«Σήμερα 23 Μαρτίου του έτους 1919, είναι μια ιστορική ημέρα (…) Εμείς σήμερα ιδρύουμε τους Πυρήνες του Αγώνα. Για το μέλλον, την πρωτοπορία, την επανάσταση. Σήμερα γεννιέται ο φασισμός. Ο Φασισμός, ένα υπέροχο δημιούργημα καμωμένο από όνειρα, ιδανικά, θάρρος, αλλαγή που θα κατακτήσει εκατομμύρια καρδιές. Και τις δικές σας, είμαι βέβαιος. Ακολουθήστε με. Θα με αγαπήσετε κι εσείς. Κι εσείς θα γίνετε φασίστες.» Με απαράμιλλο ζήλο, ανάστημα δεινού ρήτορα και ερωτική λαγνεία προς την κάμερα, ο Μπενίτο Μουσολίνι μας καλεί ψιθυριστά από τα πρώτα λεπτά να τον ακολουθήσουμε στη μανιασμένη κούρσα του προς την εξουσία. Οι στρατιές των «μαχητών» του τον επευφημούν πριν αρχίσουν να δολοφονούν αδιακρίτως: «Ντούτσε, Ντούτσε, Ντούτσε!»

Εύκολα μπορείς να πέσεις στην παγίδα του Ντούτσε καθώς ο Τζο Ράιτ, σκηνοθέτης τούτης της ομιλούσας αποκλειστικά στα ιταλικά και γυρισμένης στα στούντιο της Τσινετσιτά στη Ρώμη, τηλεοπτικής παραγωγής, σε σπρώχνει κυριολεκτικά με την πλάτη στον τοίχο και τα μάτια αναγκαστικά ορθάνοιχτα από τα πρώτα λεπτά του πρώτου επεισοδίου μέσα στη φρενίτιδα του κινήματος που ανέβασε τον Μουσολίνι στην εξουσία. Και πετυχαίνει είτε να σε κάνει συνένοχο προβάλλοντας τον Μουσολίνι με το πέπλο του ρήτορα – καταφερτζή είτε να σε οδηγήσει στη φρίκη της συνειδητοποίησης καθώς οι παραλληλισμοί με τη σύγχρονη άνοδο της ακροδεξιάς – ο Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, η Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία, για παράδειγμα – είναι επίτηδες αναπόφευκτοι.

«Η σειρά βασίζεται στο πρώτο μέρος της ομώνυμης τετραλογίας του Αντόνιο Σκουράτι, του ιστορικού μυθιστορήματος που έγινε μπεστ σέλερ και χαρακτηρίστηκε ως «μυθιστόρημα-ντοκιμαντέρ», λόγω της ενδελεχούς ιστορικής έρευνας του συγγραφέα».

Βυθισμένος στο βαρύ μακιγιάζ στο πρόσωπό του και τα παραπανίσια κιλά του, ο 40χρονος Ιταλός πρωταγωνιστής Λούκα Μαρινέλι, βραβευμένος για την παθιασμένη ερμηνεία του στο Φεστιβάλ Βενετίας το 2019 ως ιδεολόγος σοσιαλιστής που απομακρύνεται από τα ιδανικά του στο κοινωνικό δράμα «Μάρτιν Ιντεν», καταθέτει μία εξίσου πύρινη ερμηνεία στο ρόλο του καταγόμενου από οικογένεια σοσιαλιστικής ιδεολογίας, Μπενίτο Μουσολίνι, ενσαρκώνοντας όλες τις αντιφάσεις του Ιταλού δικτάτορα που ανερχόμενος προδίδει συνεχώς εαυτόν και αλλήλους (ιδανικά, οικογένεια, ερωμένη, συναδέλφους και φίλους, πολιτικούς, κ.ά.).

M. Son of the Century

Ο Μουσολίνι ήταν ο πρώτος φασίστας δικτάτορας στην Ευρώπη του 20ου αιώνα και το «Μ. Son of the Century» στοχεύει στην ανάδειξη αυτού του ιστορικού γεγονότος, αποφεύγοντας να κάνει ξερό μάθημα ιστορίας.

Εξάλλου η σειρά βασίζεται στο πρώτο μέρος της ομώνυμης τετραλογίας του Αντόνιο Σκουράτι, του ιστορικού μυθιστορήματος που έγινε μπεστ σέλερ και χαρακτηρίστηκε ως «μυθιστόρημα-ντοκιμαντέρ», λόγω της ενδελεχούς ιστορικής έρευνας του συγγραφέα που αποδεικνύεται συναρπαστική.

Κατά το πρότυπο του βιβλίου, ο Βρετανός σκηνοθέτης Τζο Ράιτ, γνώστης όπως είδαμε και στη βραβευμένη με Οσκαρ βιογραφία «Η πιο σκοτεινή ώρα» για τον Βρετανό πρωθυπουργό Ουίνστον Τσόρτσιλ, της μυθοπλαστικής ακτινοβολίας του κινηματογράφου όταν αυτή συναντά την Ιστορία και τη δυναμική μιας σαγηνευτικής προσωπικότητας, τοποθετεί συχνά τον πρωταγωνιστή του να μιλάει προς την κάμερα (το σύγχρονο κοινό θα αναγνωρίσει το παλιό αυτό σκηνοθετικό τρικ από το σουξέ του Netflix, «House of Cards» και τις on camera εξομολογήσεις του δολοπλόκου Φρανκ Άντεργουντ).

Στο τέταρτο επεισόδιο της σειράς, ο Μουσολίνι  γυρνάει στην κάμερα και με υπερηφάνεια απαιτεί στα αγγλικά: «Make Italy great again!».

