Πες μου μια λέξη, αυτή τη μόνη(;) λέξη

Από καιρό με απασχολεί ένα γλωσσικό θέμα, για το οποίο και ήθελα να γράψω κάτι. Αλλωστε, το ζήτημα νομίζω ότι απασχολεί όλους λίγο-πολύ τους γραφιάδες, και όχι ειδικά εμένα (λόγω ίσως «επαγγελματικής διαστροφής»).

Αναφέρομαι στις λέξεις εκείνες που έχουν κάνει την εμφάνισή τους από τότε που μπήκε στη ζωή μας το Διαδίκτυο.

Εχουμε λοιπόν και λέμε, αρχίζοντας από τα βασικά:

l Το διαδίκτυο, το Διαδίκτυο, το ίντερνετ, το Ιντερνετ, το internet, ή το Internet;

l Το ιμέιλ, το η-μέιλ, το e-mail, ή το email;

l Το λινκ, το link, ή ο σύνδεσμος;

l Το φέισμπουκ, το Φέισμπουκ, το facebook, το Facebook, το fb, ή το φουμπού; (Σε κείμενο γνωστής δημοσιογράφου και πολύ καλής χειρίστριας της γλώσσας διαβάζω «το facebook» και λίγο πιο κάτω «τον γνωρίζω φεϊσμπουκικά». Τότε, γιατί όχι «το φέισμπουκ»;)

l Το τουίτερ, το Τουίτερ, το twitter, ή το Twitter;

l Το τουίτ, το tweet, ή μήπως το τιτίβισμα;

l Ο σέρβερ, ο server, ο διακομιστής, ή ο εξυπηρετητής (sic);

l Το σάιτ, το site, ο ιστότοπος, ο (δια)δικτυακός τόπος, ή ο (δια)δικτυακός χώρος; (Πάντως όχι η ιστοσελίδα, όπως λένε και γράφουν πολλοί, αφού ένας ιστότοπος έχει πολλές ιστοσελίδες.)

l Το μπλογκ, το blog, ή το ιστολόγιο;

l Το ίνσταγκραμ, το Ινσταγκραμ, το instagram, το Instagram, ή το ίνστα;

l Τα τρολ, τα τρολς (αυτό θυμίζει τα μπακς και τα χαφς στο ποδόσφαιρο), ή τα trolls;

l Τα μποτ, τα μποτς (βλ. προηγούμενο) ή τα bots; (Αυτό το έμαθα πρόσφατα και μου είπαν ότι προέρχεται από το ρομπότ.)

l Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα σόσιαλ μίντια, τα σόσιαλ (σκέτο), ή τα social media;

Κι αν θέλουμε να πάμε σε λίγο γενικότερα και παλαιότερα:

l Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα μέσα ενημέρωσης, τα ΜΜΕ, το μίντια, τα μήντια, ή μήπως τα μέντια, όπως ισχυρίζεται ο φίλος μου και τακτικός συνεργάτης των «Νέων Εποχών» Διόδωρος Κυψελιώτης, έγκυρη και έμπειρη πηγή σε αυτά τα ζητήματα;

Με την απαραίτητη διευκρίνιση ότι οι γνώσεις μου σε θέματα διαδικτύου, αλλά και πληροφορικής γενικότερα, είναι υποτυπώδεις, είμαι μάλλον αναρμόδιος να αποφανθώ αξιωματικά για όσα αφορούν τη σχετική ορολογία. Μη μου πείτε, όμως, ότι δεν υπάρχει κάποιου είδους αμηχανία και κάποιου είδους εκκρεμότητα, κάποιο μικρό πρόβλημα στο οποίο αναζητείται λύση; Και βέβαια, όταν λέω λύση, δεν εννοώ μια απόφαση που θα έτεμνε το ζήτημα περίπου διά διατάγματος. Επειτα από πενήντα (παρά ένα) χρόνια επαγγελματικής ενασχόλησης με κάθε είδους κείμενα, τολμώ να διαβεβαιώσω πως τέτοιου είδους ζητήματα, που αφορούν τη γλώσσα, δεν λύνονται με ντιρεκτίβες. Λύνονται –αν λύνονται –εκεί όπου η σχετική ορολογία και η γλώσσα δουλεύονται και ζυμώνονται καθημερινά. Και βέβαια, οι εφημερίδες και οι ιστότοποι είναι από τους κατ’ εξοχήν χώρους όπου, εκ των πραγμάτων, συντελούνται τέτοιου είδους ζυμώσεις.

Για αυτές τις λέξεις λοιπόν, που τόσο δυναμικά αλλά και ανεπίστρεπτα μπήκαν στη ζωή όλων μας τα τελευταία χρόνια, μακάρι να άνοιγε μια (άτυπη, έστω) συζήτηση, από αρμόδιους για τα γλωσσικά ή σχετικούς με αυτά, η οποία και θα κατέληγε σε κάποιες κατευθυντήριες γραμμές –προς Θεού, το επαναλαμβάνω, μπούσουλες και τροχιοδεικτικά χρειαζόμαστε, όχι ντιρεκτίβες.

Ομως, μιας και έπιασα σήμερα τα γλωσσικά, αξίζει τον κόπο, νομίζω, και μια σύντομη αναφορά σε δυο εκτρωματικούς όρους, ιδιαίτερα επίκαιρους και πάλι τον τελευταίο καιρό: οι Σκοπιανοί, και ακόμα χειρότερα, το Σκοπιανό (ζήτημα). Σε όλους αυτούς που τους χρησιμοποιούν πώς θα τους φαινόταν, άραγε, να αποκαλούνται Αθηναίοι οι Ελληνες (εκεί να δεις τι χαμός θα γινόταν στη βόρεια Ελλάδα!), Σοφιανοί οι Βούλγαροι, ή Μαδριλένοι οι Ισπανοί (άλλος χαμός εκεί, στη Βαρκελόνη, στο Μπιλμπάο, και αλλού); Από γλωσσική άποψη πάντως, ακόμα πιο εκτρωματικός και από το «οι Σκοπιανοί» είναι ο όρος «το Σκοπιανό» προκειμένου να δηλωθεί το γενικότερο ζήτημα που έχει ανακύψει με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, και νυν Βόρεια Μακεδονία. Αυτοί που δεν θέλουν να βάλουν στο στόμα τους τον εύλογο όσο και παραδοσιακά χρησιμοποιούμενο όρο (το Μακεδονικό), θα έπρεπε αν μη τι άλλο να λένε για «το Σκοπιανικό», κατά το Μεσανατολικό, το Κυπριακό, το Μακεδονικό, κ.λπ. Το αντίστοιχο του φαιδρού όσο και εκτρωματικού «Σκοπιανό» ζήτημα θα ήταν να γίνεται λόγος για τον αθηναίο στόλο στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, για το ρωμαίο δίκαιο ή για τον αιγύπτιο πολιτισμό.

Ο κ. Ανδρέας Παππάς είναι επιμελητής εκδόσεων και μεταφραστής.