Ο δρόμος προς την ισότητα των φύλων για την Ελλάδα είναι μακρύς. Απελπιστικά μακρύς θα λέγαμε κοιτώντας την έκθεση που δημοσίευσε σήμερα το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) για το 2022.
Ο συγκεκριμένος δείκτης αναπτύχτηκε με σκοπό τη μέτρηση της προόδου της ισότητας των φύλων στην ΕΕ. Η μέτρηση έδειξε πως για ακόμη μία χρονιά η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση της κατάταξης σε ότι αφορά την ισότητα των φύλων, ενώ η χώρα μας βρίσκεται αρκετά χαμηλά και σε συγκεκριμένους τομείς όπως το χρήμα, η εξουσία και ο ελεύθερος χρόνος.
Σύμφωνα με την έκθεση, η Ε.Ε. βαθμολογείται με 68.6 σχετικά με την ισότητα των φύλων (68 ήταν πέρσι), ενώ η Ελλάδα «παίρνει» 53,4 στα 100 (πέρσι ήταν 52,5) και βρίσκεται στην τελευταία θέση του χάρτη.
Η Σουηδία, η Δανία και οι Κάτω Χώρες έχουν ξανά τις καλύτερες επιδόσεις. Η Φινλανδία βρίσκεται στην τέταρτη θέση αφού ξεπέρασε τη Γαλλία, η οποία πέφτει στην πέμπτη θέση.
Η Ουγγαρία κέρδισε μία θέση, την 25η θέση, ενώ η Ρουμανία υποχώρησε κατά μία θέση στην 26η.
Σκοπός του φετινού δείκτη και των βαθμολογιών οι οποίες βασίζονται στο 2020 είναι η εστίαση στην περίοδο της πανδημίας και γι΄αυτό εκτός των άλλων διερευνάται και η κατανομή της φροντίδας των παιδιών αλλά και η οικιακή εργασία μεταξύ γυναικών και ανδρών.
Ανισότητα στον τομέα της εργασίας
Οι γυναίκες στην αγορά εργασίας υπομένουν πολλά περισσότερα μειονεκτήματα στην απασχόληση και στις αποδοχές σε σύγκριση με τους άνδρες.
Υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά το πόσο εργάζονται οι γυναίκες και οι άνδρες και τι είδους θέσεις εργασίας και συμβάσεις έχουν.
Το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών εξακολουθεί να είναι σημαντικά χαμηλότερο από εκείνο των ανδρών.
Τα ποσοστά δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό να εργάζονται με μερική απασχόληση και να έχουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου (EIGE, 2014- Eurostat, 2022α). Αυτό, σε συνδυασμό με τις διακοπές της επαγγελματικής σταδιοδρομίας λόγω του τοκετού, έχουν ως αποτέλεσμα χαμηλότερες γυναικείες αποδοχές κατά τη διάρκεια της διάρκεια της ζωής τους.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση (65.6), ενώ την τελευταία θέση κατέχει η Ιταλία (63.2). Πρώτη βρίσκεται η Σουηδία (83.0), ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι σχετικά χαμηλός στο 71.7.
Ισότητα στη χρήση του χρόνου
Σύμφωνα με την έκθεση, η πανδημία οδήγησε σε δραματική αύξηση της παροχής «μη αμειβόμενης φροντίδας στο σπίτι» (σσ. από το οικογενειακό περιβάλλον), η οποία συνοδεύτηκε από τεράστια πίεση στην ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των ανθρώπων. Το κλείσιμο των σχολείων και των κέντρων ημερήσιας φροντίδας κατά τη διάρκεια των lockdown έπαιξε σημαντικό ρόλο στην στην αύξηση του μη αμειβόμενου φόρτου εργασίας των γυναικών, παρά το γεγονός πως οι άνδρες βοηθούσαν περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν.
Οικιακές εργασίες
Όπως φαίνεται και στον πίνακα, το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά τις οικιακές εργασίες ποικίλλει αισθητά μεταξύ των κρατών μελών.
Η σημαντική πρόοδος που έχουν επιτύχει τα σκανδιναβικά κράτη μέλη έρχεται σε αντίθεση με την οπισθοδρόμηση και την ελάχιστη βελτίωση στη Βουλγαρία, την Ελλάδα, την Ιταλία.