Οι ρυθμικές παρλάτες του Μαρινέλι, ζωηρές ενδείξεις ενός δεινού ρήτορα, αποτελούν μέρος ενός σκηνικού που θυμίζει θέατρο του παραλόγου. Στο τέταρτο επεισόδιο της σειράς, ο Μουσολίνι  ενώ βρίσκεται στην όπερα και χαιρετάει το κοινό του, γυρνάει στην κάμερα πίσω του και με υπερηφάνεια απαιτεί στα αγγλικά: «Make Italy great again!». Βεβαίως και οι προθέσεις των δημιουργών είναι να κάνει άμεσα τη σύνδεση ο θεατής με τον νέο πρόεδρο στον Λευκό Οίκο που επιστρέφει συχνά στο ίδιο σύνθημα για την Αμερική.

Μπουφόνος ως φιγούρα, χαρισματικός εμψυχωτής της δολοφονικής μανίας των πιο σκοτεινών ενστίκτων, ο Μουσολίνι απέκτησε ανάστημα και ανήλθε στην εξουσία μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπό συγκεκριμένες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες (η κατάπτωση του βιοτικού επιπέδου και η διάβρωση των θεσμών στην Ιταλία συνιστούν ένα απλό παράδειγμα) και αυτό είναι ξεκάθαρο στο «Μ.» ώστε να είναι προφανείς και οι αιτίες που οδηγούν στον εκφασισμό των σύγχρονων κοινωνιών.

Κατά τη διάρκεια 8 ωρών, επεισόδιο ανά επεισόδιο, παρακολουθούμε μια κρίσιμη δεκαετία στην πολιτική και προσωπική ζωή του Μουσολίνι, τη μετάβασή του από αυτοδημιούργητο δημοσιογράφο, εκδότη εφημερίδας και πολιτικό αουτσάιντερ σε επικεφαλής ενός λαϊκιστικού κινήματος και ενός νέου ολοκληρωτισμού -του φασισμού- που θα εισχωρούσε με τη χρήση της βίας και την ονομασία Εθνικό Φασιστικό Κόμμα στο πολιτικό σύστημα, θα νομιμοποιούνταν με την είσοδο στο ιταλικό κοινοβούλιο και θα καταλάμβανε την εξουσία πραξικοπηματικά (1922-1943).

M. Son of the Century

Με τα ιστορικά δεδομένα ανά χείρας και υλικό αρχείο έτοιμο για χρήση, ο Τζο Ράιτ μιξάρει σινεμά, λογοτεχνία και μουσική σε αναχρονιστικό τέμπο για να προσδώσει διαχρονικότητα στη γένεση του φασισμού. Και πετυχαίνει ένα δύσκολο μείγμα σινε-τηλεόρασης λουσμένο στις αντιθέσεις του κιαροσκούρο: O φουτουρισμός του Σοβιετικού πρωτοπόρου κινηματογραφιστή Τζίγκα Βερτόφ στον «Άνθρωπο με την κινηματογραφική μηχανή» (1929) συναντά τη γκανγκστερική αισθητική του «Σημαδεμένου» (1932) του Χάουαρντ Χοκς ενώ τη λυσσαλέα βίαια που ξεσπάει σε εκτυφλωτικούς στροβιλισμούς των πλάνων, «ντύνει» μανιασμένα η techno μουσική του Τομ Ράουλαντς των Chemical Brothers (από τη Βρετανία των ’90s). Όλα εναρμονισμένα στην εντέλεια με την στούντιο (λόγω Τσινετσιτά) αυταπάτη που δημιουργείται (και δεν κρύβεται) και συνεπαίρνει, αν δεν ενοχλεί τόσο ώστε να αποφύγει κανείς τα επόμενα επεισόδια (ομολογουμένως η σειρά δεν είναι εύκολη στην παρακολούθηση).

Την παραπάνω περιγραφή της σκηνοθετικής του έμπνευσης ο Τζο Ράιτ, που ευχαρίστως σπεύδει να αποδομήσει κινηματογραφικούς κανόνες στην παραγωγική του καριέρα, όπως έκανε στην Τολστοϊκή «Άννα Καρένινα» (2012) και στη μελοδρατική «Εξιλέωση» (2007), την έχει δώσει λεπτομερώς σε συνεντεύξεις του σε ξένα μέσα. Αυτό που έχει σημασία είναι τι παρακολουθούμε.

Ο Stephano Bises, σεναριογράφος στην διεθνώς αναγνωρισμένη τηλεοπτική σειρά για την ιταλική μαφία «Gomorrah», που συνέγραψε και το «Μ. Son of the Century» με τον Τζο Ράιτ και τον Νταβίντε Σερίνο, χαρακτηρίζει το τηλεοπτικό «Μ» ως «το πορτρέτο ενός γιγάντιου, πανούργου, σαγηνευτικού δειλού, με τον οποίο συντάσσεσαι για λίγο, αλλά μετά αισθάνεσαι άσχημα και μίζερα γι’ αυτή σου τη συμπάθεια». Αυτή είναι ίσως και η καλύτερη περιγραφή για τον Μπενίτο Αμίλκαρε Αντρέα Μουσολίνι που έρχεται στις οθόνες μας, τρυπώνει στα σπίτια μας τον 21ου αιώνα.

INFO: To «Μ. Son of the Century» είναι συμπαραγωγή των The Apartment, Fremantle, Sky Cinecittà, Pathé και Small Forward Productions. Η σειρά έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας το 2024 και προβάλλεται στην Ελλάδα αυτή την περίοδο από την COSMOTE TV.