρεμμυδάκι και ντομάτα. Η πίτα ήταν περίπου σαν τη σημερινή, μια τροποποίηση της αραβικής, που επικρατούσε μέχρι τότε. Κατά τη διάρκεια της Χούντας, απαγορεύτηκε ο κιμάς στα μαγαζιά της εστίασης και επιβλήθηκε το χοιρινό, που υπήρχε σε αφθονία σε όλη τη χώρα. Έτσι, φτάσαμε στο σουβλάκι που ξέρουμε σήμερα.

Το χοιρινό επιβλήθηκε στα μαγαζιά εστίασης από τη Χούντα κι έκτοτε επικράτησε και στο σουβλάκι. Φωτό: Βασίλης Πολυχρονάκης

Μέχρι τη δεκαετία του ’80, στην πίτα δεν έμπαιναν πατάτες, το τζατζίκι ήταν υπεραρκετό. Μετά μαθεύτηκαν το κέτσαπ και η μουστάρδα και μπήκαν κι αυτά στο παιχνίδι. Περί ορέξεως… κολοκυθόπιτα, αλλά εμείς είμαστε από αυτούς που δεν βρίσκουν κανένα λόγο να φορτώνεις το σουβλάκι σου με κάτι πέρα από τα βασικά υλικά της πρώτης συνταγής του. Στα δε μαγαζιά που προτείνουμε, το μόνο παραπανίσιο που είδαμε να μπαίνει είναι η σάλτσα, καυτερή ή απαλή, η οποία είναι κι αυτή παλιά συνήθεια.

Η σάλτσα είναι σχεδόν απαραίτητο συστατικό στα παραδοσιακά σουβλατζίδικα του Πειραιά. Φωτό: Βασίλης Πολυχρονάκης

Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από ένα τίμιο σουβλάκι. Με τη σωστή και λαδωμένη –τόσο όσο– πίτα, το καλό κρέας με το λιπάκι του για να έχει περισσότερη γεύση, τη γλυκιά ντομάτα, το φρέσκο λεπτοκομμένο μαϊντανό και το μπόλικο κρεμμυδάκι, είναι ένα γαστρονομικό θαύμα. Το καλύτερο; Απολαμβάνεται εύκολα στο χέρι κάνοντας βόλτες και επιτρέποντας στο χρόνο να σταματήσει για λίγο. Γιατί, για να γευτείς σωστά το σουβλάκι, πρέπει να του αφοσιωθείς. Να το νιώσεις με όλες τις αισθήσεις σου.

Αγανάκτηση (Κορυδαλλός)

Με ιστορία που ξεκινά το 1955, το σουβλατζίδικο έχει πάρει το όνομά του από την αγανάκτηση που ένιωθαν όσοι περίμεναν στην ουρά για να απολαύσουν το θεϊκό του έδεσμα. Εμείς γευτήκαμε για ακόμη μία φορά το τυλιχτό με το μπιφτέκι και την υπέροχη σάλτσα, αυτήν τη σάλτσα που πολλοί προσπάθησαν να αντιγράψουν και δεν τα κατάφεραν. Εξαιρετικά είναι επίσης τόσο ο γύρος όσο και το καλαμάκι τους.

Ο Βασίλης Μπούνας μας τύλιξε ένα περιποιημένο μπιφτέκι με φρεσκοκομμένη ντομάτα, κρεμμύδι και μπόλικη πάπρικα στην Αγανάκτηση. Φωτό: Βασίλης Πολυχρονάκης

Σουβλάκια Γκούμας (Ίλιον)

Σε μια πραγματική γειτονιά, με μικρά σπίτια και αυλές, το σουβλατζίδικο της οικογένειας Γκούμα γράφει τη δική του ιστορία, με το μερακλίδικο μπιφτέκι να κρατά τα σκήπτρα. Στο μαγαζί η οικογένεια υποδέχεται πάντα με χαμόγελο τους πιστούς θαμώνες που τους προτιμούν για την αδιαπραγμάτευτη ποιότητά τους.