Συμπερασματικά, η Ελλάδα παραμένει στην προτελευταία θέση (44.7) παρά το γεγονός πως έχει υπάρχει κάποια βελτίωση από το 2010 (σε ποσοστό 9.0%).
Υγεία
Καλύτερη επίδοσή έχει η χώρα μας στον τομέα της υγείας με 85.8, αφήνοντας πίσω χώρες όπως η Εσθονία, η Πορτογαλία, η Τσεχία, η Λετονία κα. Επίσης στον συγκεκριμένο τομέα έχει γίνει πρόοδος από το 2019 κατά 1.5%.
Μεγάλες ανισότητες εντοπίζονται στη χώρα μας και στον τομέα της εξουσίας, όπου η Ελλάδα καταλαμβάνει την 26η θέση στην Ε.Ε. (28.8%), ενώ τελευταία είναι η Ουγγαρία.
Η μεγαλύτερη πρόοδος για τις γυναίκες στη λήψη αποφάσεων συνολικά από το 2019 σημειώθηκε στο Λουξεμβούργο (+ 6,3 μονάδες), τη Λιθουανία (+ 6,1 μονάδες) και το Βέλγιο (+ 6,0 μονάδες). Τα κράτη μέλη που έχουν υποχωρήσει από τότε είναι η Εσθονία (- 2,6 μονάδες) και η Ρουμανία (- 2,1 μονάδες). Αξιοσημείωτη πρόοδος κατά τη διάρκεια της δεκαετίας σημειώθηκε επίσης σε Ιταλία (+ 31,7 μονάδες), Γαλλία (+ 29,3 μονάδες), Ισπανία (+ 28,0 μονάδες) και Γερμανία (+ 26,5 μονάδες)
Βία και γυναικοκτονίες
Από τότε που ξεκίνησε η πανδημία στις αρχές του 2020 έχει αναφερθεί αύξηση του επιπολασμού και της σοβαρότητας της έμφυλης βίας, ιδίως της σεξουαλικής βίας και της βίας μεταξύ των συντρόφων.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, σχεδόν οι μισές γυναίκες (44 %) έχουν υποστεί ψυχολογική βία από σύντροφο κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Επίσης υπάρχεισημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των κρατών μελών γεγονός που αντανακλά τα διαφορετικά επίπεδα της ευαισθητοποίησης σχετικά με αυτή τη μορφή βίας κατά γυναικών μεταξύ των ερωτηθέντων. Παραδείγματος χάριν στη Δανία και τη Λετονία, 6 στις 10 γυναίκες ανέφεραν ότι έχουν βιώσει κάποια μορφή ψυχολογικής βίας.
Όσον αφορά τις γυναικοκτονίες κατά το 2020, η χώρα μας βρίσκεται στην τελευταία θέση στον πίνακα (σσ. σημειώνοντας λιγότερες γυναικοκτονίες από τις υπόλοιπες χώρες) και είναι «βαμμένη» με μαύρο χρώμα, καθώς όπως αναφέρεται τα στοιχεία δεν ήταν διαχωρισμένα ανάλογα με το προφίλ του δράστη, αν δηλαδή ο δράστης ήταν συγγενικό πρόσωπο ή ο σύντροφος/σύζυγος. Σχετικά με την ψυχολογική βία που βιώνουν οι γυναίκες από τον σύντροφό/σύζυγό τους, η Ελλάδα είναι προτελευταία στον χάρτη με την Ισπανία και την Ιρλανδία να ακολουθούν.
Ως γενικό συμπέρασμα, ο Δείκτης Ισότητας των Φύλων παρακολουθεί την οδυνηρά αργή πρόοδο της ισότητας των φύλων στην ΕΕ από το 2010, κυρίως λόγω της προόδου στη λήψη αποφάσεων.
Ενώ η ισότητα είναι πιο έντονη σε ορισμένα κράτη μέλη από ό,τι σε άλλα, απέχει πολύ από το να αποτελεί πραγματικότητα για όλους σε κάθε τομέα.
Οι έμφυλες νόρμες γύρω από τη φροντίδα, ο διαχωρισμός των φύλων στην εκπαίδευση και την αγορά εργασίας και οι ανισότητες μεταξύ των φύλων στις αμοιβές παραμένουν επίκαιρες.