Η Καλλιόπη Ζούλα ανήκει στη νέα γενιά της οικογένειας Γκούμα με τη μεγάλη ιστορία στο ποιοτικό σουβλάκι. Φωτό: Βασίλης Πολυχρονάκης

Έντυ (Κοκκινιά)

Αρμένικη κουλτούρα από το 1946 μέχρι σήμερα, με το κεμπάπ από 100% μοσχαρίσιο κιμά να κλέβει τις καρδιές μας. Απλό, καθαρό και τίμιο τυλιχτό που δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο από την ντοματούλα και το μαϊντανό για να αναδειχθεί.

Φωτό: Βασίλης Πολυχρονάκης

Εννοείται ότι από τον Έντυ δεν θα φύγετε χωρίς να δοκιμάσετε το τυλιχτό με τον παστουρμά γιατί, εξάλλου, δεν θα το βρείτε πουθενά αλλού. Πεντανόστιμο και το σουτζούκι του, σύμφωνο πάντα με την ανατολική φιλοσοφία.

Ο Γιάννης Τσαλικίδης και ο Τοτοσιάν Ραφί κλείνουν την αρμένικη παραδοσιακή γεύση σε πίτα και μας τη δίνουν στο χέρι. Το κεμπάπ του Έντυ είναι επικό, όμως κανείς δεν μπορεί να πει όχι στο τυλιχτό του που γεμίζεται με παστουρμά. Φωτό: Βασίλης Πολυχρονάκης

Ο Γιώργος (Λιμάνι Πειραιά)

Ο Γιώργος Τσακίρης και ο πατέρας του, Γρηγόρης, έχουν δημιουργήσει στην αγορά του Πειραιά ένα μικρό και θαυματουργό σουβλατζίδικο που θα πρέπει να επισκεφθούν όλοι. Λαχταριστό μπιφτεκάκι που ξαπλώνει πάνω σε μια θεϊκή σάλτσα, που όμοιά της δεν έχουμε φάει πουθενά αλλού. Μην κάνετε το λάθος και φύγετε αν δεν πάρετε δύο ή τρία.

Τα θεϊκά μπιφτεκάκια του Γιώργου ξαπλώνουν πάνω στη σάλτσα τους. Φωτό: Βασίλης Πολυχρονάκης

Το τυλιχτό του Γιώργου στο Λιμάνι του Πειραιά έχει μια βαθιά νοστιμιά βασισμένη στην απλότητα και την καθαρότητα των υλικών. Πίτα, μπιφτέκι και μια σάλτσα που ανεβάζει τη γεύση σε άλλο επίπεδο. Φωτό: Βασίλης Πολυχρονάκης

Σουβλακερί (Περιστέρι)

Είναι Κρητικοί, γι’ αυτό και ξέρουν από βαθιά γεύση. Το σουβλατζίδικο με τη σπουδαία ιστορία προσφέρει ακόμη εντυπωσιακά μεγάλα σουβλάκια από γύρο πρώτης ποιότητας. Πολλοί θα θυμούνται τη μητέρα των ιδιοκτητών να βάζει τις παραδοσιακές κρητικές πίτες ανάμεσα σε άλλα εδέσματα του μαγαζιού.

Ο γύρος στη Σουβλακερί είναι το κάτι άλλο. Φωτό: Βασίλης Πολυχρονάκης

Τα τρία αδέρφια Κουρουπάκη, ο Θρασύβουλος, η Κατερίνα και ο Νίκος, συνεχίζουν την παράδοση της οικογένειας. Φωτό: Βασίλης Πολυχρονάκης

Το Κοχύλι (Κορυδαλλός)

Το μαγαζί όπως το θέλουμε, το σουβλάκι ανέγγιχρο στο χρόνο. Καλό κρέας, προσεγμένο ψήσιμο και μια ντοματένια σάλτσα να το απογειώνει.

Κεμπάπ από κρέας εξαιρετικής ποιότητας στο Κοχύλι. Φωτό: Βασίλης Πολυχρονάκης

Για να δημιουργήσετε σφαιρική άποψη, δοκιμάστε το καλαμάκι, το κεμπάπ και το φίνο, ζουμερό μπιφτεκάκι. Όλα με πίτα, φυσικά.

Ο Κώστας και ο Βασίλης Ρέκκας, η κυρία Μαρία και η Σταυρούλα βάζουν όλη την τέχνη τους στα σουβλάκια που έκαναν ξακουστό το Κοχύλι. Φωτό: Βασίλης Πολυχρονάκης